Leenwoord: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dellankss (overleg | bijdragen)
Encycloon (overleg | bijdragen)
Red. Onbebrond voorbeeld ook niet relevant
Regel 9:
Het [[Nederlands]] bezit veel leenwoorden, die soms niet meer als zodanig worden herkend. Zo is het woord ''kelder'' van oorsprong een [[Latijn]]s woord ''cellarium''. In het ''Groot Leenwoordenboek'' van [[Van Dale Lexicografie|Van Dale]] worden 28.000 Nederlandse woorden beschreven, afkomstig uit zo'n 28 andere talen of taalfamilies.
 
Leenwoorden moeten niet verward worden met [[barbarisme]]n. Al zien veel mensen moderne leenwoorden uit het [[Engels]] wel als zodanig (zie [[anglicisme]]). Een opmerkelijk voorbeeld is het advies{{Bron?|van wie?|2015|10|01}} om het Engelse woord ''label'' te vervangen door het woord ''etiket'', terwijl dat een van oorsprong Frans leenwoord is.
 
Soms vindt ontlening plaats, gevolgd door een '''terugontlening''' in omgekeerde richting waardoor [[doublet (taalkunde)|doubletten]] ontstaan:
Regel 19:
 
==Pregnantie==
Leenwoorden treden onder andere op als er in de ontlenende taal voor een nieuwe ontwikkeling of nieuw inzicht geen adequaat woord voorhanden is. Van het uit een andere taal ontleende woord wordt dan in zijn nieuwe taalomgeving slechts één specifieke betekenis gebruikt, die de lacune opvult. Dit verschijnsel van '''betekenisspecialisatie''' heet [[pregnantie]]. Bijvoorbeeld het Oudgriekse ''drastikós'' (δραστικός), gevormd uit ''drastos'', [[voltooid deelwoord]] van ''drān'' (δρᾶν) ‘handelen, doen’, betekent in het Oudgrieks allereerst ‘ondernemend’ (van een mens gezegd), vervolgens ook ‘sterk werkend’ (van zaken). Deze tweede, [[personificatie|afgeleide betekenis]] werd in de achttiende-eeuwse medische wereld gebruikt voor nieuwe, ''drastische'' (laxeer)middelen. In het Franse taalgebied heeft ''drastique'' nog steeds een medische connotatie. BijIn het onsNederlands is ''drastisch'' een synoniem voor ''ingrijpend'' geworden, mogelijk onder invloed van het Engelse ''drastic''.
 
==Pejorisatie en amelioratie==
Regel 26:
==Schijnbare leenwoorden==
Sommige woorden lijken uit een vreemde taal afkomstig te zijn, terwijl ze in die andere taal onbekend zijn, zogenaamde 'valse [[anglicisme]]n' (pseudo-Engelse woorden), 'valse [[gallicisme]]n' (pseudo-Franse woorden), enzovoort.
 
===Valse anglicismen===
*''smoking'' ‘avondkleding’, in het Brits ''dinner jacket'', Amerikaans ''tuxedo''.
Regel 37 ⟶ 38:
===Valse gallicismen===
*''fabricage'' ‘productie, vervaardiging’, in het Frans ''fabrication''.
*''coulance'' ‘betrachte soepelheid’, ontleend aan 19dehet 19de-eeuws DuitsDuitse ''Coulance'' (huidig ''Kulanz''). In het Frans ''indulgence'', ''tolérance''.
*''faillissement'' 'bankroet', in het Frans ''faillite''
*''cabaretier'', in het Frans ''humoriste''
 
== Literatuur ==
* {{aut|Karl-Heinz Best}} en {{aut|Emmerich Kelih}} (red.), ''Entlehnungen und Fremdwörter. Quantitative Aspekte'', Lüdenscheid: RAM-Verlag, 2014. ISBN 978-3-942303-23-1.