Kraken (scheikunde): verschil tussen versies

De aard van de reactieproducten van het kraakproces hangt sterk af van de temperatuur waarbij de reacties plaatsvinden, alsook van de eventuele gebruikte [[katalysator]]en. Een vorm van kraken, ''stoomkraken'' (zie hieronder), wordt toegepast om onverzadigdheden ([[Dubbele binding (scheikunde)|dubbele bindingen]]) te introduceren, bijvoorbeeld het stoomkraken van [[1-penteen]], waarbij [[etheen]] en [[propeen]] als belangrijkste [[reactieproduct]]en ontstaan. De kleinere [[molecuul|moleculen]] die bij stoomkraken ontstaan zijn [[onverzadigde verbinding|onverzadigd]], omdat lichte verzadigde koolwaterstoffen relatief meer [[Waterstof (element)|waterstofatomen]] nodig hebben dan in de reactie beschikbaar zijn.<ref name="Streitweiser">{{en}}Streitweiser A. (1992) ''Introduction to organic chemistry, fourth edition''. New Jersey: Prentice-Hall. {{ISBN |0-13-973850-9}}</ref> Onverzadigde koolwaterstoffen hebben dankzij hun dubbele bindingen een grote [[reactiviteit (scheikunde)|reactiviteit]], en vormen daardoor een goed aanknopingspunt voor verdere [[petrochemie|petrochemische]] bewerking, bijvoorbeeld [[additiereactie]]s.

Historisch gezien was ''thermisch kraken'' (een vorm van [[pyrolyse]]) de belangrijkste vorm van chemisch kraken. Hierbij wordt de stof verhit, zonder dat er zuurstof aanwezig is. Een koolwaterstofmengsel wordt hierbij sterk verhit waardoor de koolstof-koolstof bindingen [[homolyse|homolytisch]] splitsen of breken. De [[radicaal (scheikunde)|radicalen]] die hierbij ontstaan ondergaan onder andere [[recombinatiereactie]]s en [[disproportioneringsreactie]]s waarbij radicalen met elkaar reageren.<ref name="Streitweiser"/> ßβ-splitsingsreacties kunnen eventueel optreden bij lagere [[koolstofketen]]s waarbij [[etheen]] gevormd wordt. Aangezien thermisch kraken via uiterst reactieve radicalen gebeurt, kunnen de reacties nauwelijks gestuurd worden. Door controle van de reactieomstandigheden kan men wel de gemiddelde samenstelling van het reactiemengsel enigszins beïnvloeden.