Bevrijding van Maastricht: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎De weg naar de bevrijding: herschikking afbeeldingen
Regel 36:
== De weg naar de bevrijding ==
=== De geallieerde opmars in Frankrijk en België ===
[[Bestand:Persuit to the West Wall.jpg|thumb|left|185px|Het [[Westfront (Tweede Wereldoorlog)|Westfront]]<br />(26 aug. - 14 sept. 1944)]]
Na maandenlange voorbereidingen vond op [[6 juni]] 1944 [[D-day]] plaats, de [[landing in Normandië]] en het begin van [[Operatie Overlord]], het vestigen van een [[bruggenhoofd]] van de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerde]] troepen op het Europese vasteland. Na zware strijd in Normandië, onder andere bij [[Operatie Cobra]] (25-31 juli), [[Operatie Lüttich]] (7-13 augustus) en de [[Zak van Falaise]] (12-21 augustus), volgde op 25 augustus de [[bevrijding van Parijs]], waarna de [[opmars naar de Siegfriedlinie]] begon. Het 19e Legerkorps van het [[1e Leger (Verenigde Staten)|1e Amerikaanse Leger]] trok in recordtempo op naar de Frans-Belgische grens nabij [[Doornik]] (rond 2 september) en daarna via [[Waterloo (België)|Waterloo]] en [[Tienen]] naar de [[Maas]] bij [[Luik (stad)|Luik]] en [[Wezet|Visé]]. Op 10 september bevrijdde het 120e regiment van de [[30e Infanteriedivisie (Verenigde Staten)|30e Infanteriedivisie]] ("Old Hickory") [[Tongeren (stad)|Tongeren]], waarna het vlak bij Maastricht gelegen [[Fort Eben-Emael]] zonder slag of stoot veroverd kon worden, hoewel Hitler opdracht had gegeven het fort "tot de laatste kogel" te verdedigen.<ref>Poll (1955), p. 206.</ref> Twee dagen later werden de eerste Nederlandse grensdorpen in [[Zuid-Limburg (Nederland)|Zuid-Limburg]] bevrijd door het 117e regiment van diezelfde Old-Hickorydivisie.<ref>Bronzwaer (1989-1), p. 14.</ref>
 
[[Bestand:Uitvaart slachtoffers bombardement Maastricht 1944.jpg|thumb|185pxleft|175px|Begrafenis slachtoffers bombardement, 18-8- aug. 1944]]
[[Bestand:Interieur gangenstelsel, oven gebouwd i.v.m. evacuatieplannen in de Tweede Wereldoorlog - Maastricht - 20322084 - RCE.jpg|thumb|185pxleft|175px|Schuilkelder [[Sint-Pietersberg|St-Pietersberg]]]]
 
=== Bombardementen en gedwongen tewerkstelling ===
[[Bestand:Uitvaart slachtoffers bombardement Maastricht 1944.jpg|thumb|185px|Begrafenis slachtoffers bombardement, 18-8-1944]]
[[Bestand:Interieur gangenstelsel, oven gebouwd i.v.m. evacuatieplannen in de Tweede Wereldoorlog - Maastricht - 20322084 - RCE.jpg|thumb|185px|Schuilkelder [[Sint-Pietersberg]]]]
Om de terugtrekking van de Duitsers te bemoeilijken bombardeerden de geallieerden belangrijke rivierovergangen en verkeersknooppunten in de bezette gebieden. Zo ook de Maasbruggen in Maastricht. Op vrijdag 18 augustus verschenen rond 6 uur 's avonds een twaalftal Amerikaanse [[B-17 Flying Fortress|B-17 bommenwerpers]] boven de stad. Doel was de [[Spoorbrug Maastricht|spoorbrug over de Maas]], maar deze werd gemist. Wel werden een groot aantal huizen in de arbeiderswijken Quartier Amélie ("'t Krejjedörp") op de westelijke Maasoever en een deel van de wijk [[Sint Maartenspoort]] ("'t Roej Dörp") op de oostelijke Maasoever geraakt. Er waren 92 doden en 65 gewonden te betreuren en ruim 1500 mensen waren dakloos. Daarnaast werden de fabriekscomplexen van de [[Maastrichtsche Zinkwit Maatschappij]] en de tegelfabriek [[Koninklijke Mosa|Rema]] grotendeels verwoest.<ref>Bronzwaer (1989-1), p. 32.</ref>
 
Steeds vaker moesten de Maastrichtenaren vanwege het [[luchtalarm]] de [[schuilkelder]]s opzoeken. Deze bevonden zich onder andere op het Stationsplein en in de kazematten, de ondergrondse [[vestingwerken van Maastricht]]. In de [[Sint-Pietersberg]] was plaats voor 40.000 mensen, ruim de helft van de bevolking van Maastricht.<ref>Bronzwaer (1989-1), p. 28.</ref> De uitkijkposten van de [[luchtbeschermingsdienst]] op het [[Dinghuis (Maastricht)|Dinghuis]] en de Sint-Pietersberg moesten steeds vaker alarm slaan. Ook om andere redenen moest ondergedoken worden. Dat gold zeker voor de enkele [[Joden]] die nog in de stad waren, maar ook in toenemende mate voor andere burgers vanwege de ''[[Arbeidsinzet|Arbeitseinsatz]]''. Volwassen mannen van alle leeftijden konden door de Duitsers worden opgepakt om in de [[kolenmijn]]en van [[Alsdorf (Aken)|Alsdorf]] (bij [[Aken (stad)|Aken]]) tewerkgesteld te worden, bij [[Bunde (Limburg)|Bunde]] [[Tankmuur|tankwallen]] te graven, of om in de [[Cannerberg]] mee te werken aan de bouw van een ondergrondse lanceerbasis voor [[V1 (wapen)|V1-raketten]].<ref>Bronzwaer (1989-1), p. 31.</ref>
 
[[Bestand:Persuit to the West Wall.jpg|thumb|left|185px|Het [[Westfront (Tweede Wereldoorlog)|Westfront]]<br />(26 aug - 14 sept 1944)]]
 
=== Terugtrekken van de Duitsers ===