Asmogendheden: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Stemlokaal/Modificatie Amsterdamconstructies, http://woordenlijst.org/leidraad/16/3 met AWB |
|||
Regel 1:
De '''asmogendheden''', ook wel de '''as''' genoemd, vormden voor en tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] een alliantie, waarvan de kern bestond uit [[Nazi-Duitsland|Duitsland]], [[Italië]] en [[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]].
De term werd voor het eerst gebruikt door de Italiaanse dictator [[Benito Mussolini]] in november [[1936]] toen hij sprak over een [[as Rome-Berlijn]] nadat Italië en [[Nazi-Duitsland|Duitsland]] een vriendschappelijk verdrag hadden getekend (samen met het door Duitsland geannexeerde Oostenrijk, vormden zij een as door Europa). Later zouden Duitsland en Italië hun relatie nog meer versterken door het [[Staalpact]] van mei [[1939]].
Doordat [[Polen (hoofdbetekenis)|Polen]] werd binnengevallen is de wereld in tweeën verdeeld geweest tussen de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] enerzijds en de asmogendheden anderzijds. Beide vochten op verschillende fronten, die zich uitstrekten van West-Europa tot Zuidoost-Azië. Ook werd er veel gevochten om de heerschappij op zee en in de lucht.
De voorwaarden van het pact veranderden op 18 maart [[1940]] tijdens een ontmoeting van [[Adolf Hitler|Hitler]] en Mussolini in de [[Alpen]]. Daar besloten ze om een alliantie te vormen tegen [[Frankrijk (hoofdbetekenis)|Frankrijk]] en het [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Verenigd Koninkrijk]].
Regel 21:
De As werd uitgebreid met Japan als gevolg van het [[Driemogendhedenpact]] van [[27 september]] [[1940]]. Daarna werd de as nog groter door het toetreden van [[Hongarije]] (20 november 1940), [[Roemenië]] (23 november 1940) en [[Slowakije]] (24 november 1940). [[Joegoslavië]] sloot zich ook aan op 25 maart [[1941]], maar zou zich twee dagen later terugtrekken als gevolg van een geslaagde volksopstand; Duitsland viel daarop het land binnen in april 1941. [[Bulgarije]] trad op 1 maart 1941 toe. Op [[10 april]] [[1941]], nog tijdens de Duitse inval in Joegoslavië, riep [[Ante Pavelić|Ante Pavelic]] de [[Onafhankelijke Staat Kroatië]] uit en voegde dat land bij de as.
[[Bestand:PropagandaNaziJapaneseMonster.gif|thumb|150px|[[Adolf Hitler]] ([[nazi-Duitsland]]) en keizer [[Hirohito]] ([[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]]) als een bloeddorstig, tweehoofdig monster op een Amerikaanse propagandaposter.]]
In veel van deze ''asmogendheden'' werden de [[Joden]] fanatiek vervolgd, met als belangrijke uitzonderingen Bulgarije, Italië en Japan. Met uitzondering van Japan, Bulgarije en Kroatië namen deze landen ook allemaal deel aan de veldtocht tegen de Sovjet-Unie, waarbij Roemenië zelfs vrijwel zijn hele leger inzette.
Regel 89:
Japan was overbevolkt en arm aan grondstoffen en zocht daarom expansie voor zijn groeiende industrie en bevolking. Binnen het Japans leger bestonden twee stromingen die expansie bepleitten.
De [[Japanse Keizerlijke Marine]] bepleitte expansie naar het zuiden, naar [[Brits-Indië]], [[Nederlands-Indië]] en [[Australië (land)|Australië]].
Het [[Japans Keizerlijk Leger]] bepleitte expansie naar het westen, naar [[Volksrepubliek China|China]] en wellicht ook [[Siberië (hoofdbetekenis)|Siberië]]. Door de Duitse expansie in Europa kwam de zwakte van de traditionele kolonisatoren Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland pijnlijk aan het licht en Japan zag zijn kans schoon. Een aanval op de koloniale bezittingen zou een goede kans op succes opleveren, terwijl het Japanse leger een nederlaag had geleden in 1938 in de [[Russisch-Japanse Oorlog]] tegen de Sovjet-Unie en de [[Tweede Chinees-Japanse Oorlog|landoorlog in China]] ook minder voorspoedig liep dan gehoopt. De behoefte aan grondstoffen werd nijpender toen in 1941 een geallieerd olie-[[embargo]] werd afgekondigd tegen Japan, waarop men besloot de Amerikaanse vloot te vernietigen om vervolgens alle Aziatische koloniën over te nemen. Op 7 december 1941 viel Japan de nog neutrale Verenigde Staten aan met de [[aanval op Pearl Harbor]].
