Etsen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+referentie |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Zie artikel|Voor etsen als kunstvorm, waarbij een
[[Bestand:9 2 Aetzgrund 1.jpg|miniatuur|Het opbrengen van een zuurbestendige etsgrond]]
'''Etsen''' is een [[oppervlaktebehandeling]] waarbij een oppervlak van een voorwerp met een – meestal vloeibaar – middel behandeld wordt. Hierbij treedt een chemische reactie op waarbij het oppervlak gedeeltelijk oplost. In het geval van een metaal en een zuur gaat het om een [[redoxreactie]].
Etsen heeft verschillende toepassingen:
* Het aanbrengen van een tekening (''"[[ets]]"'') op een ondergrond als een vorm van diepdruktechniek. In de regel gebeurt dit op een koperen of zinken plaat. Men spreekt echter ook wel van etsen bij vergelijkbare bewerkingen van bijvoorbeeld glas of linoleum
* Het maken van [[Printplaat|printplaten (gedrukte bedrading)]] voor elektronische schakelingen.
* Het zichtbaar maken van de [[microstructuur]] van een metaal, zodat deze onder een [[microscoop|licht-]] of [[rasterelektronenmicroscoop]] bekeken kan worden.
Regel 12:
# ''Egaliseren van het oppervlak'' - Het object dat geëtst gaat worden, wordt eerst gepolijst. Dit [[Polijsten (bewerking)|polijsten]] gebeurt met een fijn schuurpapier of een polijstmiddel. De gewenste mate van gladheid is afhankelijk van het te etsen materiaal en het gewenste eindresultaat.
# ''Aanbrengen en bewerken van een etsgrond (indien van toepassing)'' - Wanneer het etsen bedoeld is om een voorgedefinieerd patroon te etsen, zoals bij het maken van een [[ets]]tekening of bij het ontwerpen van een elektronische schakeling, wordt er een tijdelijke afdeklaag op de gepolijste laag aangebracht. Vervolgens wordt deze afdeklaag verwijderd op die plaatsen waar het onderliggende metaal later weggeëtst moet worden. Voor etsen in het kader van metaalkundig onderzoek gebeurt dit niet.
# ''Blootstelling aan een etsmiddel'' - Het daadwerkelijke etsen vindt plaats door het te etsen oppervlak in een etsmiddel onder te dompelen. Dit etsmiddel kan een zuur of een zout zijn, afhankelijk van het te etsen materiaal en het gewenste effect. Er ontstaat een chemische reactie tussen het te etsen materiaal het etsmiddel, waardoor het te etsen materiaal lokaal wordt ingebeten. Feitelijk is dit inbijten een gecontroleerde vorm van [[corrosie]]. Afhankelijk van het type reactie dat optreedt, kunnen er bij het etsproces giftige dampen vrijkomen. De onderstaande [[parameter]]s spelen bij het etsen een rol. De gewenste waarde van elk van deze parameters is afhankelijk van het te etsen materiaal en het gewenste eindresultaat.
#* de duur van het onderdompelen
#* de temperatuur van het etsmiddel
#* de concentratie zuur / zout in het etsmiddel
# ''Nabewerking'' - Na het inbijten wordt de eventuele aangebrachte etsgrond verwijderd, en vindt er desgewenst een nabewerking plaats.
== Specifieke processen ==
Regel 38:
! Legering || Etsmiddel || Samenstelling || Opmerking
|-
| [[staal (legering)|Staal]] (algemeen) || 2% [[nital]] || ||
|-
| Staal ([[perliet (staal)|perliet]]) || 4% [[picrinezuur]] in alcohol || || de laagjes [[cementiet]] zijn hiermee beter te zien
|-
| Staal ([[cementiet]]) || alkalisch [[natriumpicraat]]|| ||
|-
| Staal (gehard) || [[Kourbatoff]]|| ||
|-
| Staal ([[austeniet]]) || [[Kalling]] of Vilella || Villela: 3 delen [[glycerol|glycerine]], 2 delen zoutzuur en 1 deel [[salpeterzuur]] || Kalling om [[carbide]]n te zien, Vilella voor [[korrelgrens|korrelgrenzen]]
|-
| [[Koper (element)|Koper]] en -legeringen (algemeen) || ammoniumpersulfaat of [[ammoniak]]|| ||
|-
| Koper-nikkel en α-β-[[Messing (legering)|messing]] || [[IJzer(III)chloride|ijzer(III)chloride]] in alcohol || || Snelle etser voor moeilijk aantastbare legeringen
Regel 58:
| Aluminiumlegering || NaOH in water || || Etstemperatuur 50°
|-
| Tin en -legeringen || HCl in alcohol || ||
|-
| Zink en -legeringen || HCl in alcohol|| ||
|-
| Nikkel en -legeringen || ammoniumpersulfaat|| ||
|-
| Glas || [[Waterstoffluoride]]|| ||
|}
| |||