Duurzaam toerisme: verschil tussen versies

'''Duurzaam toerisme''' en '''ecotoerisme''' zijn vormen van [[toerisme]] waarbij serieus rekening gehouden wordt met bescherming van [[Wildernis (natuur)|natuur]], [[milieu]] en [[cultuur]], soms ook [[mensenrechten]]. Duurzaam toerisme en ecotoerisme zijn in de periode na 1970 ontstaan.

De term ecotoerisme zou voor het eerst gebruikt zijn door de Mexicaanse architect Hector Ceballos-Lascurain in 1983. Hij gaf als definitie: die vorm van toerisme waarbij de reiziger relatief ongestoorde gebieden bezoekt en daar het landschap, de flora en de fauna bestudeert, bewondert en hiervan geniet. Dit zal, aldus Ceballos-Lacurain, bij de reiziger leiden tot een groter bewustzijn en meer kennis van de natuurlijke omgeving, inclusief de culturele aspecten, en deze persoon maken tot iemand die zich zeer bewust is van de noodzaak van bescherming.

Er zijn geen algemeen geaccepteerde criteria voor duurzaam toerisme of ecotoerisme. Wel zijn door de [[Verenigde Naties]] 12 principes voor duurzaam toerisme vastgelegd .<ref>Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers, United Nations Environment Programme – World Tourist Organization, 2005</ref>. Duurzaam toerisme moet:<ref>http://www.ecotourism.org/sites/ecotourism.org/files/document/Certification/Ecotourism%20Handbook%20I%20-%20A%20Simple%20User%27s%20Guide%20to%20Certification%20for%20SustainableTourism%20and%20Ecotou.pdf</ref>

# de lokale gemeenschappen en andere lokale betrokkenen bij besluitvorming over en beheer van toeristische activiteiten in hun gebied betrekken;

# het gebruik van schaarse en niet vervangbare natuurlijke hulpbronnen minimaliseren;

Ecotoerisme is een op natuurgerichte vorm van toerisme die de duurzaamheidscriteria in acht neemt. The International Ecotourism Society (TIES) geeft als definitie “een verantwoordelijke vorm van reizen in natuurgebieden die het milieu geen schade toebrengt en het welzijn van de lokale bevolking bevordert”. In onder meer [[Costa Rica]] en [[Zwitserland]] zijn criteria voor ecotoerisme uitgewerkt. Ook de in Afrika actieve Fair Trade Tourism (FTT) heeft een systeem van certificering ontwikkeld en wil zo toerisme met respect voor natuur, cultuur en rurale bevolkingsgroepen en coöperaties ondersteunen. <ref>http://www.fairtrade.travel/Home/</ref>

Het transport naar de vakantiebestemming is een belangrijk aspect van duurzaam toerisme. Op lange afstanden is de trein het minst vervuilende vervoersmiddel en heeft het vliegtuig juist een grote [[ecologische voetafdruk]], onder meer vanwege het grote aandeel in de mondiale Co2 -uitstoot. De internationale transportsector, waaronder de vliegindustrie, werd echter niet opgenomen in het klimaatakkoord van Parijs. Doordat in de eerste decennia van de 21e eeuw het vliegticket fors goedkoper is geworden, nam het aantal vliegtuigreizigers sterk toe.<ref name=":0">{{Citeer web|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl.permalink.1522871672040/|titel=Pano: Vliegen voor geen geld|bezochtdatum=2018-04-05|auteur=VRT NWS|datum=2018-04-04|werk=vrtnws.be|taal=nl}}</ref> De verwachting is dat beide tendenzen worden versterkt <ref name=":0" /> In 2014 vlogen er meer dan een miljard mensen; dit aantal zou tegen 2050 verdriedubbelen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/duurzaam-vliegen-een-illusie|titel=Duurzaam vliegen is een illusie|bezochtdatum=2018-04-05|werk=EOS Wetenschap|taal=nl-BE}}</ref>

Naast de Co2-uitstoot is een ander probleem van de goedkope vliegtickets dat populaire bestemmingen leiden onder massatoerisme (bijvoorbeeld in Barcelona) vanwege afval en overlast.<ref name=":0" />

Een recent fenomeen is de mogelijkheid die (reis)organisaties bieden om de uitstoot van broeikasgassen te [[Klimaatneutraal|compenseren]]. Dit is een gevolg van de klimaattop van Parijs die beoogde om de rijkere landen te stimuleren om projecten in ontwikkelingslanden te financieren, die de plaatselijke bevolking ondersteunen om minder broeikasgassen uit te stoten. Diverse organisaties bieden via hun website de mogelijkheid aan om de [[Koolstofdioxide|CO2-uitstoot]] van een vliegreis of autovakantie te berekenen, met de mogelijkheid om het equivalent van deze [[Klimaatneutraal|uitstoot te compenseren]] via een gecertificeerd project (dat bijvoorbeeld het Gold Standard-keurmerk draagt).<ref name=":1">{{Citeer web|url=http://www.standaard.be/cnt/dmf20170721_02982519|titel=Waarom Belgische reizigers CO2-zondaars zijn|bezochtdatum=2018-04-29|auteur=rvs|werk=De Standaard|taal=nl-BE}}</ref>

Hoewel de compensatieprojecten op zich doorgaans positief onthaald worden vanwege hun positieve impact op de plaatselijke bevolking van derdewereldlanden, merken critici op dat deze vorm van CO2-compensatie het valse gevoel geeft dat men 'duurzaam' reist.<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/reizen/je-bent-groen-en-je-wilt-vliegen~a844911/|titel=Je bent GROEN en je wilt VLIEGEN - Reizen - Voor nieuws, achtergronden en columns|bezochtdatum=2018-04-30|werk=De Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref> Zo stelt een rapport van de Europese Commissie dat deze projecten vaak overschat worden en geen meetbare reductie van [[Broeikasgas|broeikasgassen]] opleveren.<ref>{{Citeer web|url=http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2017/04/19/co2-compensatie-vaak-overschat|titel=CO2-compensatie vaak overschat|bezochtdatum=2018-04-29|werk=DeWereldMorgen.be|taal=en}}</ref> Bovendien is betalen voor [[Klimaatneutraal|CO2-compensatie]] niet verplicht waardoor niet de werkelijke uitstoot van een vliegtuig gecompenseerd wordt (alleen het eigen aandeel daarin).<ref name=":1" /> Hierbij komt dat deze initiatieven alleen de uitstoot van broeikasgassen beogen te compenseren en niet andere negatieve effecten van vliegtuigen, auto's en reisbussen op de leefomgeving, zoals de uitstoot van [[fijnstof]].

Kritiek op het ecotoerisme is er zeker. Zoals gezegd is er geen algemeen geaccepteerde definitie. Dit betekent dat iedereen, ook commerciële touroperators - het etiket kunnen gebruiken. Vele vormen van ecotoerisme wijken weinig af van 'gewoon' toerisme. In de praktijk blijkt het bovendien moeilijk om aan de criteria te voldoen. Behoud van natuurgebieden gaat lang niet altijd samen met het respecteren van lokale culturen en gemeenschappen. Organisatie en regelgeving schieten vaak tekort om ecotoerisme gestalte te geven. Het geld dat toeristen betalen komt voor het overgrote deel terecht bij westerse bedrijven die de reizen organiseren.