Aanvankelijk wist Japan de geallieerden zware schade toe te brengen en veroverden leger en vloot de [[Filipijnen]], [[Nederlands-Indië]], [[Maleisië]], [[Singapore]], [[Hongkong (hoofdbetekenis)|Hongkong]], verschillende Pacifische eilanden, [[Myanmar|Birma]] en delen van [[Brits Indië]] en [[Nieuw-Guinea]]. [[Thailand]], [[Mandsjoekwo]] en [[Frans-Indochina]] werden ''[[de facto]]'' tot satellietstaten van Japan. Japan kon echter niet het enorme veroverde gebied effectief besturen, en halverwege 1942 en begin 1943 zetten de geallieerden de tegenaanval in. In 1943, 1944 en begin 1945 verliep de oorlog nadelig voor Japan. Japan werd uiteindelijk tot de overgave gedwongen door twee atoomaanvallen op respectievelijk [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]] en [[Nagasaki (stad)|Nagasaki]], gecombineerd met een Sovjet-Russische aanval op Mantsjoerije ([[Operatie Augustusstorm]]). Japan werd gereduceerd tot de huidige grootte, mocht zijn monarchie behouden, en zou uiteindelijk opnieuw een leidende industriemacht worden.
Evenals Italië vervolgde Japan de Joden niet. De Japanse autoriteiten verwierpen niet alleen het antisemitisme, maar zouden volgens sommigen zelfs graag immigratie van Joden willen bevorderen wegens hun veronderstelde economische macht. Bij het keren van de kansen overwogen Japanse politici en militairen bovendien dat medewerking aan de genocide van de nazi's er wellicht toe zou leiden dat ze zelf als oorlogsmisdadiger zouden worden behandeld door de geallieerden.{{Bron?||2016|10|12}} Hoe het ook zij, Japan en door Japan bezette gebieden hadden een zeer open toelatingsbeleid voor gevluchte Joden. Met name in bezet [[Shanghai (hoofdbetekenis)|Shanghai]] bevonden zich zeer veel gevluchte Joden. Duitse verzoeken om de Joden alsnog te vervolgen of uit te leveren heeft Japan altijd geweigerd. In tegenstelling tot de lankmoedige behandeling van de Joden hadden de Japanners echter wel degelijk een eigen rassentheorie die de superioriteit van hun eigen ras en volk voorschreef. De Japanners voerden wel degelijk een vervolgingspolitiek jegens blanken in de bezette koloniën, etnische Chinezen en communisten.
Ironisch was dat op grond van zowel de Duitse als de Japanse rassenleer het in de verwachting lag dat beide landen elkaar als "minderwaardig" zagen. De Japanners verklaarden zich tegen het "blanke kolonialisme" terwijl Duitsland graag zijn koloniën (terug)wilde. En in de nog dogmatischer nazi-rassenleer behoorden de Japanners tot het "gele ras" en waren als zodanig minderwaardig aan de blanken. Op de "nazi-rassenladder" namen ze ongeveer de plaats in tussen Slavische volken en zwarten, waarmee ze dus voor uiteindelijke uitroeiing kwalificeerden. De nazi's beweerden echter dat de Japanners op grond van de technische ontwikkeling toch Ariërs waren, en benoemden hen tot "[[ere-Ariër]]s". Dit merkwaardige begrip werd eveneens gebruikt voor de bescherming van bepaalde Kroatische Joden die familie waren van [[Ante Pavelić]].
Regel 113:
Hongarije kreeg door de alliantie met nazi-Duitsland veel grondgebied toegewezen. Hitler had in 1939 heel Tsjecho-Slowakije overgenomen en er een protectoraat van gemaakt. Een stuk van het gebied werd toegewezen aan de [[Eerste Slowaakse Republiek]], die uit dit gebied ontstond. In 1938 werd ook besloten dat de zuidelijkste gebieden aan Hongarije werden afgestaan, evenals het meest oostelijk deel van Tsjecho-Slowakije, [[Karpato-Roethenië|Roethenië]].
