Skåns: verschil tussen versies

'''Skåns''' (verouderd: ''Schoons'', [[Zweeds]] ''Skånska'', [[Deens]] ''Skånsk'') is een groep sterk aan elkaar verwante [[dialect]]en gesproken in [[Skåne]], een [[Zweedse landschappen|landschap]] in het zuiden van [[Zweden]]. Het wordt door sommige [[Scandinavië|Scandinavische]] taalkundigen gezien als een dialect van het [[Zweeds]], door andere Scandinavische taalkundigen als een accent van het [[Deens]] <ref>[Perridon, Harry (2003). "Dialects and written language in Old Nordic II: Old Danish and Old Swedish". p. 1018. Old Nordic III: The ecology of language, in The Nordic Languages: An International Handbook of the History of the North Germanic Languages. Volume 1. Eds. Oskar Bandle, Kurt Braunmuller, Ernst Hakon Jahr, Allan Karker, Hans-Peter Naumann and Ulf Teleman. Walter De Gruyter: 2003. ISBN 3-11-014876-5. See also: Ingers, Ingemar (1939). Studier över det sydvästskånska dialektområdet. Lund: Gleerupska Univ. bokhandeln. (In Swedish) and Nordisk Familjebok: "Scanian is one of the three main dialects into which the Danish branch of Old Norse was split". (In Swedish).]</ref>. Door [[SIL International]] ([[ISO 639-3]]:scy) wordt het geclassificeerd als een aparte [[taal]]. Een taal die niet alleen het dialect van Skåne, maar ook die van [[Halland]] (''halländska''), [[Blekinge]] (''blekingska''), en het Deense eiland [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] (''bornholmsk'') bevat. Deze bredere definitie komt overeen met de omvang van [[Skåneland]] (''Terra Scania''), een term met vooral historische invulling. De middeleeuwse Skånse wet (''Den skånske lov'') ging over alle vier de provincies en het ''Landsting''. De reden voor het zien van het Skåns als een aparte taal is hoofdzakelijk historisch en etnisch. Het vervult de meest algemeen geaccepteerde moderne criteria voor het zijn van een aparte taal van het Zweeds niet, gezien er in het Skåns goed te communiceren is met andere varianten van het Zweeds. Noch de Zweden, noch meerderheid van Skåningen beschouwen het Skåns als aparte taal.

Aan het einde van de 19e eeuw ontstond er nieuwe interesse voor het Skåns. Een vroege bepleiter was [[Henrik Wranér]] (1853-1908). Hij schreef boeken over het Skånse dialect ((''Kivikja Snackk...'', 1901). Zijn aandeel werd gemanifesteerd met zijn ''Geselecteerde werken'' (''Valda Verk'') dat uitgebracht werd in 1922-23. Zijn eerste opvolger was [[Axel Ebbe]] (1869-1941). Hij shreef ''Rijm å rodevelske'' in het Skåns, samen met een geestige vertaling van de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] (''Bibelsk historie'', 1949).