Doedelzak: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 52535293 van 213.124.77.170 (overleg) ongedaan gemaakt. Label: Ongedaan maken |
|||
Regel 24:
Al in de Romeinse tijd is er een ontwikkeling geweest om de bediening van het instrument verder te mechaniseren met een speeltafel. Dit heeft geleid tot het ontstaan van het [[orgel]]. Dat ook de technologie van de doedelzak niet stil blijft staan, wordt duidelijk met de elektronische doedelzak, van Duitse makelij.<ref name="Electric_Bagpipe">{{en}}[http://www.fagerstrom.com/ producent elektronische doedelzak], Fagerstörm producent van elektronische doedelzak</ref> Deze doedelzak is net als een [[elektrische gitaar]] versterkt te bespelen.
==Lokale vormen==
Tot 1900 had vrijwel iedere landstreek in Europa zijn eigen lokale versie van het instrument, soms zelfs meer dan één. In de tijd van urbanisatie en industrialisatie zijn echter veel vormen in onbruik geraakt. Enige voorbeelden van nog bestaande doedelzakken in Europa:
* [[Bock (doedelzak)|Bock]], [[Hümmelchen]] (Duitsland, Bohemen)
* [[Gaida]] (Balkan)
* [[Gaida|Gaita]] (Cantabrië, Asturië, Galicië, Catalonië, Zamora, Portugal)
* [[Highland pipes]], [[small pipes]] (Schotland)
* [[Muchosa]] (provincie Henegouwen en aangrenzend Frankrijk)
* [[Musette (doedelzak)|Musette]], [[cornemuse]], [[veuze]], [[cabret]], [[boa (muziekinstrument)|boa]], [[chabret]], [[grande bourbonnais]], [[biniou]] (Frankrijk)
* [[Northumbrian smallpipes]] (Schotland, Noord-Engeland)
* Pijpzak (Vlaanderen, Nederland)
* [[Zweedse doedelzak|Säckpipa]] (Zweden)
* [[Sackpfiffe]] (Zwitserland)
* [[Small pipes]] (Engeland)
* [[Torupill]] (Estland)
* [[Tulum (blaasinstrument)|Tulum]] (Pontus, Lazistan, Kaukasus)
* [[Uilleann pipes]] (Ierland)
* [[Zampogna]] (Sicilië)
De bekendste vorm is waarschijnlijk de Schotse (highland) doedelzak, hoewel dit eigenlijk een [[buitenbeentje]] is. Het is een bijzonder luid instrument dat bedoeld is voor het [[slagveld]], met een beperkte toonomvang van 1 [[octaaf (muziek)|octaaf]] plus 1 noot. De Ierse doedelzak daarentegen is een minder snerpend kamerinstrument dat geschikt is voor samenspel met fluit, [[viool]], [[banjo]] enz. en dat een [[ambitus|bereik]] heeft van 2 octaven.
==Speeltechniek==
| |||