In 1939 viel Duitsland [[Polen (hoofdbetekenis)|Polen]] binnen. Opnieuw werd dit land verdeeld onder een aantal landen, maar Hongarije nam geen deel aan deze verdeling en kreeg geen stuk. In 1940 werd onder druk van de Sovjet-Unie en Duitsland, [[Roemenië]] verdeeld. Hongarije kreeg een deel van [[Transsylvanië]] terug, dat het na de Eerste Wereldoorlog moest afstaan aan Roemenië. Hierdoor werd het grondgebied van Hongarije min of meer hersteld tot de toestand voor het [[verdrag van Trianon]]. Ook nam Hongarije deel aan de [[Balkanveldtocht]] tegen [[Joegoslavië]], en werd beloond met de [[Vojvodina]], waar veel etnische Hongaren woonden. Dit was een van de belangrijkste redenen waarom Hongarije deel nam aan [[Operatie Barbarossa]]: deed het dit niet dan was er een risico dat Duitsland deze gunstige gebiedswijzigingen deels zou terugdraaien. Slowakije en Roemenië deden immers wel mee. Bovendien was Hongarije in de jaren '30 al economisch sterk afhankelijk gemaakt van Duitsland, dat (evenals bij andere landen in de regio) de belangrijkste import- en exportpartner was geworden.
====== Hongarije in de Tweede Wereldoorlog ======
Regel 138:
Bulgarije en Duitsland kwamen in de jaren dertig nader tot elkaar. Toen in 1940 het [[Verdrag van Craiova]] getekend werd, zorgden de Duitsers ervoor dat Roemenië [[Dobroedzja|'''Zuid-Dobrudja''']] dat in 1913 veroverd was, teruggaf aan Bulgarije.
Bulgarije nam deel aan de invasie van [[Joegoslavië]] en [[Griekenland]]. Tijdens deze invasie annexeerden ze [[Vardarbanaat|Vardar Banovina]], dat nu [[Macedonië (land)|Macedonië]] is, en destijds tot Joegoslavië behoorde. Ze veroverden daarnaast ook nog eens [[Macedonië (Griekenland)|'''Grieks Macedonië''']] en andere delen van Griekenland. Bulgaarse troepen sloegen ook verschillende verzetsgroepen in de Balkan neer. Toen Duitsland de [[Sovjet-Unie]] binnen wilde vallen in juni 1941, had het graag gezien dat Bulgaarse troepen ondersteuning boden. Ondanks deze druk heeft Bulgarije nooit meegedaan aan deze invasie en heeft Bulgarije nooit de oorlog verklaard aan de Sovjet-Unie. Toch waren er een aantal zeeslagen tussen de Bulgaarse marine en de Sovjet-vloot in de [[Zwarte Zee (hoofdbetekenis)|Zwarte Zee]].
Duitsland dwong de Bulgaren om de oorlog te verklaren aan de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]] en het [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Verenigd Koninkrijk]]. Hoewel dit een symbolische oorlog was, werden [[Sofia (stad)|Sofia]] en een aantal andere Bulgaarse steden hevig gebombardeerd door de [[United States Army Air Forces|USAAF]] en de [[Royal Air Force|RAF]] in 1943 en 1944.
Regel 163:
In 1941 gebruikten Duitse troepen Roemenië als uitvalsbasis voor de invasies van [[Balkanveldtocht|Joegoslavië]] en de [[Operatie Barbarossa|Sovjet-Unie]]. Daarnaast was Roemenië voor Duitsland een goede bron van olie en graan. Roemenië kreeg de toezegging dat het zich in ruil voor medewerking schadeloos mocht stellen voor de Bulgaarse en Hongaarse annexaties met grondgebied van overwonnen buren.
