Zesdaagse Oorlog: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 52384882 van 141.135.68.117 (overleg) ongedaan gemaakt. Label: Ongedaan maken |
|||
Regel 27:
Het bezetten van de [[Gazastrook]], de Sinaï, de Westelijke Jordaanoever en de Hoogten van Golan verviervoudigde het door Israël bestuurde gebied. Ondanks de vlucht en verdrijving van veel [[Palestijnen]] en Syriërs kwam een miljoen Arabieren onder Israëlisch bestuur. Dit legde de kiem voor volgende oorlogen en de nog voortdurende problematiek van de bezette gebieden.
== Achtergronden ==
=== Vijandschap tussen Arabische wereld en Israël ===
De [[Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948]] was uitgelopen op een overwinning van Israël. Hierbij was het [[Palestijns vluchtelingenprobleem]] ontstaan; driekwart miljoen Palestijnen waren vluchteling geworden, verdreven door Israëlische troepen of gevlucht voor het geweld. In de Arabische wereld leefde dit voort als [[Al-Nakba]], "de ramp". De Arabische landen hadden Israël niet erkend. De grenzen van Israël waren "bepaald" door de wapenstilstandslijnen van 1949.
Regel 37:
=== VN-vredesmacht in Sinaï ===
De [[Suezcrisis]] in 1956, een militaire operatie aangegaan door een tegen Egypte gerichte coalitie van het [[Verenigd Koninkrijk]], [[Frankrijk]] en Israël, onder meer naar aanleiding van de [[nationalisering]] door Egypte van het [[Suezkanaal]], was beëindigd wegens een overstelpende internationale veroordeling. De [[Verenigde Staten]] en de [[Sovjet-Unie]] waren het in ongebruikelijke mate met elkaar eens en de coalitiegenoten moesten zich uit Egyptisch gebied terugtrekken. Israël bereikte wel dat een VN-[[Vredesoperatie|vredesmacht]] in de [[Sinaï (schiereiland)|Sinaï]] werd gestationeerd, de [[UNEF I|UNEF]] (''United Nations Emergency Force''). Deze zou de Sinaï als bufferzone [[demilitarisering|gedemilitariseerd]] moeten houden en daarmee de veiligheid van Israël garanderen. Vóór 1956 had Egypte permanent een aanzienlijke
In antwoord op de bouw van het Israëlische [[Nationaal Waterkanaal]], een project om het Jordaanwater dat deels uit Syrië afkomstig was<ref>''A history of Modern Palestine'', Ilan Pappersity Press, 2004, blz. 184</ref> naar de [[Negev]]woestijn om te leiden teneinde daar grote aantallen immigranten te kunnen huisvesten, begon Syrië met het omleiden van de Dan ([[Panias|Banias]]), zodanig dat het water niet meer direct naar Israël en in het [[Meer van Tiberias]] zou stromen maar oostwaarts in de [[Jarmuk (rivier)|Jarmoek]] die via Syrië en Jordanië in de [[Jordaan (rivier)|Jordaan]] uitmondde; de Jarmoek wilde men ook afdammen. Dit alles zou het voor Israël beschikbare Jordaanwater met twee derde kunnen verminderen. Israël verwoestte in november 1964 de wateromleiding met direct vuur van tanks, artilleriebombardementen en luchtaanvallen. De werkzaamheden werden toen stilgelegd omdat de Arabische leiders weinig zagen in een totale oorlog met Israël,<ref>Herzog (1982), p. 147</ref> maar het noordelijk grensgebied bleef onrustig, met regelmatige schermutselingen tussen de grenstroepen van Israël en Syrië.<ref name="Bregman 2000, p. 43">Bregman (2000), p. 43</ref> Het militaire falen leidde ertoe dat het in januari 1964 door de [[Arabische Liga]] opgerichte "''[[United Arab Command]]''" plannen begon te maken voor een snelle modernisering van de Arabische strijdkrachten welke rond 1968 moest leiden tot een gelijkwaardigheid met Israël en rond 1970 tot een militaire superioriteit. Dit initiatief verzandde al snel in onderling wantrouwen en ruzie over wie de kosten daarvan moest dragen. Van een gedeelte van het beschikbaar gemaakte geld echter, schafte Syrië vanaf 1964 voor de eerste keer moderne tanks aan, van de Sovjet-Unie. In reactie hierop overtuigde Israël in 1965 de Amerikaanse regering van de noodzaak moderne tanks te leveren, zij het in het geheim. In ruil daarvoor deed Israël de belofte niet als eerste land in de regio [[atoomwapens]] te produceren en stemde in met de levering van hetzelfde type tanks aan Jordanië.<ref name="Rodman2004">David Rodman, 2004, "Armored Breakthrough: The 1965 American Sale of Tanks to Israel", ''Middle East Review of International Affairs'', '''8'''(2): 6-21</ref> Door deze [[wapenwedloop]] raakte het gebied steeds verder betrokken bij de [[Koude Oorlog]].▼
=== Wateroorlog Israël versus Syrië en Jordanië ===
[[Bestand:DMZ TelAzaziat.jpg|thumb|Het omstreden gebied van de Jordaanbronnen]]
▲In antwoord op de bouw van het Israëlische [[Nationaal Waterkanaal]], een project om het Jordaanwater dat deels uit Syrië afkomstig was<ref>''A history of Modern Palestine'', Ilan
=== Palestijnse aanvallen op Israël ===
| |||