Antonio Gramsci: verschil tussen versies

In [[1911]] kon hij met een [[studiebeurs|beurs]] letterkunde gaan studeren aan de [[Universiteit van Turijn]]. Na zijn studie richt Gramsci in [[1919]] samen met onder anderen [[Palmiro Togliatti]] het tijdschrift ''L'Ordine Nuovo'' ("de nieuwe orde") op. De mensen achter dit blad zullenvoegden zich in [[1921]] opgaan inbij de [[Communistische Partij van Italië]] (PCI), waarvan Gramsci de eerste leider wordtwerd. Later zouspeelde hij ookGramsci een belangrijke rol in de [[Comintern]] spelen.

In [[1924]] richtte Gramsci het communistische dagblad [[L'Unità (krant)|L'Unità]] op,. en inIn datzelfde jaar werd hij lid van het Italiaanse [[parlement]] namens de provincie [[Veneto]]. In het parlement houdt Gramsci hield slechts één toespraak in het parlement, tegen [[Benito Mussolini|Mussolini's]] verbod op 'geheime organisaties' (tegenstanders van het [[fascisme|fascistische]] regime). Ondanks zijn parlementaire onschendbaarheid werd hij op 8 november [[1926]] gearresteerd en veroordeeld tot vijf jaar ballingschap in een gevangenenkolonie op het eiland [[Ustica]]. Deze ballingschap, die slechts tot februari 1927 duurde, werd gevolgd door tien jaar gevangenisstraf. In gevangenschap schreef hij zijn bekendste werk, de ''[[Quaderni del Carcere]]'' ("Gevangenisgeschriften"), bestaande uit 30 naar buiten gesmokkelde notitieboekjes die hij in de gevangenis heeft volgeschreven. Het verblijf in de gevangenis had een dusdanigezo'n slechte invloed op zijn gezondheid dat Gramscihij kortort na zijn vrijlating in [[1937]] in een ziekenhuis te Rome overleed. Hij ligt begraven op het ''[[Protestants Kerkhof Rome|Cimitero Acattolico]]'' in Rome.

Gramsci heeft als niet-orthodox [[marxist]] veel bijgedragen aan de theoretische ontwikkeling van het marxisme maar ook aan andere perspectieven. Zijn belangrijkste bijdrage is de theorie van de [[culturele hegemonie]], opgetekend in zijn werk ''[[Quaderni del carcere]]'', bestaande uit 30 naar buiten gesmokkelde notitieboekjes die Gramsci in de gevangenis heeft volgeschreven.

Gramsci bekritiseerde het [[economisch determinisme]] zoals dat aan het eind van de [[19e eeuw]] in de socialistische beweging had postgevat: de heersende gedachte was dat het kapitalisme "vanzelf" zou instorten; pas daarna zouden de arbeiders de macht hoevenmoeten grijpen, want alleen een crisis in de economische "onderbouw" zou een structurele verandering in de politieke "bovenbouw" mogelijk maken. Hoewel ook [[Vladimir Lenin|Lenin]] al tegen dit economisme ageerde, keerde het na zijn dood terug in het [[marxisme-leninisme]].

Volgens Gramsci leidde een dergelijke gedachtegang tot een gevaarlijk passieve houding bij de arbeidersbeweging. Een onvermogen om praktisch op te treden had het uiteenvallen van de [[Tweede Internationale]] veroorzaakt. Recenter, in 1919-20, hadden de Italiaanse socialisten verzuimd de arbeiders voor zich te winnen, terwijl dit de [[fascisme|fascisten]] wel gelukt was, met als gevolg de machtsovername vandoor [[Benito Mussolini|Mussolini]].

* In 1926 schreef Gramsci een brief aan de [[Comintern]] naar aanleiding van de vaste greep over deze organisatie die [[Jozef Stalin|Stalin]] kreeg. Hierin verwierp hij oppositie binnen de cominternComintern, maar gaf ook aan welke fouten Stalin volgens hem maakte. Togliatti, partijvertegenwoordiger van de Italiaanse communisten, opende en las de brief, waarop hij besloot de brief niet af te leveren. Hierdoor is er een jarenlang conflict ontstaan tussen Togliatti en Gramsci.

Het werk van Gramsvci is fragmentairzeer onvolledig uitgegeven in het Nederlands. Bloemlezingen en selecties zijn te vinden in:

* C.J. Visser (1978). ''Eurocommunisme, Italiaanse Stijlstijl''. Den Haag: Nederlands Instituut voor Vredesvraagstukken.