Roemenië hielp Duitsland met de invasie van de Sovjet-Unie op 22 juni 1941. Zoals gezegd was Roemenië de basis, maar daarnaast was Roemenië ook goed voor de levering van 800.000 troepen. Dit aantal maakte Roemenië de grootste leverancier van de kleine asmogendheden in de invasie van de Sovjet-Unie, waardoor Roemenië uiteindelijk, tot ongenoegen van Mussolini, nog een belangrijker bondgenoot voor Hitler werd dan Italië. De Roemeense en Duitse troepen konden makkelijk [[Moldavië (land)|Moldova]] veroveren. Moldova werd daarop weer Roemeens grondgebied. Roemenië vocht samen met Duitsland bij de verovering van het schiereiland [[Krim (hoofdbetekenis)|Krim]]. Daarnaast leverde Roemenië zijn 3e en 4e leger voor de inzet op de flanken tijdens de [[Slag om Stalingrad]].
Toen het [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] sterker werd en zij in staat waren de asmogendheden terug te drijven, kwam de Roemeense grens al gauw in gevaar. Daarop gaf Roemenië zich over op 23 augustus 1944.
Regel 183:
==== Koninkrijk Joegoslavië ====
[[Bestand:Naval Ensign of the Kingdom of Yugoslavia.svg|thumb|[[Koninkrijk Joegoslavië]]]]
Joegoslavië was een nieuwe staat, gecreëerd met het Verdrag van Versailles, door [[Servië]], [[Montenegro (hoofdbetekenis)|Montenegro]] en voormalige gebieden van [[Oostenrijk-Hongarije]] bij elkaar te voegen. De [[Staat van Slovenen, Kroaten en Serven|Staat van Slovenen, Kroaten en Serviërs]] was een korte tijd bestaande staat dat deze voormalige gebieden omvatte. Aan het hoofd van deze nieuwe staat stond de Koning.
Het land was eerst een [[constitutionele monarchie]], waarbij de koning niet veel macht had. Dit veranderde na de dood van de eerste koning: [[Alexander I van Joegoslavië]]. In 1931 had hij al de grondwet gewijzigd waardoor de koning meer macht verwierf. Niet lang daarna werd hij vermoord. Na zijn dood kwam de achtjarige [[Peter II van Joegoslavië]] op de troon, maar vanwege zijn leeftijd werd een [[regent (bestuurder)|regent]] benoemd: Prins [[Paul van Joegoslavië]], een neef van Alexander I.
Regel 211:
==== Montenegro ====
[[Bestand:Montenegro during ww2.png|thumb|120px|Montenegro]]
[[Montenegro (hoofdbetekenis)|Montenegro]] was een vazalstaat (protectoraat) van het fascistische Italië. De eerste premier was [[Sekula Drljević]].
=== Bondgenoten ===
Regel 221:
Na de Franse nederlaag in 1940 vormden de Fransen een nieuwe regering in het zuidelijke stadje [[Vichy (Allier)|Vichy]]. Deze regering, geleid door maarschalk [[Petain]], gaf zich over aan Duitsland en Italië. Noord-Frankrijk werd militair bezet door Duitsland, [[Elzas-Lotharingen]] geannexeerd door Duitsland, en enige gebieden in het zuidoosten geannexeerd door Italië. Het zuidoosten bleef onbezet. Het leger werd gereduceerd tot 100.000 man maar de vloot en koloniën mocht Frankrijk behouden. Deze oplossing koos Duitsland omdat men bang was dat vloot en koloniën anders in Britse of Amerikaanse handen zouden vallen.
Aanvankelijk zag Hitler in Vichy-Frankrijk een belangrijke bondgenoot, onder meer voor oorlogsplannen tegen [[Gibraltar (hoofdbetekenis)|Gibraltar]] en [[Malta (land)|Malta]] en voor het zogenaamde [[Madagaskarplan]] (deportatie van alle Joden naar Madagaskar). Vichy-Frankrijk kon de toebedachte rol echter niet spelen en meer en meer koloniën vielen in handen van de [[Vrije Fransen]] en de geallieerden. In november 1942 werd Noord-Afrika bezet waarna de Duitsers alsnog overgingen tot militaire bezetting van
==== Finland ====
Regel 228:
==== Irak ====
Irak was tijdens de Tweede Wereldoorlog onder [[Faisal II van Irak|Faisal II]] een nominaal onafhankelijk koninkrijk dat sterk van Groot-Brittannië afhankelijk was. De Britten hadden Irak in 1939 proberen ertoe te brengen de oorlog te verklaren aan Duitsland, maar de regering durfde dit met het oog op de sterke anti-Britse sentimenten onder de bevolking niet. In maart 1940 werd [[Rasjid Ali al-Gailani|Rashid Ali al-Gaylani]] echter premier en veranderde het beleid. Rashid Ali was pro-Duits en sterk beïnvloed door [[Amin al-Hoesseini|Haj Amin al-Husseini]], de [[moefti]] van [[Jeruzalem (hoofdbetekenis)|Jeruzalem]]. Rasid Ali zocht contact met de As, hoewel hij zich niet openlijk (te) pro-Duits opstelde. Na vervangen te zijn als premier greep Rashid Ali op 2 april 1941 op illegale wijze de macht. Rashid Ali verwierp het Engels-Iraakse verdrag uit 1930 en zocht nu steun bij Duitsland, Vichy-Frankrijk en Italië.
