Poolse Veldtocht: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 52709189 van 81.173.79.181 (overleg) ongedaan gemaakt. Niet nodig Label: Ongedaan maken |
k stijl; {feit} |
||
Regel 29:
=== Versailles ===
{{Zie hoofdartikel|Vrede van Versailles (1919)}}
In 1919 was te [[Versailles (hoofdbetekenis)|Versailles]] een deel van [[Duitse Keizerrijk|Duitsland]] aan Polen toegewezen. Polen kreeg via de [[Poolse Corridor|Corridor]] een toegang tot de zee bij de havenstad [[Gdynia]]. Ingeklemd tussen deze Corridor en de Duitse [[exclave]] [[Oost-Pruisen]] lag de stad Danzig (het huidige [[Gdańsk]]), die als [[Vrije Stad Danzig (1920-1939)|Vrije Stad Danzig]] tot onafhankelijke stadstaat was uitgeroepen. Deze stond wel onder toezicht van de [[Volkenbond]] en de stad had geen echte leider. Veel Duitsers leefden in het gebied dat was afgestaan aan Polen, zoals een stuk van Oost-Pruisen en de stad Danzig. Ondanks alle ontevredenheid brak er geen oorlog uit tussen Duitsland en Polen, terwijl dat wel gebeurde tussen Polen en de Sovjet-Unie. In deze [[Pools-Russische Oorlog]] wisten de Polen grote delen van Wit-Rusland en de Oekraïne (waaronder [[Kiev]]) te bezetten
=== Houding van Hitler tegenover Polen ===
Toen Hitler aan de macht kwam,
Na de aaneensluiting van [[Tweede Tsjecho-Slowaakse Republiek|Tsjechië]] en de verandering van dit gebied in het [[Protectoraat Bohemen en Moravië]], werd de aandacht gevestigd op Polen. Begin 1939 zegde Duitsland het non-agressiepact op: het paste niet meer in de 'gewijzigde omstandigheden'. Vanaf maart 1939, toen het land een aanbod van Hitler voor veel nauwere samenwerking onder Duitse leiding afwees,
=== Molotov-Ribbentroppact ===
Regel 56:
=== De technologische ontwikkelingen in beide legers ===
[[Bestand:Poland1939 after 14 Sep.jpg|thumb|Een kaart van de Poolse Campagne]]
Op technologisch niveau hadden de Duitsers een duidelijke voorsprong: Duitsland kon viermaal zoveel pantservoertuigen en achtmaal zoveel [[tank (voertuig)|tanks]] inzetten. Vaak wordt hiervan echter een karikatuur gemaakt waarbij men het beeld schetst van Poolse [[cavalerie]] die met getrokken sabel of lansen [[charge (oorlog)|charge]]s uitvoert tegen tanks. In werkelijkheid was de cavalerie deels gemoderniseerd tot gepantserde cavalerie (dus met tanks), en deels omgezet naar mobiele [[infanterie]], waar het paard als vervoermiddel diende om snel op het slagveld te geraken. Een aantal kleinere Duitse ''infanterie''-eenheden werd echter wel door wanhopige ouderwetse cavaleriecharges half onder de voet gelopen toen sommige Poolse eskadrons liever ten onder gingen in een zelfmoordaanval volgens de oude tradities uitgevoerd, dan zich over te geven. Polen produceerde zelf tanks (de 7TP) en [[tankette]]s en had er ook een aantal aangekocht van
=== Luchtmacht ===
Ook de [[Poolse luchtmacht]] was vrij klein en had de snelle technologische ontwikkelingen van vlak voor de oorlog niet kunnen volgen. Men besefte dit terdege en de vliegtuigen werden daarom verspreid over geheime noodvliegvelden. Het verhaal dat de Poolse luchtmacht al in de eerste uren vernietigd werd, iets wat men vaak als een typisch onderdeel van een
De bedoeling van de Duitsers was om de luchtmacht zo snel mogelijk uit te schakelen omdat de Poolse luchtmacht vrij sterk was. Hierdoor moesten ze verrassingsaanvallen uitvoeren op Poolse vliegvelden. Het voordeel voor de Duitsers was dat de meeste vliegvelden en vliegtuigen zich dicht bij de Duitse grens bevonden en dat ze makkelijker uit te schakelen waren. Zoals hierboven al geschetst waren de meeste vliegtuigen echter al verspreid en werden dus niet op de grond vernietigd door de [[Luftwaffe (Wehrmacht)|Luftwaffe]].<br>
Vooral de [[Stuka]]'s van de Duitsers hadden een groot psychologisch effect op het Poolse leger. Met een schrille fluittoon van hun [[Jerichotrompet]] doken ze op de grond af en bombardeerden ze de steden en wegen. Ook joegen ze de bevolking uiteen met salvo's uit de machinegeweren die in de vleugels zaten. Veel Polen raakten hierdoor gedemoraliseerd.
