Wikipedia

Fixatie (zorg): verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Aanvullingen: regelgeving, moderne inzichten
Uitbreiding - inhoudelijke verbeteringen en toevoegingen: juridisch kader, actuele ontwikkelingen, alternatieven
Regel 1:
[[Bestand:Slingerhes met staartstuk.JPG|thumb|Slingerhes (met staartstuk), in dit geval voor fixatie op bed]]
OnderMet '''fixatie''', een '''vrijheidsbeperkende maatregel''' wordt binnen verschillende werkvelden in zorg en [[welzijn]], in het bijzonder in de [[psychiatrie]], de zorg voor [[Mentale_retardatie|verstandelijk gehandicapten]] en de ouderenzorg, het op enigerlei wijze beperken van iemands bewegingsmogelijkheden door een zorgverlener of mantelzorger verstaan. DezeHet beperkingenvalt grijpenonder inde vrijheidsbeperkende maatregelen die in strijd zijn met de [[grondrechten]] van de mens. enFixatie zijnmag daarom aanin zeerNederland strengeniet regelsworden gebonden.toegepast Zezonder mogennadrukkelijke alleentoestemming van een uiterstverzorgde middelof zijndiens enwettelijke dienenvertegenwoordiger. opEnige uitzondering daarop zijn de minst[[Middelen_en_Maatregelen|middelen ingrijpendeen wijzemaatregelen]] tevastgelegd wordenin uitgevoerd.de De[[Wet geestelijkeBopz|Wet gezondheidszorgbijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (GGZBopz), ouderenzorg]] en gehandicaptenzorghet werkenBesluit hardmiddelen aanen hetmaatregelen terugdringenBopz of een maatregel van vrijheidsbeperkingeen [[arts]] gebaseerd op de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). <ref>{{Citeer web |url=https://mensenrechtenwww.dwangindezorg.nl/nlrechten/toegelichtwetten/terugdringenwet-vrijheidsbeperking-de-zorgbop |titel=TerugdringenWet vrijheidsbeperkingbijzondere inopnemingen depsychiatrische zorgziekenhuizen (Bopz) |uitgever=CollegeMinisterie voorvan deVolksgezondheid, RechtenWelzijn vanen de MensSport |datum=4 september 2015 |bezochtdatum=2728 oktober 2018}}</ref> Veel instellingen zijn overgestapt op het gebruik van minder ingrijpende alternatieven die regelmatig beter blijken te werken.<ref>{{Citeer web |url=https://www.yumpudwangindezorg.com/nl/document/view/19946820gedwongen-zorg/alternatievenvormen-voorvan-vrijheidsbeperkingdwang/medische-inbehandeling-dezonder-zorg-vilanstoestemming |titel=AlternatievenMedische voorbehandeling vrijheidsbeperkingzonder in de zorgtoestemming |uitgever=Vilans,Ministerie Kennispleinvan voor verplegingVolksgezondheid, verzorging, zorg thuisWelzijn en eerstelijnSport |datum=2013 |bezochtdatum=2728 oktober 2018}}</ref>
 
Fixatie kan alleen een uiterst middel zijn om gevaar af te wenden of ernstige nadelen voor de gezondheid te voorkomen en moet altijd op de minst ingrijpende wijze worden uitgevoerd.
 
==Geschiedenis==
Regel 12 ⟶ 14:
* spanzeil: gelegen op een bed werd een spanzeil gespannen over de patiënt zodat alleen zijn hoofd nog zichtbaar was. Het zeil werd onder het bed vastgemaakt.
* dwangjack: jacks met doorlopende mouwen of met mouwen die men op de rug kon binden.
* droge of natte wikkeling: het gehele lichaam werd in droge of natte doeken gewikkeld. Daaromheen ging een hoes watdie met touwtjes op de rug werd vastgebonden.
 
