Notaris: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 82.94.252.18 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Torvalu4 |
|||
Regel 5:
* een partij dit van hem verlangt.<ref>artikel 2 lid 1 van de Nederlandse ''Wet op het notarisambt'' van 1999</ref>
==Nederland==
Notarissen zijn lid van de [[Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie]] en staan onder [[tuchtrecht]]elijk toezicht van de [[Kamer van Toezicht]] en onder financieel [[Toezichthouder (overheid)|toezicht]] van het [[Bureau Financieel Toezicht]].
===Werkterreinen ===
De wet heeft de notaris de bevoegdheid gegeven authentieke akten op te maken, met name op het gebied van:
* het [[personen- en familierecht]] (het opmaken van [[huwelijkse voorwaarden]], [[echtscheiding]]sakten enz.)
* het [[erfrecht]] (het opmaken van [[testament (akte)|testamenten]], [[verklaring van erfrecht|verklaringen van erfrecht]], erfovereenkomsten enz.)
* het [[onroerende zaak|onroerendezaakrecht]] (het opmaken van akten van levering, [[hypotheekakte]]n, akten in het kader van een openbare [[veiling]] enz.)
* het [[rechtspersoon|rechtspersonenrecht]] (het opmaken van [[oprichtingsakte]]n, [[statuten]]wijzigingen, akten van overdracht en uitgifte (emissie) van aandelen, akten van [[juridische fusie]] en -splitsing en dergelijke)
Daarnaast kunnen partijen de notaris ook vragen om andere akten voor hen in notariële vorm op te maken. Het gaat daarbij om akten die partijen anders als [[onderhandse akte]]n zouden opmaken (meestal diverse soorten overeenkomsten).
=== De plaats van de notaris in de maatschappij ===
De wet schrijft de tussenkomst van de notaris bij het opmaken van een akte voor, als de notariële vorm vereist is voor de geldigheid van die akte. Dit vloeit voort uit de wijze waarop de notaris zijn werkzaamheden dient te verrichten en de waarborgen die de notaris daarbij biedt. Het gaat hierbij met name om:
* de adviserende taak en specifieke kennis van de notaris
* de onafhankelijkheid waarin de notaris zijn functie kan vervullen (vergelijk met de [[rechterlijke macht]])
* de onpartijdigheid van de notaris
* de verplichting van de notaris om partijen gedegen voor te lichten over de gevolgen van de door hen te verrichten [[rechtshandeling]]en, ook wel 'Belehrungspflicht' geheten. Dit is benadrukt door de Hoge Raad in het arrest "Groningse Huwelijkse Voorwaarden (NJ 1989, 766) waarin de Hoge Raad oordeelde "De functie van de notaris in het rechtsverkeer brengt mee dat hij beroepshalve is gehouden naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van ''juridische onkunde en feitelijk overwicht''."
* de verplichtingen van de notaris omtrent de wijze van opstellen, registreren en bewaren van de akten.
De notariële akte is vooral bedoeld om een grote rechtszekerheid te hebben. In het bewijsrecht heeft de notariële akte dan ook een aanzienlijk sterkere positie dan een niet-notariële akte (een onderhandse akte).
Ook in gevallen waarin de wet niet de tussenkomst van de notaris verplicht, kan het nuttig zijn om een notaris in te schakelen. Indien twee partijen een overeenkomst hebben bereikt, bijvoorbeeld over de betaling van een geldsom, dan kan deze overeenkomst notarieel worden vastgelegd. Het grote voordeel hiervan is de executoriale kracht van de notariële akte. Komt één van beide partijen de overeenkomst niet na, dan kan de andere partij direct (executoriaal) beslag leggen op de goederen van de partij die in gebreke blijft en hoeft dus niet eerst een procedure op te starten bij de rechter.
=== Ambtenaar en ondernemer ===
Volgens de wet is de notaris zowel openbaar ambtenaar als ondernemer.
Enerzijds dient de notaris te handelen in het publieke belang. Dit uit zich onder andere in de verplichting van de notaris om op verzoek van partijen een akte op te maken (de zogeheten ministerieplicht). Anders gezegd: als een cliënt van de notaris verlangt dat hij voor hem een testament opstelt dan is de notaris gehouden om aan dat verzoek gehoor te geven aangezien hij niet zonder reden mag weigeren.