== Internationale reactie na de inval ==
Na de inval van Polen door Duitsland reageerde de internationale gemeenschap verdeeld. Italië was een bondgenoot van Duitsland maar was toch bang voor de kracht van het offensief en de gevolgen ervan. De [[Entente]] reageerde sterker dan tegen de inname van [[Tsjecho-Slowakije]] door onmiddellijke terugtrekking te eisen, of in een staat van oorlog met elkaar te verkeren.<br>
De Sovjet-Unie reageerde op 17 september door het oostelijk deel van Polen in te nemen zoals in de geheime bijlage bij het [[Molotov-Ribbentroppact]] voorzien.
=== Conferentie mislukt ===
Op 2 september deed [[Benito Mussolini|Mussolini]] een voorstel voor een conferentie zoals in München. Duitsland,
Toch zette Duitsland de campagne door, en de volgende dag, 3 september, verklaarden het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk Duitsland de oorlog. Dit was een enorme tegenvaller voor Hitler en voor de Duitse generale staf. Hitler was er vast van overtuigd geweest dat
[[Hermann Göring]] reageerde op de onheilstijding met de uitroep: <blockquote>"Als we deze oorlog verliezen, moge God ons genadig zijn!".</blockquote>
== Verloop van de oorlog ==
[[Bestand:Germans at Polish Border (1939-09-01).jpg|thumb|Duitse troepen vernielen een [[slagboom]] voor een grens tussen Polen en Duitsland]]
De Duitse invasie verliep voorspoedig. De Poolse
In de eerste week gelukte het het Duitse leger om in het noorden door de Corridor op te rukken naar [[Oost-Pruisen]] en [[Vrije Stad Danzig (1920-1939)|Danzig]] te bezetten. In het zuiden voltooide de hoofdmacht de opmars vanuit [[Silezië]] en [[Eerste Slowaakse Republiek|Slowakije]] naar [[Warschau (hoofdbetekenis)|Warschau]]. De Poolse tegenaanval door hun omgedraaide centrum vanuit [[Poznań (stad)|Posen]] vertraagde echter de aanval op de hoofdstad. Echter, op 8 september was een van [[Walter von Reichenau]]'s gemotoriseerde divisies in een buitenwijk van Warschau gekomen. De Duitsers waren dus in een week tijd 225 kilometer opgerukt.
De westelijke gebieden en Danzig waren binnen een week al verloren. Het Poolse leger verliet de gebieden Silezië, [[Pommeren (streek)|Pommeren]] en [[Groot-Polen (historische regio)|Groot-Polen]]. Hiermee
Nadat de Polen de slag hadden verloren lag de weg naar Warschau nagenoeg vrij.
