Verlichting (stroming): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Staat er al |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 5:
De '''Verlichting''' of '''Eeuw van de Rede''' was een [[cultuur|cultureel]]-[[filosofie|filosofische]] en [[intelligentsia|intellectuele]] [[school (stroming)|stroming]] in [[Europa (continent)|Europa]] die ruwweg samenviel met de [[18e eeuw]]. Het was een reactie op het dogmatische autoriteitsgeloof. In deze periode ontstond een culturele [[stroming (school)|stroming]] of beweging van intellectuelen met als doel het gebruik van de [[rede]] en het filosoferen te bevorderen. De rede gaat alleen maar af op feiten, hoe verborgen die ook zijn.<ref>Introductie bij een oosterse speurdersnovelle van de hand van Voltaire ''De hond en het paard.'' (1980)</ref> De Verlichting stond aldus voor bevordering van de wetenschap en intellectuele uitwisseling. De propagandisten ervan bestreden het [[bijgeloof]], [[misbruik van recht]] in kerk en staat, [[Tolerantie (maatschappij)|intolerantie]] en kwamen op voor zekere [[grondrecht]]en.
De verlichting als stroming<ref>In deze specifieke betekenis is de schrijfwijze met kleine letter; zie ook [[Hoofdletter in de Nederlandse spelling#Cultuur en overtuiging]]</ref> wordt gezien als een van de pijlers onder de [[westerse beschaving]] en zette grote wijzigingen in gang in het denken over religie, filosofie, kunst, wetenschap en politiek.<ref>Encyclopaedia Britannica, [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/188441/Enlightenment Enlightenment]</ref> Tijdens de Verlichting zag men haar nog niet als een stroming of een afgebakend tijdperk, maar als een [[vooruitgang|maatschappelijk proces]] waarvan de ontwikkeling kon worden nagestreefd en die nog voortduurt. De Verlichting gaf aanleiding tot modernisering van de samenleving door middel van [[individualisering]], [[emancipatie]], [[feminisme]], [[secularisering]] en [[globalisering]]. Het [[gelijkheidsbeginsel]], de [[mensenrechten]] en de [[burgerrechten]] vinden er hun wortels, net zoals het [[vrijdenkerij|'vrijdenken']], het [[klassiek liberalisme]], het [[socialisme]], het [[anarchisme]].
De Verlichting kent een kritische en een constructieve zijde. De kritische of radicale verlichters nemen het (geïnstitutionaliseerde) geloof en onredelijkheid op de korrel. Zij komen op voor een [[scheiding tussen kerk en staat]] gebaseerd op rechtvaardigheid en democratie. De constructieve of gematigde verlichters, zoals [[Joseph Priestley]] zoeken manieren om kennis (wetenschap) en religie met elkaar te verbinden.
| |||