Huis ter Noord: verschil tussen versies

Op de westelijke hoek van de Mûntsewei met de Trekwei stond eertijds het Huis ter Noord. Het gebouw werd ingesloten door de Mûntsewei en een smalle [[Opvaart (kanaal)|opvaart]] naar Veenklooster en was eigendom van de Fogelsanghstate. Het overgrote deel van de landerijen tussen Veenklooster en Oudwoude was in het begin van de 19e eeuw dan ook in het bezit van de state en in 1867 waren de "zathe en landen, genaamd "Huisternoord" nog steeds in het bezit van de toenmalige eigenaar van de Fogelsanghstate, Hector Livius [[van Heemstra]]. Op het huis lag het recht van beurtveer via de Stroobossertrekvaart naar [[Dokkum]] en [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]] en waarschijnlijk zal het Huisternoord dan ook gesticht zijn na het gereedkomen van de trekvaart in 1656.<ref> Adema BS. Met de trekschuit naar Dokkum. De Sneuper 2015; 2: 8-13.</ref> De beurtvaart zal in eerste instantie gediend hebben voor het vervoeren van de opbrengst van de boerderijen die tot het landgoed behoorden.<ref>Berg HM van den. [http://www.dbnl.org/tekst/berg229koll01_01/berg229koll01_01_0013.php Kollumerland en Nieuw Kruisland, voorafgegaan door Overzicht van de bouwkunst in Noordelijk Oostergo.] 's-Gravenhage: SDU uitgeverij; 1989. p. 156.</ref> Het recht van beurtveer werd door de rentmeester van de boerderij Huis ter Noord uitbesteed aan een zetschipper die de vaarten daadwerkelijk voer.<ref>Over vervoer te water: de trek- en beurtschippers. Binnen Buitenpost. Beschikbaar via: [http://www.binnenbuitenpost.nl/buitenpost/geschiedenis/vantrekschippers.html Binnenbuitenpost.nl]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref> Tevens fungeerde Huisternoord als herberg, maar het heeft nooit dienstgedaan als tolhuis, in tegenstelling tot nabijgelegen opstapplaatsen als het Driezumer tolhuis bij [[Oostwoud (Friesland)|Oostwoud]] en het tolhuis bij het [[Kollumer Verlaat]]. Al denkt [[Arnoldus Johannes Andreae|Mr. Andreae]] dat het in 1662 vermelde "Tolhuis onder Oltwolde" het Huisternoord betrof, maar mogelijk wordt hier ook het Kollumer Verlaat mee bedoeld.<ref>Andreae AJ. Oudheidkundige plaatsbeschrijving van de gemeente Kollumerland en Nieuw-Kruisland (deel II). Kollum: T. Slagter; 1885. p. 28</ref> Bij strenge vorst in de winter was de beurtvaart niet mogelijk en fungeerde Huisternoord als ijsherberg voor langstrekkende schaatsers.<ref>Postma RH. De ijsherberg van Oudwoude. De Sneuper 2015; 1: 16-17</ref> Door toenemend wegverkeer nam de beurtvaart in de eerste helft van de 20e eeuw overal sterk af waarna verkoop van het beurtschip volgde. De uitspanning werd in 1957 gesloopt waarna de naam Huisternoord overging op de naastgelegen boerderij uit 1900.