Intrede van Leopold I in België: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 4:
| caption = Eedaflegging van Leopold I, eerste koning der Belgen. Brussel, Koningsplein, 21 juli 1831.
| kop1 = Algemene gegevens
| head1_1 =
| head1_2 =
| head1_3 =
}}
De '''intrede van Leopold I in België''' vond plaats van 17 tot 21 juli 1831. Prins [[Leopold I van België|Leopold van Saksen-Coburg-Gotha]] reisde in die dagen van [[De Panne]], door de provincies [[West-Vlaanderen]], [[Oost-Vlaanderen]] en [[Brabant (provincie)|Brabant]], naar [[Brussel (stad)|Brussel]]. Daar legde hij op 21 juli 1831 de grondwettelijke eed af als eerste [[Lijst van koningen der Belgen|Koning der Belgen]]. De intrede van Leopold was het sluitstuk van de [[Belgische Revolutie]] van [[1830]] en de oprichting van de [[Belgische Staat]].
== De Britse en de Griekse troon ==
[[Bestand:Princess Charlotte Augusta of Wales and Leopold I after George Dawe.jpg|miniatuur|Prins Leopold en prinses Charlotte. [[George Dawe]], 1817.]]
Toen Leopold van Saksen-Coburg-Gotha in 1816 huwde met de Britse troonopvolgster [[Charlotte Augusta van Wales|Charlotte]], de enige dochter van de latere koning [[George IV van het Verenigd Koninkrijk|George IV]], leek hem een toekomst weggelegd als [[prins-gemaal]] van het [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland]]. Prinses Charlotte stierf echter een jaar later in het kraambed, op 6 november 1817, nadat ze daags voordien was bevallen van een doodgeboren zoon. Na dit persoonlijk drama voor prins Leopold leek zijn toekomst plots onzeker.
In 1830 kreeg Leopold vervolgens het koningschap van [[Koninkrijk Griekenland|Griekenland]] aangeboden. Alhoewel hij aanvankelijk leek in te gaan op het aanbod, weigerde hij uiteindelijk de Griekse troon vanwege de onstabiele situatie in het land en haar onzekere toekomst. Hiermee ziet Leopold, op dat moment 40 jaar oud, evenwel een tweede kans aan zich voorbijgaan om een Europese troon te bestijgen.
== Het aanvaarden van het Belgisch koningschap ==
Rond dezelfde periode, in augustus 1830, brak in het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] de [[Belgische Revolutie]] uit. Na een moeizame koningskeuze verkoos het [[Nationaal Congres (België)|Nationaal Congres]] op 4 juni 1831<ref>{{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA263&lpg=PA263&dq=Discussions+du+Congr%C3%A8s+national+de+Belgique+tome+3&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, p. 263.</ref> prins [[Leopold I van België|Leopold van Saksen-Coburg-Gotha]] tot [[Lijst van koningen der Belgen|Koning der Belgen]]. Hij kreeg de stem van 152 van de in totaal 196 leden.<ref>{{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA266&lpg=PA266&dq=Discussions+du+Congr%C3%A8s+national+de+Belgique+tome+3&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, p. 266.</ref>
Prins Leopold verbleef op het moment van zijn verkiezing op [[Claremont House]], zijn landgoed in het [[Verenigd Koninkrijk]]. Hij werd in de ochtend van 6 juni op de hoogte gebracht van zijn verkiezing tot staatshoofd van het jonge [[België]]. Hierop vertrok hij onmiddellijk naar het nabije [[Londen]]. Op 7 juni ontmoette hij er een Belgische delegatie. [[Etienne de Gerlache]], de voorzitter van het Nationaal Congres, overhandigde hem een brief van regent [[Erasme Louis Surlet de Chokier]] met de stand van zaken.<ref>{{aut|Bronne, C.,}} ''Leopold I en zijn tijd'', Antwerpen, Scriptoria, 1971, p. 54, ISBN 9002118414.</ref> Hierbij stelde Leopold: "''Messieurs, vous avez rudement traité la royauté, qui n'était pas là pour se défendre. Votre Charte est bien démocratique; cependant je crois qu'en y mettant de la bonne volonté de part et d'autre, on peut encore marcher''".<ref group=vertaling>"Heren, u heeft het koningschap hard aangepakt, dat zich overigens niet kon verdedigen. Het Charter [''de Belgische Grondwet''] is zeer democratisch; ik denk echter dat het met goede wil aan beide zijden wel kan lukken."