Frankrijk: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k -/- spaties voor <ref> (verzoek op WP:VPB)
Regel 35:
'''Frankrijk''', officieel de '''Franse Republiek''' ([[Frans (hoofdbetekenis)|Frans]]: ''République française''), is een [[staat|land]] in [[West-Europa]] en qua oppervlakte het op twee na grootste [[Europa (werelddeel)|Europese]] land. Frankrijk ligt tussen [[het Kanaal]], de [[Atlantische Oceaan]] en de [[Golf van Biskaje]] (in het westen), [[België (hoofdbetekenis)|België]] en [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] (in het noorden), [[Duitsland (hoofdbetekenis)|Duitsland]], [[Zwitserland]] en [[Italië]] (in het oosten) en [[Spanje]], [[Andorra (hoofdbetekenis)|Andorra]], de [[Middellandse Zee]] en [[Monaco (hoofdbetekenis)|Monaco]] (in het zuiden). Ook het eiland [[Corsica (hoofdbetekenis)|Corsica]] in de Middellandse Zee behoort tot Frankrijk, alsook vele [[Franse overzeese gebieden|overzeese gebieden]]. Frankrijk maakt aanspraak op een deel van [[Antarctica (hoofdbetekenis)|Antarctica]]: [[Adélieland]].
 
Inclusief overzeese gebieden heeft het land een oppervlakte van 674.843 &nbsp;km² en een bevolkingsaantal van ongeveer 65,4 miljoen inwoners (januari 2010).<ref name=Bevolking>[http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?ref_id=ip1276#inter1 Bilan démographique 2009]</ref> Frankrijk, vanwege de [[zeshoek]]ige vorm ook wel ''l'Hexagone'' genoemd, is naar oppervlakte het grootste land binnen de [[Europese Unie]]. De hoofdstad is [[Parijs (hoofdbetekenis)|Parijs]], dat ook de grootste stad van het land is.
 
Sinds het [[Verdrag van Verdun]] in [[843]] kent Frankrijk, dat zijn naam dankt aan de [[Franken (volk)|Franken]], in [[Geschiedenis van Frankrijk|zijn geschiedenis]] enige continuïteit als bestuurlijke en culturele eenheid. Frankrijk is daarmee de oudste nog bestaande geopolitieke factor in de Europese machtsverhoudingen. De landsgrenzen liggen sinds de [[Vrede van Nijmegen]] in 1678 redelijk vast en vallen voor een groot deel samen met natuurlijke grenzen.
Regel 50:
In de loop van de [[19e eeuw]] werd Frankrijk overvleugeld door het [[Britse Rijk]] als grootste koloniale en maritieme mogendheid en bleef nogal achter in industriële ontwikkeling en bevolkingsgroei bij oude en nieuwe rivalen: de Britten, de Duitsers en de Amerikanen. Vooral vanaf de [[Koloniale Conferentie van Berlijn|Conferentie van Berlijn]] (1885) deed Frankrijk echter wel volop mee in de Europese wedijver in [[Franse koloniale rijk|koloniale expansie]]. Zowel economische, culturele alsook raciale motieven speelden hierin een rol. Tegelijkertijd ontwikkelde Frankrijk zich, net als andere landen in [[West-Europa]], tot een [[parlementaire democratie]], met algemeen stemrecht. Hierbij werd in de loop van de 19e eeuw wel herhaaldelijk van regeringsvorm gewisseld tussen keizerrijk, koninkrijk en republiek. Sinds [[1871]] is het een republiek gebleven.
 
In de [[20e eeuw]] werd Frankrijk ten gevolge van twee [[wereldoorlog]]en, die voor Frankrijk uitliepen op [[pyrrusoverwinning]]en, genoodzaakt vanaf 1945 tussen de twee [[supermacht]]en een nieuwe rol te zoeken als middelgrote moderne Europese mogendheid zonder koloniale ambities. Dit ging gepaard met aanzienlijke industriële ontwikkeling, een eigen [[atoombom|nucleaire afschrikkingsmacht]], een leidende rol in het naoorlogse [[Europese Unie|Europese integratieproject]] met behoud van een zelfstandige militaire rol, zowel in de eigen postkoloniale invloedssfeer als binnen de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]. Van de NAVO was Frankrijk vanaf 1966 alleen nog maar politiek lid, dat wil zeggen zonder dat de Franse strijdkrachten deel uitmaakten van de geïntegreerde commandostructuur. In maart 2009 besloot Frankrijk daarin weer terug te keren. Het verlies van wereldwijde culturele invloed, vooral ten gevolge van het [[Angelsaksische landen|Angelsaksische overwicht]] <ref>http://www.homepages.ed.ac.uk/echabal/ecanglosaxon.pdf </ref>, is een bron van nationale zorg.
 
