Dialect: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
k Wijzigingen door Tijsos (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Oxygene7-13 |
||
Regel 2:
==Verschillende betekenissen==
===De volksaardige betekenis===
In het dagelijks taalgebruik worden taalvariëteiten met een klein en streekgebonden aantal sprekers vaak als varianten beschouwd van een standaardtaal waar ze nauw aan verwant zijn. Dit is een omkering van oorzaak en gevolg. Dialecten vloeiden niet voort uit een standaardtaal, die, zoals sommigen denken een oorspronkelijke en correcte taalvorm zou zijn, waaruit dialecten als afbuigingen, als regel in minder gunstige zin, ontstaan zouden zijn. Het beeld van dialecten als vervormingen van de standaardtaal is een anachronistische voorstelling van zaken. De taalontwikkeling vormde een standaardtaal door systematisering en cultivering van een of enkele bepaalde dialect, die daartoe de geëigende eigenschappen bezaten, niet in taalkundige zin maar door de hogere maatschappelijke, politieke en economische status van hun sprekers. En door een gunstige centrale ligging van hun gemeenschap welke taalgebruikers in hun omgeving ertoe bracht zich aan te passen aan zo'n prestigieus dialect, om te beginnen in hun geschreven taal. Dit was ook een sociaal proces want de taalaanpassing begon in de hogere strata van de dialectgemeenschap. In het ontstaan van de Nederlandse standaardtaal waren voor de 17de eeuw vooral zuidelijke dialecten bepalend, en het Antwerps was dominant voordat de politieke en religieuze scheiding van de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden plaatsvond. Pas sinds de 17de eeuw is het Hollands bepalend geworden, maar dan wel op basis van de oudere zuidelijke grondslagen.
Regel 8:
In de taalkunde wordt het begrip dialect in deze betekenis liever vermeden, omdat het gebruik ervan het wijdverbreide misverstand voedt dat er een natuurlijk verschil tussen 'hogere' variëteiten ('talen') en 'lagere' variëteiten ('dialecten') zou bestaan. De term die in de taalkunde voor variëteiten met een klein geografisch bereik wordt gehanteerd, is daarom het neutralere '[[streektaal]]'.
===Als subvariëteit===
Het begrip dialect kan worden gebruikt om een [[variëteit (taalkunde)|variëteit]] aan te duiden die enerzijds zoveel onderscheidende kenmerken heeft, dat ze als apart concept wordt beschouwd, anderzijds echter als variant van een grotere variëteit wordt beschouwd. Het [[Nederlands]] heeft op deze manier allerlei dialecten of [[streektaal|streektalen]], die soms niet eens een eigen naam hebben, maar worden gekarakteriseerd door regionale eigenaardigheden, zonder dat men ze buiten het Nederlands wil rekenen. Voorbeelden zijn [[Zeeuws]], [[Brabants]] [[Vlaams]] enz. Evenzo zijn het [[Standaardnederlands|Nederlands]], het [[Engels (hoofdbetekenis)|Engels]], het [[Hoogduits]], het [[Limburgs]], het [[Fries (taal)|Fries]], het [[Nederduits]], het [[Elzassisch]], het [[Zwitserduits]] en de in [[Berlijn (hoofdbetekenis)|Berlijn]] gesproken variant van het Duits allemaal dialecten van het [[West-Germaanse talen|West-Germaans]]. Merk op dat dit geen standaardtalen zijn, zoals hierboven al vermeld staat. Het West-Germaans is dan op zijn beurt samen met het [[Noord-Germaans]] en het [[Oost-Germaans]] een van de dialecten van het [[Oergermaans]], dat op zijn beurt een van de dialecten is van het [[Proto-Indo-Europees]].
===Als niet-gestandaardiseerde variëteit===
| |||