Carmen (opera): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Kippenbot1 (overleg | bijdragen)
k N.a.v. hernoeming/verwijdering categorie
taal
Regel 45:
 
=== Tweede bedrijf ===
In de herberg van Lillas Pastia gaat alle aandacht uit naar de op de tafels dansende Carmen. Zuniga en vooral de [[Torero (stierenvechter)|stierenvechter]] Escamillo kunnen hun ogen niet van haar afhouden. Zoals MichaëlaMicaëla de absolute tegenpool is van Carmen, staat de stoere, krachtige Escamillo in groot contrast tot de plichtsgetrouwe en naïeve Don José. Escamillo is een man die een vrouw als Carmen wel aankan en zij valt dan ook meteen voor hem. Desondanks gaat ze nog niet in op zijn avances, deels uit plagerij, deels omdat ze Don José, die wegens zijn medeplichtigheid aan Carmens ontsnapping de gevangenis is ingegaan en gedegradeerd is, nog niet wil opgeven.
 
Carmen bekokstooft ondertussen een smokkelactie met een aantal van haar medezigeuners. Eigenlijk wil ze deze keer niet meedoen en het smokkelaarsleven vaarwel zeggen vanwege haar liefde voor de soldaat Don José. Haar vrienden zijn niet onder de indruk. Zij hebben dit vaker gehoord en Carmens romances duren toch nooit langer dan een maand...
 
Carmen beëindigt het gesprek met haar kompanen als Don José, net die avond vrijgekomen, naar de herberg onderweg blijkt te zijn. Ze zorgt dat Escamillo en Zuniga uit de buurt zijn, zodat ze alleen met José is. Don José blijkt verscheurd tussen twee werelden: hij is hopeloos verliefd op Carmen, maar wil ook zijn plicht als soldaat naleven. Carmens temperament speelt hem echter al snel parten: ze maakt hem jaloers, probeert hem zover te krijgen met de smokkelaars de bergen in te trekken en de twee krijgen ruzie. Don José staat op het punt te vertrekken en Carmen definitief te verlaten als Zuniga ten tonele verschijnt om zijn liefde aan Carmen te verklaren. Het komt tot een gevecht om haar gunsten tussen de jaloerse José en zijn meerdere. Don José wint en staat voor een moeilijke keuze: deserteren om zich bij de smokkelaars te voegen, of opnieuw een zware straf ondergaan. Hij kiest voor het eerste, zij het met tegenzin.
 
=== Derde bedrijf ===
Aangekomen in de schuilplaats van de smokkelaars, blijkt dat het mis is tussen Don José en Carmen. Zij heeft genoeg van hem, maar hij houdt nog steeds van haar. Om aan het eindeloze geruzie tussen de twee een einde te stoppenmakeen wordt Don José zo ver mogelijk van Carmen weg gestuurd; hij moet verderop de wacht gaan houden. Ondertussen leest Carmen met haar vriendinnen de kaarten. Ze ziet de dood - het tragische einde van het verhaal wordt aangekondigd.
 
Escamillo heeft de smokkelaars gevonden en verschijnt ten tonele om Carmen het hof te maken. Don José wordt opnieuw verscheurd door jaloezie en daagt Escamillo uit tot een duel. Vanzelfsprekend domineert de toreador het gevecht, maar door een gelukkig toeval kan Don José hem toch overmeesteren. Voordat hij Escamillo echter de genadeslag kan geven komt Carmen tussen beide. Escamillo verheugt zich over het feit dat Carmen zijn leven gered heeft en zegt dat hij gewoon maar even langs kwam om haar uit te nodigen voor zijn eerstvolgende stierengevecht. Carmen stemt in, hetgeen Don José nog jaloerser maakt.
Regel 59:
 
=== Vierde bedrijf ===
Het stierengevecht van Escamillo is nabij, het plein voor de arena is vol met mensen. Carmen betreedt de arena triomfantelijk aan de zijde van Escamillo, die inmiddels haar minnaar is. Men waarschuwt haar dat ook Don José in de buurt is, maar Carmen is niet bang om met hem geconfronteerd te worden. Plotseling staan ze oog in oog met elkaar. Don José smeekt Carmen om haar liefde, maar ze wijst hem minachtend af en gooit zelfs zijn ring in zijn gezicht. Ze zal bij haar woord blijven: voorbij is voorbij. Josés smeekbede slaat om in woede en jaloezie, hij begintbedreigt Carmen te bedreigen met zijn mes, haar verzekerend dat hij haar zal doden als ze niet terug bij hem komtterugkomt. Carmen zal echter nog liever sterven dan aan hem toegeven en zo haar vrijheid te verliezen. Don José kan zijn emoties niet langer bedwingen en steekt haar neerdood, op hetzelfde moment dat Escamillo de stier in de arena doodt. Het publiek roept bravo, feestelijke muziek weerklinkt. Wanneer de toeschouwers in volle feeststemming de arena verlaten, treffen ze Don José met een bebloed mes bij het dode lichaam van Carmen aan. Ontnuchterd bekent hij haar gedood te hebben. Hoe oprecht zijn liefde was blijkt wel uit de laatste woorden van de opera, gezongen door een huilende Don José die het lichaam van Carmen in zijn armen heeft genomen: ''"Ma Carmen adorée!"''. Mijn geliefde Carmen!
 
== Films ==
Verfilmingen van de novelle of de opera:
* 1915 : ''[[Carmen (film van Cecil B. DeMille)|Carmen]]'' ([[Cecil B. DeMille]])
* 1919 : ''[[Een Carmen van het Noorden]]'' ([[Maurits Binger]])
* 1954 : ''[[Carmen Jones]]'' ([[Otto Preminger]])
* 1984 : ''[[Carmen (film 1984)|Carmen]]'' ([[Francesco Rosi]])
* 2009 : ''[[Carmen van het Noorden (film uit 2009)|Carmen van het Noorden]]'' ([[Jelle Nesna]])
 
{{Commonscat|Carmen}}