==Vormen van fixatie==
Voorbeelden van fixatie zijn het vasthouden of neerdrukken van een zorgvragende (fysiek ingrijpen) en het aanleggen van fixatiemateriaal om een persoon in bed of (rol-)
Iemand kan beperkt worden door degene vast te houden of neer te drukken (fysiek ingrijpen).
stoel te houden.
Voor langdurige of een steeds herhaalde fixatie bestaat een verscheidenheid aan fixatiematerialen en beperkingstechniekenbewegingsbeperkende methoden en techniek:
* smeerpakken of armkokers
* een [[Zweedse band]] of [[onrustband]] (buikband)
* polsbanden en enkelbanden
* Zweedse hessen voor het fixeren op een bed
* het gebruik van bedhekken om te voorkomen dat patiënt uit bed valt
* tafelblad voor rolstoel
* rolstoel weghalen bijvan hetloop- of opsta-hulpmiddel bij bed of stoel als patient niet meer zelfstandig kan lopen
* zorgvragende niet uit bed of rolstoel halen als deze de transfers niet zelf kan doen
* elektronisch waarschuwingssysteem
 
Gebruik van fixatie kan slechts in bijzonder ernstige gevallen plaatsvinden. In het algemeen kan dit gedaan worden als een [[patiënt]] een ernstig gevaar of risico vormt voor zichzelf of zijn omgeving.<ref>{{Citeer web |url=https://www.zorgvoorbeter.nl/vrijheidsbeperking/wat-is-het |titel=Wat is vrijheidsbeperking? |uitgever=Vilans, Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerstelijn |datum=augustus 2010 |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>
Dat kan het geval zijn bij:
* [[automutilatie]] beperken
* extreme [[onrust (psychologie)|onrust]], bijvoorbeeld ook 's nachts niet in bed kunnen blijven
Regel 33 ⟶ 38:
* [[agressief]] gedrag
* [[zelfmoord|suïcidale]] neigingen
* verhoogd valrisico
 
Volgens de [[Wet Bopz]] mag een maatregel nooit alléén worden besloten en moet het gebruik van deze maatregelen geregistreerd staan in het zorg- of behandelplan van de cliënt. Wel bestaan er regels om ook in noodgevallen zonder eerdere registratie de materialen te gebruiken. Er is een nieuwe wet aangenomen, de Wet Zorg en Dwang, die inper 1 januari 2020 in werking treedt en de Wet Bopz gaatdan vervangenvervangt.<ref>{{Citeer web |url=https://www.zorgvoorbeter.nl/zorgvoorbeter/media/documents/thema/vrijheidsbeperking/factsheet-onvrijwillige-zorg.pdf |titel=Factsheet onvrijwillige zorg |uitgever=Waardigheid en Trots - Thuis in het Verpleeghuis |datum= |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>▼
Tot voor enige jaren werd ook valrisico vaak als reden genomen voor vrijheidsbeperkende maatregelen. Onderzoek uit 2010 heeft echter aangetoond dat fixatie tot vermindering van de spiermassa leidt en tot verlies aan (romp-)balans, waardoor het valrisico wordt vergroot.<ref>Hamers, J.P.H., Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen. Universiteit Maastricht, 2010 </ref>
 
▲Volgens de [[Wet Bopz]] mag een maatregel nooit alléén worden besloten en moet het gebruik van deze maatregelen geregistreerd staan in het zorg- of behandelplan van de cliënt. Wel bestaan er regels om ook in noodgevallen zonder eerdere registratie de materialen te gebruiken. Er is een nieuwe wet aangenomen, de Wet Zorg en Dwang, die in 2020 in werking treedt en de Wet Bopz gaat vervangen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.zorgvoorbeter.nl/zorgvoorbeter/media/documents/thema/vrijheidsbeperking/factsheet-onvrijwillige-zorg.pdf |titel=Factsheet onvrijwillige zorg |uitgever=Waardigheid en Trots - Thuis in het Verpleeghuis |datum= |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>
 