== Geografie ==
Regel 75:
In bijna alle departementen zijn er diverse natuurgebieden en regionale natuurparken (''parcs naturels régionaux'') ([[Grands Causses (regionaal natuurpark)|Grands Causses]], [[Monts d'Ardèche (regionaal natuurpark)|Monts d'Ardèche]], [[Camargue (gebied)|Camargue]], [[Armorique]], [[Verdon (regionaal natuurpark)|Verdon]],...). Er zijn bovendien tien [[Lijst van nationale parken in Frankrijk|nationale parken]] zoals [[Nationaal park Les Écrins]], [[Nationaal Park Cevennen]], [[Nationaal park Mercantour]], [[Nationaal park Vanoise]].
 
Het land telt verschillende grote rivieren, zoals de [[Seine]], die dwars door Parijs stroomt. De langste rivier is de [[Loire (rivier)|Loire]], die met zijn 1012 &nbsp;km geheel door Frans grondgebied stroomt. Een stuk van de [[Rijn]] vormt een natuurlijke grens met Duitsland. De [[Maas (hoofdbetekenis)|Maas]] en de [[Schelde (rivier)|Schelde]] ontspringen in Noord-Frankrijk en monden via België en Nederland uit in de Noordzee. De [[Moezel (rivier)|Moezel]] ontspringt in de [[Vogezen (gebergte)|Vogezen]] en stroomt via de Franse noordgrens naar Duitsland, waar die uitmondt in de Rijn. De [[Rhône (rivier)|Rhône]] ontspringt in Zwitserland en mondt in de [[Camargue (gebied)|Camargue]] uit in de Middellandse Zee. Verder zijn er talloze kleinere rivieren die geheel op Frans grondgebied liggen: de [[Garonne]], de [[Dordogne (rivier)|Dordogne]], de [[Saône]], de [[Ardèche (rivier)|Ardèche]], de [[Somme (rivier)|Somme]], de [[Drance]], de [[Arve]], de [[Giffre]], de [[Lot (rivier)|Lot]] en vele andere.
 
=== Steden ===
Regel 223:
=== Vervoer ===
[[Bestand:SNCF TGV Duplex Viaduc de Cize - Bolozon.jpg|thumb|Een [[Train à Grande Vitesse|TGV]] ter hoogte van de [[Ain (rivier)|Ain]]]]
In het [[wegen in Frankrijk|Franse wegennet]] wordt op belangrijke wegen [[tolweg|tol]] (''péage'') geheven. Frankrijk heeft een uitgebreid spoorwegnet, waaronder een netwerk van [[hogesnelheidstrein|hogesnelheidslijnen]] voor de [[Train à Grande Vitesse|TGV]] dat zich sinds [[1981]] vanuit Parijs in alle windrichtingen en ook naar het buitenland vertakt. Via de [[Kanaaltunnel]] is er ook een spoorverbinding met [[Groot-Brittannië]]. De [[Société nationale des chemins de fer français|Société Nationale des Chemins de fer Français]] (afkorting: SNCF) is de Franse nationale spoorwegmaatschappij.
 
[[Luchthaven Parijs-Charles de Gaulle]] behoort tot de [[Lijst van drukste luchthavens|drukste vliegvelden]] ter wereld en is na [[luchthaven Londen-Heathrow|Londen Heathrow]] het tweede vliegveld van Europa. De luchthaven handelt jaarlijks circa 70 miljoen passagiers af. [[Luchthaven Parijs-Orly|Luchthaven Orly]], ook bij Parijs, is het tweede vliegveld en speelt een grote rol in het binnenlandse vliegverkeer. Andere grote vliegvelden zijn te vinden bij Lyon, Nice en Marseille.