Sleutelsoort: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{wiu2}}
[[Bestand:Sea stars (1368407215).jpg|{{largethumb}}|Een cluster van ''[[Pisaster ochraceus]]''.]]
Een '''sleutelsoort''' (''keystone species'') is een [[soort]] waarvan de invloed op het [[ecosysteem]] of de [[levensgemeenschap]] waartoe de soort behoort groter is dan op basis van het voorkomen van de soort gedacht zou worden.<ref>{{aut|Gary Meffe|Meffe, G.K.}}; {{aut|Ronald Carroll|Carroll, C.R.}} (1997)</ref> Dit belang dankt de soort aan zijn [[Voedselpiramide|trofische niveau]], productie of voedelbron. De soort vervult een sleutelrol. Het wegvallen van een sleutelsoort heeft derhalve een grote invloed op de structuur of het functioneren van betreffende levensgemeenschap of het [[ecosysteem]]. Het belang van een sleutelsoort blijkt bij het wegvallen van de soort.
 
Het begrip " ''keystone species"'' is afkomstig van [[Zoölogie|zoöloog]] [[Robert T. Paine]], die het woord in 1969 bedacht. De beeldsprraakbeeldspraak verwijst naar sommige stenen in een [[Boog (bouwkunde)|boog]]-constructie: haal jeworden die stenen wegweggehaald, dan stort de boog in. HijPaine beschreef hiermee de rol van ''[[Pisaster ochraceus]]'', een [[Zeesterren|zeester]]soort, in een rotsige getijdegemeenschap en de veranderingen in deze gemeenschap nadat deze zeesterren handmatig verwijderd waren. Na het verdwijnen van de zeester nam het aantal soorten af van 15 naar 8.
 
== Voorbeelden ==
Een veel genoemd voorbeeld is de [[Afrikaanse olifant]] die een enorme invloed heeft op en onmisbaar is voor de structuur van de vegetatie en het ecosysteem waarin deze voorkomt. Sleutelsoorten kunnen een indirecte invloed uitoefenen, zoals bepaalde [[Carnivoor|carnivoren]] die maken dat sommige [[Herbivoor|herbivoren]] bepaalde gebieden mijden, zodat de [[begroeiing]] op die plekken toeneemt of verandert door het ontbreken van deze herbivoren.
 
De [[mens]] wordt wel beschouwd als sleutelsoort en zelfs ''hyperkeystone species'', maar die opvatting wordt niet door iedereen gedeeld, omdat de [[biodiversiteit]] eerder toe dan af zou nemen bij het wegvallen van de mens.
Een veel genoemd voorbeeld is de Afrikaanse olifant, die een enorme invloed heeft op en omisbaar is voor de structuur van de vegetatie en het ecosysteem waarin hij voorkomt.
Sleutelsoorten kunnen een indirecte invloed uitoefenen, zoals bepaalde [[Carnivoor|carnivoren]] die maken dat sommige [[Herbivoor|herbivoren]] bepaalde gebieden mijden, zodat de [[begroeiing]] op die plekken toeneemt of verandert door het ontbreken van deze herbivoren.
Sommigen beschouwen de [[mens]] als sleutelsoort , maar dat is omstreden omdat de vraag is welke sleutelrol de mens speelt bij het instandhouden van een ecosysteem (en welk).
 
== Typen ==
Er zijn verschillende typen sleutelsoorten. Sleutelsoorten die een grote invloed uitoefenen op hun fysieke omgeving − zoals de [[Bevers (geslacht)|bever]] − worden ook wel [[biobouwer]] of [[ecosysteemingenieur]] genoemd. Daarnaast zijn er sleutelsoorten die een cruciale rol spelen bij de voedselvoorziening van andere soorten. Dat is bijvoorbeeld het geval in Zuid-Amerikaanse tropische regenwouden waar de vruchten, zaden en nectar van een aantal plantensoorten een grote invloed hebben op de overlevingskandenoverlevingskansen van verscheidenenverscheidene vogels en zoogdieren en dus op de structuur van de levensgemeenschap. Andere beïnvloeden biologische processen die van levensbelang voor andere soorten zijn, zoals bepaalde schimmels die essentieel zijn voor sommige boomsoorten.
Er zijn verschillende typen sleutelsoorten.
Sleutelsoorten die een grote invloed uitoefenen op hun fysieke omgeving − zoals de [[Bevers (geslacht)|bever]] − worden ook wel [[Biobouwer]] of [[ecosysteemingenieur]] genoemd.
Daarnaast zijn er sleutelsoorten die een cruciale rol spelen bij de voedselvoorziening van andere soorten. Dat is bijvoorbeeld het geval in Zuid-Amerikaanse tropische regenwouden waar de vruchten, zaden en nectar van een aantal plantensoorten een grote invloed hebben op de overlevingskanden van verscheidenen vogels en zoogdieren en dus op de structuur van de levensgemeenschap.
Andere beinvloeden bioloische processen die van levensbelang voor andere soorten zijn, zoals bepaalde schimmels die essienteel zijn voor sommmige boomsoorten.
== Literatuur ==