==Negatieve gevolgen==
Regel 42 ⟶ 46:
*'''Lichamelijk''': immobiliteit, demineralisatie van het bot, diepe [[trombose]], [[embolie]], [[oedeem]], verminderde circulatie, verminderde [[Ademhaling (mens)|ademhalingscapaciteit]], verminderde conditie, verminderde spiermassa, verlies van balans, contracturen, [[decubitus]], [[incontinentie]] van urine en ontlasting, [[constipatie]]
*'''Geestelijk''': [[angst]], afweer, [[vernedering]], onbehaaglijk gevoel, [[desoriëntatie]], afwijkend gedrag, verminderd zelfbeeld, [[verwardheid]], [[agressie]], [[Klinische depressie|depressie]], toename onrust, sociaal isolement
 
==Nieuwe inzichten==
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrijheidsbeperkende maatregelen vaak niet de juiste oplossing zijn voor de gegeven sitiuatie of zelfs een averechtse werking kan hebben. Fixatie om vallen te vermijden, leidt tot vermindering van de spiermassa en verlies aan (romp-)balans, waardoor het valrisico wordt vergroot.<ref>Hamers, J.P.H., Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen. Universiteit Maastricht, 2010 </ref> Het aan banden leggen van een jeugdige verzorgde om zijn bewegingsdrang onder controle te hebben veroorzaakte weerstand en agressie. De betere oplossing was het opzetten van een dagbestedingsprogramma met voldoende beweging.<ref>{{Citeer web |url=https://www.vilans.nl/docs/producten/Alternatievenbundel_vrijheidsbeperking_2014.pdf |titel=80 Alternatieven voor vrijheidsbeperking in de zorg |uitgever=Vilans, Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerstelijn |pagina=54 |datum=2014 |bezochtdatum=28 oktober 2018}}</ref>
 
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ), ouderenzorg en gehandicaptenzorg werken mede daarom aan het terugdringen van vrijheidsbeperking.<ref>{{Citeer web |url=https://mensenrechten.nl/nl/toegelicht/terugdringen-vrijheidsbeperking-de-zorg |titel=Terugdringen vrijheidsbeperking in de zorg |uitgever=College voor de Rechten van de Mens |datum=4 september 2015 |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref> Veel instellingen stappen over op het gebruik van minder ingrijpende alternatieven die regelmatig beter blijken te werken.<ref>{{Citeer web |url=https://www.yumpu.com/nl/document/view/19946820/alternatieven-voor-vrijheidsbeperking-in-de-zorg-vilans |titel=Alternatieven voor vrijheidsbeperking in de zorg |uitgever=Vilans, Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerstelijn |datum=2013 |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>
 
==Bewustwording==
Vooral in sectoren van de zorg die niet worden bestreken door de Wet Bopz, zoals de ouderenzorg in verpleeghuizen en [[thuiszorg|aan huis]], zijn medewerkers er zich meestal niet van bewust dat het nemen van bewegingsbeperkende maatregelen zonder overleg vooraf en toestemming van verzorgde niet is toegestaan. De maatregelen worden veelal met goede bedoelingen genomen, op verzoek van de familie, vanuit een paternalistische werkhouding of wegens te hoge werkdruk of personeelstekort. Dit geldt voor zowel Nederland als België.<ref>{{Citeer web |url=https://www.zorgneticuro.be/sites/default/files/ethischadvies09.pdf |titel=Omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen in de zorg voor ouderen |uitgever=Zorgnet-Icuro vzw Vlaanderen |datum=22 oktober 2004 |bezochtdatum=28 oktober 2018}}</ref>
 
==Externe links==
Regel 53 ⟶ 65:
[[Categorie:Ouderenzorg]]
[[Categorie:Zorg]]
[[Categorie:Vrijheidsbeperkend middelGezondheidszorg]]
[[Categorie:Vrijheidsbeperkende middelen]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Fixatie_(zorg)"