Sebastian Castellio: verschil tussen versies

In zijn laatste jaren bekritiseerde Castellio in het bijzonder Calvijns leer van de [[predestinatie]], die hij in zijn onvoltooide ''Dialogi quatuor'' bestreed. De groeiende invloed van het calvinisme zat Castellio behoorlijk in de weg: het werd lastig om zijn werken gepubliceerd te krijgen. Castellio werd immers door de calvinisten beschouwd als "werktuig van Satan". Zijn laatste werk, ''De arte dubitandi'' („Over de kunst van het twijfelen“), werd pas in 1981 volledig gepubliceerd. Hierin betoonde hij zich als vroege proponent van het [[rationalisme]], door de rede boven het dogma te stellen en bijvoorbeeld het [[Eucharistie|Avondmaal]] louter als symboliek te duiden.<ref>Salvadori: ''Sebastian Castellio and the Holy Supper,'' pagina 42.</ref>

 

 

In Bazel kwam Castellio in contact met de Nederlandse [[anabaptisme|wederdoper]] [[David Joris]], die daar sinds 1544 tot aan zijn dood in 1556 in ballingschap woonde. Joris was een controversiële figuur met een aanzienlijke schare aanhangers; hij claimde de nieuwe [[Koning David|David]] te zijn en hij beweerde toverkracht te hebben. Joris preekte geweldloosheid en tolerantie. Tegelijkertijd matigde hij zichzelf onfeilbaarheid aan: hij sprak uit Gods mond, eiste volledige gehoorzaamheid van zijn aanhangers en ongeloof aan hem was die zonde tegen de Heilige Geest die nooit vergeven zal worden. In hoeverre Castellio een aanhanger was van Joris, is niet helder, maar dat er sprake was van sympathie, is wel duidelijk.<ref>[http://www.mirjamvanveen.nl/Mirjam_van_Veen/Castellio.html Mirjam van Veen, Castellio: vroege held van religieuze tolerantie]]</ref> Ook in Genève bleef dat niet onopgemerkt. Beza schreef in 1563 aan de predikanten van Bazel een lange opsomming van ketterse zonden van Castellio, waaronder diens contact met David Joris.<ref>Stückelberger, pagina 117–118.</ref> Dit leidde in november 1563 tot een officiële aanklacht, waartegen Castellio zich op 24 november 1563 schriftelijk verweerde.<ref>Mahlmann-Bauer</ref>