|
}}
'''Nigrum Pullum''', ter plaatse van het huidigelatere dorp [[Zwammerdam]], gemeente [[Alphen_aan_den_Rijn_(gemeente)| Alphen aan den Rijn]], was een [[Oude Rome|Romeinse]] nederzetting in de toenmalige provincie [[Germania Inferior|Neder-Germanië]]. De naam Nigrum Pullum verwijst mogelijk naar de donkere veengrond.<ref>[https://web.archive.org/web/20070714220632/http://www.archeologienet.nl/tijds_periode/projectinfo.cfm?projectnummer=111 Archeologienet - ''Zwammerdam: een Romeins fort en een scheepskerkhof '']</ref><ref>De letterlijke vertaling is "zwarte kip", wat ook als waterhoentje geinterpreteerd is</ref>
== De nederzetting ==
Nigrum Pullum werd vermoedelijk gesticht in het jaar [[47]] toen generaal [[Corbulo]] in opdracht van [[keizer Claudius]] de natuurlijke noordgrens van het [[Romeinse Rijk]] langs de zuidoever van de [[Rijn]], de [[Limes (Romeinse Rijk)|limes]], ging beschermen met een reeks forten. Het was een klein grensfort ([[castellum]]) of, eenzoals politiepostprofessor ([[statio]]).<ref name= "LC Glasb."> Leidsche Courant, 20 oktober 1970, pag. 4, stelling van Prof.Willem Glasbergen|W. Glasbergen</ref> Het was iets verder gelegen dan gebruikelijk van wat tegenwoordig de [[Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)|Oude Rijn]] is, aanin een nietlezing meerin bestaande1970 kreekveronderstelde, met een havenpolitiepost voor([[statio]]).<ref transportname=Glasbergen>[https://leiden.courant.nu/issue/LLC/1970-10-20/edition/0/page/4 en"Opgravingen handelsschepen.bij TussenZwammerdam rivierwijzen en vestiging lagop een ongeveerpolitiepost"] vierin en''Leidsche een halve kilometer lange slingerende transportweg bestaande uitCourant'' kleiplatend.d.<ref>Leidsche Courant, 1520 oktober 19851970, pagp. 14, conclusie van amateur-archeoloog K. Beunder4</ref> Het fort had een bezetting van ongeveer 300 man van de 15e cohort der "vrijwillige Romeinse burgers". Bij het fort lag een klein dorp met een tempeltje en aan de zwaar [[Beschoeiing|beschoeide]] Rijn lagen kadewerken. Voor de zuidoostkant van het fort lag een klein badhuis.
== Via Militaris ==
Ongeveer 150 meter noordelijk van de spoorlijn Utrecht-Leiden lag in Zwammerdam de grote militaire verbindingsweg (''via militaris'') die de vestigingen met elkaar en met het achterland verbond. EenVermoedelijk een deel ervan is in 1964 bij graafwerkzaamheden gevonden. De weg had daar een breedte van 12,5 meter en bestond uit een 20-30 cm dik grindpakket, vermengd met tufsteen, aardewerkscherven en resten van dakpannen op een dikke laag natuurlijk klei, waaronder de zandlaag. Sporen van een bijbehorende greppel voor de afwatering zijn gevonden.<ref>[https://leiden.courant.nu/issue/LLC/1965-04-08/edition/0/page/12 "Bij Zwammerdam vermoedelijk Romeinse weg blootgelegd"] in ''Leidsche Courant,'' d.d. 8 april 19641965, pagp. 12</ref> In 2001 vond men bij de aanleg van de Rijksweg 11 tussen Bodegraven en Alphen sporen van een [[heerweg]] uit het jaar 0.
Net als veel andere Romeinse nederzettingen in Neder-Germanië werd ook Nigrum Pullum tijdens de [[Bataafse Opstand]] in [[69]] verwoest. In [[80]] werd op dezelfde plaats een nieuw houten castellum gebouwd, dat in [[175]] in steen herbouwd werd. Omdat de soldaten van het 30e legioen ([[Legio XXX Ulpia Victrix]]) de dakpannen voor het fort hebben gemaakt lijkt het waarschijnlijk dat zij het hele fort hebben gebouwd.<ref>{{en}}[http://www.livius.org/zo-zz/zwammerdam/zwammerdam.html Livius - ''Nigrum pullum (Zwammerdam)'']</ref> Rond [[275]] werd het legerkamp door brand verwoest en werd het door de Romeinen voorgoed verlaten.
De [[canabae]] (burgernederzetting) lag ten westen van het castellum en was met een [[grindweg (weg)|grindweg]] met het fort verbonden. In het dorp woonden de vrouwen en kinderen van de [[Romeins legionair|soldaten]] en boeren, handelaars, ambachts- en kooplieden, volgens Glasbergen afkomstig uit de Breukty-bevolkingsgroep.<ref name= "LC Glasb." Glasbergen/>
== Opgravingen ==
|