</ref><ref>[https://www.senate.be/www/?MIval=/publications/viewPubDoc&TID=67114393&LANG=nl ''Parl.St.'' Senaat 2008-2009, 2 juli 2009, Dotaties aan de koninklijke familie: Verslag namens het bureau, DOC 4-1335/1.]</ref> De [[Belgische Grondwet]] was in die tijd inderdaad de meest liberale ter wereld: ze voorzag immers in [[fundamentele vrijheden]], zoals onder meer de [[persvrijheid]] en de [[vrijheid van godsdienst]], maar ook in de [[constitutionele monarchie]], een staatsvorm met slechts beperkte macht voor de koning.<ref group="noot">Met de keuze voor deze staatsvorm zette het [[Nationaal Congres (België)|Nationaal Congres]] zich af van koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]], die over het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] regeerde als een [[Verlicht despotisme|verlicht despoot]]. De [[constitutionele monarchie]] zou overigens in 1848 in [[Nederland]] worden ingevoerd onder impuls van [[Johan Rudolph Thorbecke]].</ref>
Leopold liet zijn aanvaarding van het koningschap afhangen van het [[Ratificatie|ratificeren]] van het [[
In Londen verzegelde Leopold zijn papieren, gaf zijn personeel een [[gouden handdruk]], verzekerde zich van het onderhoud van Claremont House en deed afstand van zijn Britse dotatie. Nog in Londen stelde hij [[Jules Van Praet]], een Brugse archivaris, aan als zijn secretaris.<ref group="noot">De Van Praetlaan in de Brusselse deelgemeente [[Laken (België)|Laken]] is naar hem genoemd. Deze laan grenst aan het Koninklijk Domein van het [[Kasteel van Laken]].</ref> Op dat moment stond niets hem nog in de weg om af te reizen naar het nieuwe koninkrijk.<ref>{{aut|Bronne, C.,}} ''Leopold I en zijn tijd'', Antwerpen, Scriptoria, 1971, p. 57, ISBN 9002118414.</ref>
== De reis naar België ==
Regel 26 ⟶ 32:
De volgende dag, op 17 juli 1831, zette Leopold de reis verder per [[koets]], begeleid door ruiterij. Men reed via [[Duinkerke]] en [[Grevelingen (stad)|Gravelines]] richting Belgische grens.<ref name="Bronne58"/> De reis voltrok zich over het strand. Dat was immers de kortste en de gemakkelijkste weg.<ref name="Het Nieuwsblad14/07/2006">''[https://www.nieuwsblad.be/cnt/g7cv2r5k Leopold I kwam België binnen via strand]'', Het Nieuwsblad, 14 juli 2006.</ref>
Omstreeks 11 uur stak Leopold de grens over en arriveerde hij in het plaatsje [[Adinkerke]].<ref group=noot>[[De Panne]] was toen slechts een gehucht van de gemeente [[Adinkerke]].</ref> Hij ontving er bloemen van de tienjarige Pauline, die was verkleed als [[Nimf (mythisch wezen)|nimf]]. Ze was de dochter van [[Louis-Auguste Ollevier]], kolonel van de Veurnse [[Burgerwacht (België)|burgerwacht]]. Naast de bloemen gaf ze ook nog een schild met het opschrift "''A Léopold, la Belgique reconnaissante''".<ref group=vertaling>"Het erkentelijke België aan Leopold."</ref><ref name="Het Nieuwsblad20/08/2005">''[https://www.nieuwsblad.be/cnt/g0ah6mjd De echte landing van Leopold I]'', Het Nieuwsblad, 20 augstus 2005.</ref> Hij werd er ontvangen door voorzitter van de [[Ministerraad]] en minister van Binnenlandse Zaken [[Etienne de Sauvage]], regeringsleider, minister van Buitenlandse Zaken en lid van het [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]] [[Joseph Lebeau]], minister van Oorlog graaf [[Constant d'Hane de Steenhuyse]], opperbevelhebber van de [[Burgerwacht (België)|burgerwacht]] en lid van het [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]] baron [[Emmanuel van der Linden d'Hooghvorst]] en burgemeester Ryckeboer van Adinkerke.<ref>''[http://toerisme.depanne.be/product/898/leopold-i-monument Leopold I-monument]'', website van Toerisme De Panne.</ref> Er was ook een eenheid van de burgerwacht aanwezig.<ref name="Bronne58"/>
== De doorreis naar Brussel ==
Regel 43 ⟶ 49:
Op 21 juli 1831 zou er in de hoofdstad een traditie in ere worden gehouden, namelijk de [[Blijde Inkomst|Blijde Intrede]]. Het eeuwenoude gebruik van de feestelijke onthaal van de vorst zou ook die dag plaatsvinden. De Blijde Intrede symboliseert de band tussen de vorst en zijn volk.