Anderzijds is de notaris als ondernemer verplicht de commerciële belangen van zijn kantoor in de gaten te houden. De notaris is dan wel openbaar ambtenaar met een publieke taak, maar hij ontvangt geen bezoldiging van overheidswege. De notaris dient zelf te zorgen voor zijn inkomsten die hij ontvangt doordat hij de cliënten een [[honorarium]] (een 'tarief') in rekening brengt. Anders dan voorheen het geval was, is de hoogte van het honorarium van de notaris sinds begin van deze eeuw 'vrij'. De notaris mag derhalve zelf de hoogte van zijn honoraria vaststellen. De overheid heeft de tarieven in de familiepraktijk wel gemaximeerd voor personen die minder draagkrachtig zijn. Zodoende is de toegang tot het notariaat voor "minder bedeelden" gegarandeerd.
Voor de notaris levert het tegelijk zijn van én openbare ambtenaar én ondernemer regelmatig ingewikkelde situaties op.
=== Partijnotaris ===
Steeds meer komt het [[fenomeen]] op van de '''partijnotaris''', dat wil zeggen een notaris, die de belangen van vooral één van de [[contractspartij]]en behartigt. De notaris treedt dan niet als [[onafhankelijkheid (onpartijdigheid)|onafhankelijke]] notaris op. Van belang is dat [[Partij (groep)|partijen]] zich dat terdege realiseren. De notaris zou dat aan de [[wederpartij]] duidelijk bekend moeten maken, zodat die wederpartij een eigen notaris kan inschakelen, die hij dan zelf betaalt.
=== Opleiding ===
De universitaire opleiding van de studie [[notarieel recht]] duurt vier jaar. Aan vijf universiteiten is het mogelijk notarieel recht te studeren. [[Broederschap der Notariële Studenten]] (ook wel: ''BNS'') is het overkoepelend orgaan van de verschillende notariële studieverenigingen.
Om tot notaris benoemd te kunnen worden moet een kandidaat-notaris een drie jaar durende post-doctorale opleiding hebben afgerond en minimaal 6 jaar werkervaring in het notariaat hebben.
=== Ethiek ===
De vraag in hoeverre een notaris zich in zijn ambt kan en mag laten leiden door zijn persoonlijke opvattingen of overtuigingen, heeft zich tot op heden niet voorgedaan zoals in België, maar gesteld kan worden dat daar hetzelfde resultaat zou worden behaald.
== België ==
Regel 20 ⟶ 60:
=== Ethiek ===
Mede doordat een notaris [[ambtenaar|openbaar ambtenaar]] is en een [[monopolie]] bezit op het verrichten van een aantal [[rechtshandeling]]en, dient zich ook de vraag aan in hoeverre een notaris zich in zijn ambt kan en mag laten leiden door zijn persoonlijke opvattingen of overtuigingen, of door commerciële overwegingen. Anders gezegd: mag een notaris zijn ambt en medewerking weigeren als het gevraagde niet strookt met zijn bijvoorbeeld [[religie]]uze overtuigingen.
Deze situatie deed zich in oktober [[2005]] voor toen twee mannen in het kader van hun voorgenomen [[burgerlijk huwelijk]] naar Belgisch recht zich aandienden bij een [[Antwerpen (stad)|Antwerpse]] notaris voor zijn medewerking bij het opstellen en verlijden van een [[huwelijkscontract]]. De betreffende notaris weigerde behulpzaam te zijn bij het opstellen van een huwelijkscontract omdat hij op grond van zijn morele normen niet mee kon werken aan het tot stand komen van een huwelijk tussen twee personen van hetzelfde geslacht. Met behulp van het [[Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding]] gevoerde [[tuchtrecht|tuchtprocedure]], werd in het voorjaar [[2006]] zowel door de provinciale Antwerpse Kamer van notarissen als door de nationale kamer van Notarissen uitdrukkelijk bepaald dat een notaris zich niet kan laten leiden door zijn persoonlijke opvattingen of overtuigingen om zijn ambt te weigeren. De betreffende notaris werd dan ook berispt. Voor zover het om ambtsweigering gaat kan de Belgische notaris zich alleen maar beroepen op artikel 3 in de deontologische code voor het notariaat, goedgekeurd bij KB van 21 september 2005 ([[Belgisch Staatsblad]] 3 november 2005).
| |||