Regel 89:
=== Saaroffensief ===
{{Zie hoofdartikel|Saaroffensief}}
Frankrijks reactie was
Polen voelde zich verraden door de Entente, omdat
=== De Sovjets rukken op ===
Op [[17 september]] 1939 overschreden dertig divisies van het [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] de Poolse grens. Ze rukten op naar de [[Curzonlijn]], waarbij ze van de gedemotiveerde Poolse grenswachten en het restant van het leger weinig tegenstand ontmoetten. Volgens afspraak bezetten zij het oosten van het land, "ter bescherming van de Wit-Russische en Oekraïense minderheden tegen eventuele Poolse en Duitse agressie". Voor de Duitsers was dit een zeer spannend moment: als [[Stalin]]
Waarschijnlijk was Stalin bang voor een eventuele vergeldingsactie afkomstig van [[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]]. Japan behoorde immers tot een van de drie asmogendheden, was een buurland van Rusland, en zou wellicht de situatie kunnen aangrijpen om een stuk van [[Siberië (hoofdbetekenis)|Siberië]] te bezetten. Anderzijds was Rusland heel blij met deze gemakkelijke gebiedsuitbreiding. In Stalins ogen betrof het slechts gebied dat Polen in de [[Pools-Russische Oorlog (1919-1921)|Pools-Russische Oorlog]] van de Sovjet-Unie had afgenomen, gebruikmakend van de zwakheid en chaos ten gevolge van de [[Russische burgeroorlog]] en [[Russische revolutie (hoofdbetekenis)|Russische revolutie]]. Het was in zijn ogen niets anders dan een correctie. Dat dit gebeurde door Polen in de rug aan te vallen deed niet ter zake, want Polen had het gebied immers destijds eveneens veroverd toen Rusland zwak was.
Regel 104:
=== Duitse maatregelen ten tijde van de invasie ===
Onmiddellijk na het begin van de strijd braken er etnische onlusten uit. [[Volksduitser]]s hielpen in sommige gevallen de ''[[Wehrmacht]]'', terwijl in het oosten de Polen hun woede koelden op de daar aanwezige Duitse minderheid. Het bekendste incident was de [[Bloedige Zondag (1939)|Brombergse Bloedzondag]] van 3 september 1939, waarin etnische Duitsers hardhandig door de Polen weggevoerd werden waarbij velen omkwamen. Het dodental van enkele honderden tot 3
[[Einsatzgruppen]], speciale eenheden van de Duitse [[Schutzstaffel|SS]], schoten veel Polen neer nadat het leger deze gebieden had veroverd. Na de capitulatie roeiden de Duitsers meteen systematisch de Poolse elite uit ([[AB-Aktion]]) en begon de vervolging van de [[Joden]]. De [[Sovjet-Unie]] deed iets soortgelijks met het [[Bloedbad van Katyn]].
Regel 110:
== Resultaat van de oorlog ==
[[Bestand:Bundesarchiv Bild 101I-121-0008-25, Polen, Treffen deutscher und sowjetischer Soldaten.jpg|thumb|Ontmoeting van Duitse soldaten en Sovjetsoldaten in Polen]]
De Duitsers en Sovjets bezetten samen het land. Op [[27 september]] gaf Warschau, murw gebeukt door onophoudelijke bombardementen, zich over
De Poolse regering week, samen met een deel van de zuidelijke legers, uit naar [[Roemenië]] en vervolgens naar [[Londen (hoofdbetekenis)|Londen]]. De Polen zouden opnieuw een leger vormen in Frankrijk en na [[Fall Gelb]] in Engeland. Stalin, die eerst veel Polen liet vermoorden of als slavenarbeider gebruiken, zou later in de oorlog toestaan dat sommigen naar het westen vertrokken en liet daarna ook zelf een Pools leger oprichten dat de kern zou vormen van de strijdmacht van de naoorlogse volksrepubliek. Na de oorlog zou de Sovjet-Unie het grootste deel van [[Oost-Polen]] niet meer teruggeven, en Polen compenseren met een deel van Duitsland.
== Zie ook ==
|