Om de inauguratie in goede banen te leiden werd er een [[werkgroep]] opgericht. Dit gebeurde bij het besluit van regent Surlet de Chokier van 15 juli 1831.<ref name="Huyttens613">{{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA613&lpg=PA613&dq=Discussions+du+Congr%C3%A8s+national+de+Belgique+tome+3&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, p. 613.</ref> ''La commission chargée de régler le cérémonial de l’inauguration''<ref group="vertaling">"De commissie belast met het regelen van het ceremoniële van de inauguratie."</ref> bestond uit:
*[[Nicolas Rouppe]], [[Lijst van burgemeesters van Brussel|burgemeester van Brussel]];
*[[Charles Hippolyte Vilain XIIII]], lid en secretaris van het [[Nationaal Congres (België)|Nationaal Congres]];
Regel 68 ⟶ 74:
Tijdens de intrede van de prins hield het Nationaal Congres nog een laatste vergadering in het [[Paleis der Natie]], vanaf 10 uur. Regent Surlet de Chokier kwam aan om 11 uur. Hij nam het woord, maar was te geëmotioneerd om lang te spreken. Wat later meldde men de vergadering het vertrek van prins Leopold uit het kasteel van Laken. Daarna, rond 12 uur, begaf de ganse vergadering zich naar het Koningsplein en wachtte daar de aankomst van prins Leopold af. Op het Koningsplein werden de Congresleden met applaus verwelkomd.<ref name="Huyttens615"/>
Al vanaf 8 uur in de ochtend, uren voor de aankomst van prins Leopold, stroomde het Koningsplein vol. Overal langs het plein waren de gebouwen rijkelijk versierd. Om kwart na 11 kwam de Grote Harmonie aan op het Koningsplein. De muzikanten verspreidden zich rond de [[Vrijheidsboom]],<ref group=noot>De Vrijheidboom werd aangeplant na de [[Belgische
Voor de [[kerkgebouw|kerk van Sint-Jacob-op-Koudenberg]] stond een weelderig versierde tribune met een goud-wit [[baldakijn]]. Op de [[Fries (kunst)|friezen]] van de tribune stonden de plaatsnamen [[Brussel (stad)|Brussel]], [[Luik (stad)|Luik]], [[Sainte-Walburge]], [[Slag bij Berchem|Berchem]], [[Walem (Antwerpen)|Walem]], [[Lier (België)|Lier]], [[Namen (stad)|Namen]], [[Leuven]] en [[Venlo (
De koninklijke [[troon]] stond in het midden van de tribune. Op de rugleuning stond de Belgische [[Motto#Wapenspreuk|wapenspreuk]] ''[[Eendracht maakt macht|L’union fait la force]]''<ref group=vertaling>"Eendracht maakt macht."</ref> geschreven.<ref name="Huyttens614"/> De troon was bedoeld voor ''koning'' Leopold I. Daarvoor stonden negen rijkelijke zetels. Deze waren voorbestemd voor ''prins'' Leopold, regent [[Erasme Louis Surlet de Chokier]], voorzitter van het Nationaal Congres [[Etienne de Gerlache]], ondervoorzitters van het Congres [[Jean Raikem]] en [[Charles Destouvelles]], en de secretarissen van het Congres. De plaatsen in de tribune, links en rechts van de troon, waren voorbehouden voor de leden van het Brussels Hooggerechtshof, van het [[Rekenhof]], van het Hoog Militair Hof, van de burgerlijke rechtbank van Brussel, en verder voor de administrateurs-generaal, de [[Gouverneur (België)|gouverneurs]] en de [[Deputatie (provinciebestuur)|deputaties]]. De plaatsen voor de tribune waren voorbehouden voor de leden van het Nationaal Congres.<ref name="Huyttens615"/>
Regel 80 ⟶ 86:
