Kruisvereniging: verschil tussen versies

De eerste kruisvereniging, het [[Witte_Kruis_(kruisvereniging)|Witte Kruis]], werd in 1875 opgericht door de Amsterdamse arts [[Jacobus Penn]] naar het voorbeeld van de AmersfoorsteAmersfoortse Vereniging tot bestrijding van besmettelijke ziekten en de cholera-commissiescholeracommissies.<ref name="stolk">Harmke Stolk - Van Delen, “Wijkverpleging''Wijkverpleging in historisch perspectief: ontstaan en ontwikkeling van de wijkverpleging (1890-ca1890–ca. 1930) met aandacht voor aspekten van medicalisering en professionalisering”professionalisering'', Verpleegkundig historische cahiers 2, Rodopi, Amsterdam, 1986, [https://books.google.nl/books?id=pQEHOuKz3lkC&pg=PA36 p. 5, 9, 36-39]</ref> De benaming 'kruis' is afgeleid van de internationale organisatie het [[Rode Kruis]] dat een rood kruis als symbool voert, geïnspireerd op de vlag van [[Zwitserland]], het woonland van oprichter [[Henri Dunant]]. Het werk werd gefinancieerdgefinancierd door bijdragen van leden, door particuliere giften en door het gratis ter beschikking stellen van arbeid door vrouwen, die eind 19e, begin 20e eeuw vaak gratis of tegen kost en inwoning werkten.<ref>{{Citeer web |url=https://hart.amsterdam/nl/page/137470/de-ideale-verpleegster |auteur=Laura van Hasselt |titel=De ideale verpleegster |uitgever=Gemeente Amsterdam |datum=22 december 2016 |bezochtdatum=29 oktober 2018}}</ref>

De idee om in volksbuurten en achterstandswijken professionele gezondheidszorg aan huis te organiseren komt uit Duitsland, waar een protestants-christelijke predikant in 1836 in Düsseldorf het [[Diacones | diaconessenwerk]] opzette.<ref name="stolk" /> In de engelseEngelse industriestad Liverpool werd in 1858 door de sociale zakenman William Rathbone een systeem van '' district nursing'' opgezet.<ref>{{Citeer web |url=https://historyofdistrictnursing.wordpress.com/1858-1874/ |titel=History of District Nursing |uitgever=Royal Holloway University of London |datum=augustus 2010 |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>

De volgende kruisverenigingen die werden opgericht, waren georganiseerd naar geloofs- of politieke richting, zoals dat tot de 80er jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederland gebruikelijk was ([[verzuiling]]). Om van de diensten gebruik te kunnen maken moest men lid zijn. Er kwamen steeds meer plaatselijke verenigingen en vestigingen verspreid over het land, met kruispost en consultatiebureau, waar leden heen konden gaan en van waaruit de voorlichting, preventie, verpleging en verzorging van zieken thuis door opgeleide verpleegsters en ziekenverzorgenden plaatsvond. Het werk van de verenigingen kreeg de benaming ''[[kruiswerk]]''.

*de voormalige [[Nationale Kruisvereniging]], ontstaan in 1978 door fusie van het Groene Kruis, het Wit-Gele Kruis en het Oranje-Groene Kruis

De kruisorganisaties speelden tot de 1990er jaren negentig in de praktijk een centrale rol in de maatschappelijke en openbare gezondheiszorggezondheidszorg. Bij bestuurders en beleidsmakers, als ook op politiek niveau, stond het kruiswerk echter lang in de schaduw van de [[Intramurale_zorg|intramurale sector]]. Er was vanuit de overheid geen wettelijk geregelde structurele financiering, wel werden subsidies verleend. Dat veranderde met invoering van de Algemene Wet Bijzonder Ziektekosten (AWBZ) in 1980. Een van de redenen om over te gaan tot vergoeding door de overheid was, dat het kruiswerk als middel van besparing werd gezien op de kosten van intramurale gezondheidszorg.