Versie van 4 dec 2017 17:25 bewerken PAvdK (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 80.320 bewerkingen aanpassing ← Oudere bewerking		Versie van 14 sep 2018 21:39 bewerken ongedaan maken Geerlings' robot (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 182.037 bewerkingen k -/- spaties voor <ref> (verzoek op WP:VPB) Nieuwere bewerking →
Regel 30: == Jeugd en opleiding == Carl Peter Thunberg werd in de [[Zweden\|Zweedse]] stad [[Jönköping (stad)\|Jönköping]] geboren. Hij studeerde medicijnen en natuurfilosofie aan de [[Universiteit van Uppsala]], waar de Zweedse arts en plantkundige [[Carolus Linnaeus]] onderwijs gaf. Hij verdedigde zijn dissertatie in het jaar 1767. Het doctoraat ontving hij toen hij al in Zuid-Afrika was. Na zijn reis werd hij hoogleraar in de medicijnen en de natuurfilosofie aan de Universiteit in Uppsala, wat hij bleef tot zijn overlijden. Linné wilde zijn [[Systema naturae\|taxonomiesysteem]] wereldwijd uittesten. Daarom stimuleerde hij Thunberg en andere studenten om op wetenschappelijke expedities te gaan. Thunberg verliet Zweden in 1770 om in Parijs verder te studeren. Onderweg bezocht hij de Nederlandse steden Leiden en Amsterdam, waar bekenden van Linné hem welkom heetten. Daar ontmoette Thunberg ook de Nederlandse botanicus en arts [[Johannes Burman]], die hem toegang tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie ([[Verenigde Oost-Indische Compagnie\|VOC]]) verschafte, om met deze organisatie overzeese koloniën en het Nederlandse handelspunt in Japan te bezoeken. Zijn opdracht was daar specimens voor de botanische tuin van Leiden te verzamelen. In december 1771 voer een schip van de VOC, waar Thunberg als chirurg was aangesteld, uit de haven. De eerste reisbestemming was de kaap van Afrika <ref>Skuncke: ''Carl Peter Thunberg. Botanist and Physician''. p.41-53</ref>. == Op doorreis in Zuid-Afrika en Java == Thunberg verbleef drie jaren in de Nederlandse kolonie in [[Zuid-Afrika]]. Het doel van dit verblijf was Nederlands te leren, om in Japan als Nederlandse medereiziger binnen te komen. De Japanse regering liet in deze tijd geen andere mensen uit Europese naties binnen. Zijn inkomsten waren beperkt, maar hij kon zich toch vrij door de omgeving bewegen. In Zuid-Afrika voerde hij drie langere expedities uit, waarbij hij het binnenland bestudeerde en een opmerkelijk aantal specimens van de Afrikaanse flora and fauna verzamelen kon. In maart 1775 reisde hij verder naar Batavia, het huidige Jakarta, op het eiland [[Java (eiland)\|Java ]]. Hij bleef daar twee maanden op het centrale steunpunt van Nederlands Indië en bezocht ook de Javaanse steden [[Semarang (stad)\|Samarang]] en [[Bogor (stadsgemeente)\|Buitenzorg]]. <ref>Skuncke: ''Carl Peter Thunberg. Botanist and Physician''. p.52-68</ref> == Op bezoek in Japan == De VOC stelde Thunberg aan als chirurg op de Japanse vestiging. Daar begeleidde hij een compagnieschip naar de [[Japan~~\|Japanse~~]]se havenstad [[Nagasaki (stad)\|Nagasaki]] in augustus 1775. Nu had hij een stabiel inkomen maar als 'allochtoon' was hij ín zijn doen en laten beperkt omdat Nederlanders op het kleine, kunstmatige eiland [[Deshima]] voor de baai van Nagasaki moesten blijven. Nochtans ruilde Thunberg zijn kennis in geneeskunde voor nieuwe specimens met weetgierige tolken. Bovendien mocht hij als chirurgijn het Opperhoofd van de Compagnie begeleiden op de verplichte lange reis naar het hof van [[Edo (Japan)\|Edo]]. Thunberg gebruikte deze kans om planten te verzamelen en de omgeving te observeren. Daarenboven ontmoette hij Japanse geleerden van de zogeheten Nederlandse wetenschappen ([[rangaku]]) die nieuwsgierig waren naar Europese kennis. Ook na zijn terugkeer in Zweden hield hij contact met hen.<ref>Peter Rietbergen: "Becoming famous in the eighteenth century Carl-Peter Thunberg (1743-1828) between Sweden, the Netherlands and Japan" p.52-60</ref> == Terugkeer naar Europa == Thunberg verliet Japan in november 1776. Op terugreis bezocht hij Java nog een keer. Daarna reisde hij naar het huidige [[Sri Lanka]], toen [[Ceylon (VOC-gebied)\|Ceylon]], waar hij zes maanden verbleef. Tijdens dit verblijf kwam hij in de gelegenheid om nog veel meer planten te verzamelen. Hij vertrok ook weer naar Zuid-Afrika, maar reisde al na twee weken verder naar Amsterdam. Voordat hij in Zweden arriveerde, ging Thunberg nog naar Londen. Daar maakte hij kennis met de Britse natuurvorser Sir [[Joseph Banks]] en de Duitse natuuronderzoeker [[Johann Reinhold Forster]], die alle twee medereizigers van de Britse onderzoeker [[James Cook]] waren. Forster toonde hem zijn collecties van de Cook expedities. Thunberg zag in London ook de Japanse collectie van de Duitse natuuronderzoeker [[Engelbert Kaempfer]] uit het eind van de zeventiende eeuw. Terug in Zweden in maart 1779, vernam hij dat Linnaeus een jaar eerder was overleden. Hij werd tot slot professor op de Universiteit in Uppsala. De ervaringen tijdens zijn zevenjarige tocht publiceerde hij in een reisverhaal. Tevens schreef hij een wetenschappelijk boek over Japanse planten en een andere over de Zuid-Afrikaanse flora. <ref>Skuncke: ''Carl Peter Thunberg. Botanist and Physician''. p.160-188</ref> Op de [[IOC World Bird List]] prijken ook nog eens zes vogelsoorten die door hem zijn beschreven, waaronder de [[zanghavik]] (''Melierax canorus'') uit Zuid-Afrika.<ref>{{Brontabel\|2015-IOC5.4}}</ref> Regel 68: {{Commonscat\|Carl Peter Thunberg}} {{DEFAULTSORT:Thunberg, Carl Peter}} [[Categorie:Zweeds natuuronderzoeker]] Regel 75 ⟶ 76: [[Categorie:Botanicus]] [[Categorie:Taxonoom]] [[Categorie:~~reisverhaal~~Reisverhaal]]

Carl Peter Thunberg: verschil tussen versies