Voorzitter van het Nationaal Congres De Gerlache opende de plechtige zitting, maar gaf onmiddellijk het woord aan regent Surlet de Chokier. In zijn optimistische toespraak overschouwde hij zijn regentschap, waarna hij zijn functie als regent officieel neerlegde. Hij legde zijn macht opnieuw in handen van het Nationaal Congres, zo noemde hij het.<ref name="Huyttens616"/> Congresvoorzitter De Gerlache hield daarop ook een toespraak, waarin hij vooral de regent bedankte.<ref name="Huyttens618">{{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA618&lpg=PA618&dq=Discussions+du+Congr%C3%A8s+national+de+Belgique+tome+3&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, p. 618.</ref> Daarna stond secretaris van het Nationaal Congres [[Charles Hippolyte Vilain XIIII]] recht. Hij las de volledige nieuwe, [[Belgische Grondwet]] voor. Secretaris [[Jean-Baptiste Nothomb]] droeg vervolgens de grondwettelijke eed voor.<ref name="Huyttens619">{{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA619&lpg=PA619&dq=Discussions+du+Congr%C3%A8s+national+de+Belgique+tome+3&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, p. 619.</ref>
Dan was het moment gekomen waarop prins Leopold de grondwettelijke eed zou afleggen, zoals toen vermeld in artikel 80 van de [[Belgische Grondwet]].<ref group="noot">Na de coördinatie van de Grondwet in 1994 werd dit artikel vernummerd tot artikel 91.</ref><ref>''[http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/grondwet/1831/02/07/1831020701/justel Belgische Grondwet van 7 februari 1831]'', Belgisch Staatsblad, 3 mei 1967.</ref> Hij deed dit enkel in het Frans.<ref name="Huyttens619"/>
{{Cquote|''Je jure d'observer la constitution et les lois du peuple belge, de maintenir l'indépendance nationale et l'intégrité du territoire.''<ref group=vertaling>"Ik zweer dat ik de grondwet en de wetten van het Belgische volk zal naleven, 's lands onafhankelijkheid handhaven en het grondgebied ongeschonden bewaren
Na de eedaflegging werd een proces-verbaal ondertekend van de gebeurtenis. Ook weerklonken er opnieuw kreten en applaus op het plein. De Grote Harmonie speelde opnieuw muziek, de klokken in de stad luidden en er werden 101 kanonschoten afgevuurd.<ref name="Huyttens614"/><ref name="Huyttens619"/>
Regel 96 ⟶ 102:
== Herdenking ==
[[Bestand:21_juli_2011_Defilé_Koning_Albert_II.png|miniatuur|Tijdens een ''drache nationale'' schouwt Koning Albert II de troepen voor aanvang van het militair défilé. Brussel, Wetstraat, 21 juli 2011.]]▼
Sinds de wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten is 21 juli de dag van de [[nationale feestdag van België]].<ref>[http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/wet/1890/05/27/1890052700/justel Wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten], Belgisch Staatsblad, 9 juni 1890, p. 1601.</ref> Deze datum is een [[Feestdagen in België|wettelijke feestdag]]. De meeste Belgen hebben daarom vrijaf op 21 juli. Traditiegetrouw houdt de Koning der Belgen op 20 juli een toespraak. Op 21 juli vinden er dan verschillende plechtigheden plaats in Brussel. ’s Ochtends is er een [[Te Deum (hymne)|Te Deum]] in de [[kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]]. In de namiddag is er een volksfeest in het [[Warandepark]] en vindt er een militair en burgerlijk [[Optocht|defilé]] plaats op het [[Paleizenplein]]. De dag wordt afgesloten met [[vuurwerk]].▼