De Britten zetten hierop op 18 april troepen aan land in [[Basra]], om te voorkomen dat het strategische en olierijke land afhankelijk zou worden van de As. Op 30 april leidde dit tot openlijke vijandigheden toen Iraakse troepen de Britse trachtten in te sluiten. De Iraakse troepen konden de Britse opmars niet tegenhouden en de Iraakse luchtmacht bleek ook niet tegen de Britse [[Royal Air Force|RAF]] opgewassen te zijn. Duitsland en Italië stuurden ieder een luchtmachteskader om Rashid Ali bij te staan na de vernietiging van de Iraakse luchtmacht, terwijl Vichy-Frankrijk luchtmachtbases in [[Syrië]] ter beschikking stelde. Het mocht niet baten, op 18 mei zetten de Britten de beslissende aanval in, [[Bagdad (hoofdbetekenis)|Bagdad]] werd bezet, en op 31 mei 1941 werd een wapenstilstand getekend. Rashid Ali week met zijn supporters en de moefti uit naar Iran en uiteindelijk naar Duitsland. Tot 1947 zou Irak militair bezet blijven door de Britten.
=== Japanse satellietstaten ===
Regel 269:
In [[Nanking|Nanjing]] stichtte [[Wang Tsjing-Wei|Wang Jingwei]] op 29 maart 1940 onder Japanse supervisie een marionettenregering. Deze nam verschillende bestaande kleinere marionettenstaatjes in China over met de bedoeling een tegenregering te vormen die de [[Guomindang]] en [[Communistische Partij van China]] het wettelijk gezag over China effectief zou kunnen betwisten en de Japanse militaire bezetting kon legitimeren.
Deze regering trad in 1941 toe tot het [[anti-Kominternpact]] en verklaarde op 9 januari 1943 bovendien de oorlog aan Groot-Brittannië en de V.S. Wangs regering voerde een gelijke vlag als de Republiek China, en beweerde de ware nationalistische regering van China te zijn. Verder vertoonde het regime fascistische trekken. De eigenzinnige koers en vlagkeuze leidde frequent tot botsingen met de Japanse broodheren. Op 10 november 1944 overleed Wang, en zijn rechterhand [[Chen Gongbo]] nam de regering over. Chen had echter vrijwel geen macht; de burgemeester van [[Shanghai (hoofdbetekenis)|Shanghai]], [[Zhou Fohai]], regeerde als "[[Grijze eminentie|eminence grise]]".
In september 1945 gaf Chen zich over aan de Guomindang. Chen werd berecht en in 1946 geëxecuteerd.
Regel 275:
=== Neutraal maar sympathiek jegens de As ===
==== Monaco ====
Het vorstendom [[Monaco (hoofdbetekenis)|Monaco]] was officieel neutraal maar een groot deel van de bevolking was van Italiaanse afkomst en derhalve pro-Italiaans. De vorst [[Lodewijk II van Monaco]] was bevriend met maarschalk [[Philippe Petain]] van Vichy-Frankrijk. Toen in 1942 de Italianen het zuidoostelijk deel van Frankrijk bezetten, werd ook Monaco bezet en vormde de vorst een pro-fascistische regering. De politie werkte samen met de bezetters. Na de Italiaanse capitulatie in 1943 werd de Italiaanse bezetting vervangen door een Duitse bezetting, die in 1944 door de geallieerden verjaagd werd.
