Nijmeegs: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Ooswesthoesbes (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
 
==Plaatsbepaling en kenmerken==
Zoals gesteld ligt Nijmegen in het Zuid-Gelderse taalgebied; het Nijmeegs maakt deel uit van een groep dialecten die tot het [[Nederfrankisch]] behoren. Ze worden van het [[Limburgs]] onderscheiden doordat ze slechts minimaal zijn beïnvloed door de [[Keulse expansie]], en van het [[Brabants]] door het ontbreken van de [[diftong]]en (''ij'' en ''ui'') die met de [[Brabantse expansie]] over een groot deel van Nederland verspreid zijn. Verder ligt Nijmegen nog net ten westen van de [[Diest-Nijmegenlinie]], dat wil zeggen buiten het gebied waar woorden als ''oud'' en ''goud'' als ''alt'' resp. ''gold'' worden uitgesproken; het Nijmeegs heeft dus noch de l in de [[medeklinkercluster|clusters]] ''ld'' en ''lt'' bewaard, noch de tegenstelling ''ou''-''au''. De ''ee'' wordt, zoals in het Limburgs en [[Noord-Limburgs]]<ref>Het Noord-:Limburgs vormt, ondanks zijn naam, een taalkundige eenheid met het Zuid-Gelders</ref>, vaak als ''ae'' [ε:] gerealiseerd. Er treedt klinkerverkorting (''u''→''ü'', ''ee''→''i'') of [[umlaut (klank)|umlaut]] (''oo''→''eu'', ''o''→''ö'') op in de vorming van verkleinwoorden. Het verkleinwoord zelf krijgt het achtervoegsel ''-(s)ke''. Dus bijv. ''bruur''→''brürke'', ''roos''→''reuske'', ''mol''→''mölleke''. Soortgelijke verschijnselen treden op in het Limburgs, het [[Oost-Brabants]] en het [[Achterhoeks]] (in de wijde omgeving van Nijmegen dus).
 
Andere typische kenmerken van het Nijmeegs zijn het ontbreken van de slot''-t'' in medeklinkerclusters, het als ''ao'' realiseren van wat elders ''aa'' is (''haos'', ''straot''), ''oeur'' in plaats van ''aar'' (''kiek doeur''), [[diftongering]] van ''oo'' richting ''ou'' en een algemene tendens om klinkers te veranderen en tegelijk te verkorten t.o.v. het Standaardnederlands. Ook [[hun als onderwerp]] is in het Nijmeegs vrij gebruikelijk.