[[Bestand:De Panne Statue Leopold.jpg|miniatuur|Het Leopold I-monument in De Panne, opgericht in 1958.]]▼
▲Sinds de wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten is 21 juli de dag van de [[nationale feestdag van België]].<ref>''[http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/wet/1890/05/27/1890052700/justel Wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten]'', Belgisch Staatsblad, 9 juni 1890, p. 1601.</ref> Deze datum is een [[Feestdagen in België|wettelijke feestdag]]. De meeste Belgen hebben daarom vrijaf op 21 juli. Traditiegetrouw houdt de Koning der Belgen op 20 juli een toespraak. Op 21 juli vinden er dan verschillende plechtigheden plaats in Brussel. ’s Ochtends is er een [[Te Deum (hymne)|Te Deum]] in de [[kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]]. In de namiddag is er een volksfeest in het [[Warandepark]] en vindt er een militair en burgerlijk [[Optocht|defilé]] plaats op het [[Paleizenplein]]. De dag wordt afgesloten met [[vuurwerk]].
In 1957 bracht de [[Bpost|Administratie van de Post]] twee [[Belgische postzegels]] uit ter nagedachtenis van de intrede van koning Leopold I. De eerste zegel heeft een [[frankeerwaarde]] van 20 centiemen en geeft de intrede van koning Leopold in [[Brussel (stad)|Brussel]] weer, op de dag van zijn eedaflegging. De andere zegel heeft een frankeerwaarde van 2 [[Belgische frank]] en toont de aankomst van de koning in [[De Panne]]. De [[Officiële Belgische Postzegelcatalogus]] (OBP) kent aan deze [[postzegel]]s de catalogusnummers 1020 en 1021 toe.
Het jaar daarop, in 1958, werd in De Panne een monument opgericht op de plaats waar Leopold destijds zijn eerste stappen op Belgische bodem zette. Architect Victor Martiny was de ontwerper van het monument. De inhuldiging vond plaats op 5 oktober 1958, in aanwezigheid van koning [[Boudewijn van België|Boudewijn]], eerste minister [[Gaston Eyskens]] en de burgemeester van de kustgemeente.<ref>''[https://depanne.com/nl/bezienswaardigheid/1324/standbeeld-koning-leopold-i.html Standbeeld Koning Leopold I - Bezienswaardigheid]'', website van de gemeente De Panne.</ref> In De Panne vinden ook de jaarslijkse Leopoldfeesten plaats. In 2006 woonden koning [[Albert II van België|Albert II]] en koningin [[Paola Ruffo di Calabria|Paola]] de feesten bij naar aanleiding van de 175ste verjaardag van de aankomst van Leopold.<ref>''[http://www.dhnet.be/archive/l-arrivee-de-leopold-a-la-panne-51b7fef4e4b0de6db99c3737 L'arrivée de Léopold à La Panne]'', La Dernière Heure, 17 juli 2006.</ref>
▲21_juli_2011_Defilé_Koning_Albert_II.png|Tijdens een ''drache nationale'' schouwt Koning Albert II de troepen voor aanvang van het militair défilé. Brussel, Wetstraat, 21 juli 2011.
▲De Panne Statue Leopold.jpg|Het Leopold I-monument in De Panne, opgericht in 1958.
== Zie ook ==
Regel 116 ⟶ 117:
{{Appendix|2=
'''Bronnen'''
*{{nl}} {{aut|Bronne, C.,}} ''Leopold I en zijn tijd'', Antwerpen, Scriptoria, 1971, 356 p., ISBN 9002118414.
*{{fr}} {{aut|Ridder Huyttens, E.}} ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=nl#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, 636 p.
-----
'''Noten'''
| |||