Sint-Servaasbasiliek (Maastricht): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
link aangepast
Regel 112:
 
[[Bestand:20140525 Maastricht; Sint-Janskerk and Sint-Servaasbasilica at dusk.JPG|thumb|left|De Maastrichtse 'kerkentweeling'. Links de voormalige parochiekerk]]
Vóór 1218 stichtten de kanunniken naast hun eigen kerk een aparte parochiekerk, de [[Sint-Janskerk (Maastricht)|Sint-Janskerk]]. Vanaf dat moment deed de Servaaskerk nog slechts dienst als kapittel- en pelgrimskerk. De [[bedevaart]]sfunctie kreeg een sterke impuls door de instelling van de [[Heiligdomsvaart (van Maastricht)|Heiligdomsvaartheiligdomsvaart]], voor het eerst genoemd in 1391, maar zeker ouder. Vooral in de 15e eeuw was Maastricht daardoor een topbestemming voor pelgrims (die daarvoor of daarna [[Aken (stad)|Aken]] en [[Kornelimünster]] aandeden). De gasthuizen van Sint-Jacob en Sint-Servaas, die beide aan het kapittel toebehoorden, vingen de pelgrims op. Door de [[Reformatie]], de [[Tachtigjarige Oorlog]] en epidemieën nam de stroom pelgrims in de 16e eeuw sterk af. Na de verovering van Maastricht door [[Frederik Hendrik van Oranje|Frederik Hendrik]] ([[Beleg van Maastricht (1632)|Beleg van Maastricht, 1632]]) kon het kapittel blijven voortbestaan. De Sint-Janskerk moest echter worden overgedragen aan de [[protestanten]], waarna de Sint-Jansparochie kerkte in de kapel van het Sint-Jacobsgasthuis.
 
Na de opheffing van kapittel en proosdij in de [[Franse tijd in Nederland|Franse tijd]] kregen de gebouwen een [[Profaan|profane]] bestemming. In 1804 kreeg de kerk haar religieuze bestemming terug, nu als parochiekerk. Een bekende priester, die in de 19e eeuw verbonden was aan de Sint-Servaaskerk was [[Louis Hubert Rutten]] (1809-1891), stichter van de [[Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria]]. Gedurende de 19e en 20e eeuw werd de kerk aangeduid als 'hoofdparochiale kerk', waarmee werd aangegeven dat het de belangrijkste parochiekerk van Maastricht was. De Sint-Servaaskerk is tevens dekenaatskerk van het [[dekenaat]] Maastricht. In 2000 is de parochie een [[personele unie]] aangegaan met de Sint-Anna/Sint-Lambertusparochie. Pastoor en deken is sinds november 2016 J. Dautzenberg; kapelaan is H. Garcia Leon; koster is P. Wolters. De pastorie en het parochiebureau bevinden zich aan het Keizer Karelplein. Dagelijks worden er in de Sint-Servaaskerk [[mis]]sen opgedragen, doordeweeks in de [[Sint-Servaaskapel (Maastricht)|Sint-Servaaskapel]], op zondag in de basiliek zelf. Aan de kerk is een [[Gregoriaanse muziek|gregoriaans]] mannenkoor verbonden, de ''Schola Gregoriana'', en een [[gemengd koor]], de ''[[Cappella Sancti Servatii]]''.
Regel 300:
== Trivia ==
* Op kerstnacht 1575 vond tijdens de nachtmis een moord plaats, waarbij een Duitse soldaat door een Spanjaard werd doodgestoken. De mis werd voortgezet in de naastgelegen Sint-Janskerk en de Sint-Servaas moest opnieuw worden ingewijd.<ref name="Evers">{{aut|I. Evers}} (1983): 'Wandaden in de Sint Servaas'. In: ''De Sint Servaas'', tweemaandelijkse restauratie-informatie bulletin, februari 1983, pp. 54-55. Stichting Restauratie De Sint Servaas, Maastricht.</ref>
* In 1874 voerde deken Rutten van de Sint-Servaaskerk de zevenjaarlijkse traditie van de [[Heiligdomsvaart (van Maastricht)|Heiligdomsvaartheiligdomsvaart]] opnieuw in, nadat deze, vanaf de inname van de stad door [[Frederik Hendrik van Oranje|Frederik Hendrik]] in 1632, bijna twee en een halve eeuw verboden was geweest. Na de processie werd deken Rutten door het gerecht veroordeeld, omdat de heiligdomsvaart niet voorkwam op een door de overheid goedgekeurde lijst van processies. Zeven jaar later werd de processie zonder problemen gedoogd.<ref>{{aut|B. van Hellenberg Hubar}} (1984): 'Het omstreden herstel van de Heiligdomsvaart in 1874', en {{aut|E. Ramakers}} (1984): 'Processies en processen'. In: ''De Sint Servaas'', tweemaandelijkse restauratie-informatie bulletin, december 1984, p. 148. Stichting Restauratie De Sint Servaas, Maastricht.</ref>
* In 1954 viel de neogotische torenspits van Cuypers bij een brand door het dak van de kerk, waarbij ook de koperen kroonluchter, een geschenk van Petrus Regout, naar beneden viel. Na restauratie werd de zwaarbeschadigde luchter weer omhooggetakeld, waarbij het touw brak. Wonder boven wonder bleef de kroonluchter ditmaal onbeschadigd, doordat hij precies met de punt in een bij de eerste val ontstane barst in een plavuis bleef steken.<ref>{{aut|S. Minis}} (1984): 'De kroonluchters van Petrus Regout'. In: ''De Sint Servaas'', tweemaandelijkse restauratie-informatie bulletin, december 1984, p. 148. Stichting Restauratie De Sint Servaas, Maastricht.</ref>
* In de zomer van 1981 werd voor het eerst op het Vrijthof het [[Preuvenemint]] gehouden, waarvan de opbrengst ten goede kwam aan de restauratie van de Sint-Servaaskerk. Het eetfestijn was een groot succes en wordt sindsdien jaarlijks herhaald, vanaf 1991 ook ten bate van andere goede doelen.