A posteriori: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎A posteriori-kans: Spelling: http://woordenlijst.org/leidraad/6/7
Madyno (overleg | bijdragen)
Regel 13:
Het begrip '''a posteriori''' wordt ook gebruikt in de [[kansrekening]] en [[statistiek]], in het bijzonder in de [[bayes]]iaanse statistiek. Men spreekt dan van "a-posteriorikans" in tegenstelling tot "a-priorikans".
 
=== Voorbeelden===
Een munt lijkt op het oog zuiver, daarom nemenneemt wemen vooraf, a priori, aan dat de kans op kop 1/2 is. Bij 100 worpen met de munt blijkt 80 keer kop gegooid te zijn. Achteraf, a posteriori, stellenstelt wemen onzezijn aanname bij, en nemenneem aan dat de a-posteriorikans op kop 0,8 is.
 
Via een [[test (geneeskunde)|test]] bepaalt een [[arts]] of een [[patiënt]] mogelijk een bepaalde [[ziekte]] Z heeft. Van de [[bevolking]] heeft een [[fractie (statistiek)|fractie]] P(Z)=1% de ziekte. Vooraf, a priori, is de kans dat de patiënt de ziekte heeft dus 1%, de a priori-kans, dus 1%. Van de test zijn de volgende gegevens bekend: de kans P(-|Z)=2% dat de test niet ontdekt dat iemand de ziekte heeft, en de kans P(+|niet Z)=5% dat de test [[Foutpositief en foutnegatief|ten onrechte [[vals positief|positief]] is, dat wil zeggen aangeeft dat een [[Gezondheid|gezond]] persoon de ziekte zou hebben. Als de test bij de patiënt een positieve uitslag heeft, wat is dan a posteriori, dus achteraf nu de testuitslag vastligt, de kans op de ziekte? Daartoe berekenenberekent men met de [[Theorema van Bayes|regel van Bayes]] deze a posteriori-kans:
=== Voorbeeld 1 ===
:<math>P(Z|+) = \frac{P(+|Z)P(Z)}{P(+|Z)P(Z)+P(+|niet Z)P(niet Z)}=\frac{0,98\times 0,01}{0,98\times 0,01+0,05\times 0,99}\approx 17%</math>.
Via een [[test (geneeskunde)|test]] bepaalt een [[arts]] of een [[patiënt]] mogelijk een bepaalde [[ziekte]] Z heeft. Van de [[bevolking]] heeft een [[fractie (statistiek)|fractie]] P(Z)=1% de ziekte. Vooraf, a priori, is de kans dat de patiënt de ziekte heeft dus 1%, de a priori-kans. Van de test zijn de volgende gegevens bekend: de kans P(-|Z)=2% dat de test niet ontdekt dat iemand de ziekte heeft, en de kans P(+|niet Z)=5% dat de test ten onrechte [[vals positief|positief]] is, dat wil zeggen aangeeft dat een [[Gezondheid|gezond]] persoon de ziekte zou hebben. Als de test bij de patiënt een positieve uitslag heeft, wat is dan a posteriori, dus achteraf nu de testuitslag vastligt, de kans op de ziekte? Daartoe berekenen met de [[Theorema van Bayes|regel van Bayes]] deze a posteriori-kans:
 
:<math>P(Z|+) = \frac{P(+|Z)P(Z)}{P(+|Z)P(Z)+P(+|niet Z)P(niet Z)}=\frac{0,98\times 0,01}{0,98\times 0,01+0,05\times 0,99}\approx 17%</math>.
 
Van a priori een kans van 1% is bij positieve testuitslag a posteriori een kans van 17% op de ziekte.
 
=== Voorbeeld 2 ===
Je doet 10 experimenten, en het resultaat is:
1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 (1 is gelukt, 0 is mislukt)
 
Blijkbaar is de slaagkans ongeveer 50%.
Maar je merkt op dat de 1 en de 0 steeds alterneren. Als je daarop verder gaat zou er de volgende keer misschien wel meer kans kunnen zijn op een 1.
 
Dit is een a-posteriorikans, omdat je pas achteraf vastlegt waar je op gaat letten. Als je goed zoekt, vind je misschien altijd wel een patroon.
 
=== Voorbeelden van drogredenen ===