Rijn: verschil tussen versies

Het deel van de rivier vanaf de Rijnknie in het centrum van Bazel tot aan Bingen wordt de Oberrhein (Boven-Rijn) genoemd. De Rijn vormt hier de Duits-Franse grens. De Oberrhein stroomt in noordelijke richting door de [[Boven-Rijnse Laagvlakte]]. Deze is ongeveer 40 kilometer breed, maar strekt zich in de lengte uit van Bazel tot voorbij [[Frankfurt am Main|Frankfurt]]. Onder de laagvlakte ligt de [[Boven-Rijnslenk]]. De Rijn stroomt hier door een gebied met bodemdaling, omgeven door gebieden met bodemstijging, zoals het [[Zwarte Woud]] en de [[Vogezen (gebergte)|Vogezen]]. De daling van de ondergrond werd gecompenseerd door de grote hoeveelheid [[sediment]], die de Rijn in dit [[bekken (geologie)|bekken]] heeft gebracht. Deze [[sedimentatie]] op de dalende [[bodem]] brengt echter geen lineair of gelijkmatig verloop van het bodemniveau in de laagvlakte en dus ook niet in het [[verhang]] (de 'helling') van de rivier. Deze is tussen Bazel en Straatsburg bijna 1 m/km, maar tussen Mannheim en Bingen slechts {{breuk|10}} deel daarvan. De [[stroomsnelheid]] loopt hierbij dan ook terug van ongeveer 20 km/h tot 5 km/h bij [[hoogwater]]. De sedimenten die dan blijven liggen zijn (grof) grind bij Bazel, maar bij Bingen alleen zand en klei. Dat heeft ook gevolgen voor de natuur van de rivier stroomafwaarts.

 

Het deel tussen Bingen en Bonn heet de Mittelrhein (Midden-Rijn). De geografische regio [[Mittelrhein]] (Midden-Rijndal) dankt aan deze rivier zijn naam. De Rijn gaat hier door een smal [[doorbraakdal]], over een rotsige bodem met vele ondiepten en kleine eilandjes. Veel rotsen zijn opgeruimd om de scheepvaart mogelijk te maken. De grootste lag bij de ingang van het Rijndal, het [[Binger Loch]]. Daar lag een aaneengesloten [[rif (ondiepte)|rif]] van [[kwartsiet]] dwars over de hele rivier, waarlangs zelfs de kleine schepen van de middeleeuwen niet konden passeren. Het Rijndal en de Rijnbodem zijn het resultaat van erosiekracht van de rivier en de mate van bodemstijging van het [[Rijnlands leisteenplateau]]. De erosie van de Mittelrhein is verzwakt omdat de rivier maar weinig rollende grindstenen met zich meevoert. Die zijn immers in de Oberrhein gebleven door de geringe stroomsnelheid daar. Door de natuurkrachten is zo een dal gevormd waarbij de bergen soms tot direct aan de rivier komen, zoals de [[Loreley]] bij [[Sankt Goarshausen]] op Rkm 555. Deze steile rots torent 132 meter boven de rivier uit, die met een scherpe bocht om de rots heen slingert. De Mittelrhein is op dat punt op zijn smalst, slechts 145 meter, en met 25 meter ook op zijn diepst. Bovendien staat er een gevaarlijke stroming. Ook verticaal vanuit de diepte stroomt het, waardoor ook grote moderne schepen soms in moeilijkheden komen. In de jaren zeventig van de 20e eeuw zijn de laatste gevaarlijke riffen bij de Loreley en elders verwijderd. De grillen van de natuur, samen met de vele kastelen op de bergranden, de wijngaarden en de mooie plaatsen brengen veel toerisme. Bij Koblenz vloeit de Moezel in de Rijn. Dit markante punt wordt [[Deutsches Eck]] genoemd. Verder stroomafwaarts ligt de [[Eifel]] aan de linkeroever van de Rijn. Dit [[vulkanisme|vulkanisch]] gebergte is nog latent actief.