==== Spanje ====
[[Bestand:Bundesarchiv Bild 183-L15327, Spanien, Heinrich Himmler bei Franco.jpg|{{largethumb}}|[[Heinrich Himmler]] bij [[Francisco Franco]]]]
Spanje was na de bloedige [[Spaanse Burgeroorlog]] een militaire dictatuur geworden onder caudillo [[Francisco Franco]]. Franco's nationalistische troepen waren in deze burgeroorlog door Duitsland en Italië gesteund, en deze landen hoopten in de Tweede Wereldoorlog op enige vorm van tegenprestatie. Bovendien hoopte Franco toen in 1940 de oorlog door de As gewonnen leek door nog snel mee te doen een uitbreiding van het koloniale bezit te kunnen verwezenlijken. De verliezen van [[Cuba (land)|Cuba]], [[Puerto Rico (hoofdbetekenis)|Puerto Rico]] en de [[Filipijnen]] in de [[Spaans-Amerikaanse Oorlog
In 1940 ontmoette Hitler Franco in [[Hendaye]], en Franco begon te onderhandelen over eventuele deelname. Spanje was best bereid tot de As toe te treden, maar eiste hiervoor [[Frans-Marokko]], [[Gibraltar (hoofdbetekenis)|Gibraltar]] en [[Tanger]] op. Verder wenste het economische steun omdat Spanje zware verliezen had geleden in de burgeroorlog. Duitsland hoopte op Spaanse steun bij de eventuele verovering van Gibraltar, en op een militaire basis op de [[Canarische Eilanden]]. Het kon echter niet aan Spanje Frans bezit beloven, omdat Hitler ook steun van [[Vichy-Frankrijk]] nodig had en de Fransen niet in de armen van de geallieerden wilde drijven. Hitler had Franco dus feitelijk niets te bieden en het enige resultaat was dan ook een tot niets verplichtende vriendschapsverklaring met de Spaanse toezegging om op een niet nader gespecificeerd moment tot de As toe te treden. Voorlopig moest de As het echter zonder Spanje doen. Wel stuurde Spanje vrijwilligers, de zogenaamde [[Blauwe divisie|Blauwe Divisie]], naar de Sovjet-Unie om daar aan Duitse zijde tegen de Russen te vechten.
Toen de oorlog een keer nam en de As aan de verliezende hand leek, veranderde Franco zijn politiek en werd neutraler. De Blauwe Divisie werd teruggetrokken en uiteindelijk trok Spanje zich ook uit Tanger terug, dat het in 1940 had bezet. Officieel bleef Spanje overigens de hele oorlog neutraal.
Regel 291:
De sjah, [[Reza Pahlavi (1878-1944)|Reza Sjah Pahlavi]], had banden aangeknoopt met Duitsland en zijn bondgenoten, en Duitsland was een belangrijke handelspartner geworden van Iran. De geallieerden waren bang dat de Duitsers Iraanse olie zouden krijgen, en trachtten hier een einde aan te maken. Dit resulteerde slechts in (nog meer) Duitse charme-offensieven. De sjah weigerde de banden met de asmogendheden te verbreken of Duitsers het land uit te zetten. Uiteindelijk besloten de Britten en Sovjets tot een invasie.
Op 25 augustus 1941 viel het Rode Leger Iran binnen, terwijl de Britten binnenvielen vanuit zee en Brits-Indië. Het kleine Iraanse leger kon hier weinig tegen beginnen, en al snel was het grootste deel van het land bezet. De Russische en Britse legers ontmoetten elkaar in
Reza Sjah vormde een nieuwe regering die aan de geallieerde eisen tegemoet trachtte te komen. Hoewel de ambassades van de asmogendheden gesloten werden, werden staatsburgers van de asmogendheden niet aan de geallieerden uitgeleverd. Hierop arresteerden de geallieerden de sjah en stuurden hem in ballingschap naar [[Zuid-Afrika]] op 16 september 1941. De dag daarop werd [[Teheran]] bezet en rekenden de geallieerden zelf af met de aanwezige Duitsers en Italianen. [[Mohammad Reza Pahlavi]] volgde zijn vader op als [[sjah]].
| |||