Föhn (wind): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Link naar doorverwijspagina Terral gewijzigd in Terral (wind) met DisamAssist. |
Objectiever. Voor bijvoorbeeld blinde mensen is een beter uitzicht niet per se positief |
||
Regel 1:
[[Bestand:Mittagskogel Foehnwolken 15032008 01.jpg|thumb|Föhnwolken in de [[Karawanken]]]]
[[Bestand:Foehn Wind.JPG|thumb|Föhnwolken in Genève]]
Een
De benaming is afgeleid uit het [[Latijn]]se "''favonius''" (warme wind) en het gotische ''fôhn'' (vuur). In de Alpen is het een normaal verschijnsel, maar föhnwinden waaien ook op
==Ontstaan==
In het Alpengebied steekt de föhn meestal op aan de voorzijde van een [[lagedrukgebied]] dat over Zuid-Frankrijk naar de Middellandse Zee trekt. Daar waait dan een warme zuidenwind, die vochtige lucht naar de Alpen voert. Aan de zuidelijke kant van dat gebergte wordt de lucht gedwongen te stijgen. De stijgende lucht zet uit en wordt daardoor kouder in een proces van [[adiabatisch]]e expansie. De koudere lucht kan minder water vasthouden en er treedt [[condensatie]] op, waarbij warmte vrijkomt en het gecondenseerde water als [[regen (neerslag)|regen]] valt. Wanneer de lucht aan de noordzijde van het gebergte omlaagstroomt ondergaat zij adiabatische compressie en wordt daardoor warmer. De resulterende luchtstroom is warmer geworden dan de oorspronkelijke doordat de condensatiewarmte over de berg is meegevoerd. De resulterende lucht is ook droger, omdat waterdamp als regen uit de lucht is gevallen. De noordzijde van het gebergte wordt in deze situatie ook wel de [[regenschaduw]] van het gebergte genoemd.
Hetzelfde
===Nuancering===
Dit model verklaart niet alle föhnverschijnselen. De föhn kan ook optreden zonder wolken en regen aan de loefzijde van de berg. Een deel van de warmte in de föhnstroom is dan mogelijkerwijs meegevoerd van de andere kant van de berg
==Gevolgen==
In de Alpen komt de föhn in het voorjaar het vaakst voor, maar ook in het najaar en de winter waait die wind. Sommige gebieden in [[Zwitserland]] hebben jaarlijks gedurende gemiddeld 33 dagen een warme zuidelijke föhnwind. Deze houdt soms enkele dagen aan. De [[temperatuur]] kan in enkele uren met 10 of meer graden fors stijgen. Het grootst gemeten verschil in temperatuur was in het Beierse [[Brannenburg]]: op 29 november 2000 om 23 uur was het daar nog +22°C, maar zeven uur later de volgende ochtend om 6 uur nog slechts -3°C.
De relatieve vochtigheid kan tot 20% teruglopen, een
In sneeuwrijke berggebieden vergroot de föhn het [[lawine]]gevaar. Ook neemt het aantal verkeersongelukken toe en krijgen
==Buiten het Alpengebied==
De benaming föhn wordt soms gereserveerd voor het verschijnsel in het Alpengebied. Benamingen voor hetzelfde verschijnsel in andere delen van de wereld zijn [[Zonda (wind)|zonda]] in [[Argentinië]], puelche in [[Chili]], chanduy in [[Mexico (land)|Mexico]], [[Chinook (wind)|chinook]] in de [[Rocky Mountains]], sharav in [[Israël]], [[khamsin]] in het [[Arabisch]], [[nor'west arch]] in [[Nieuw-Zeeland]], [[halny]] in de [[Karpaten]] en [[Terral (wind)|Terral]] in [[Zuid-Spanje]].
==Haardroger==
De föhn werd als 'Fön' de merknaam van een Duitse [[haardroger]], die in het Duits en in het [[Nederlands-Nederlands]], gespeld als ''föhn'', het [[Merkverwatering|algemene woord]] voor haardroger werd.
{{Appendix|2=
| |||