Cyclustheorie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Redactie Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus |
||
Regel 1:
Een '''cyclustheorie''' stelt dat de [[geschiedenis]] zichzelf herhaalt, in ieder geval in enkele essentiële onderdelen.
De [[Chinese historiografie]] werd beschreven volgens het vaste patroon van een steeds terugkerende [[dynastieke cyclus]]. De eerste keizer verkreeg het [[Hemels Mandaat]] door zijn kwaliteiten, maar zijn opvolgers bezaten steeds minder kwaliteiten. Het wanbestuur van de laatste keizer was een [[Legitimiteit (politiek)|rechtvaardiging]] van het [[recht van opstand]], zodat deze afgezet mocht worden. Het Hemels Mandaat kwam daarna toe aan de eerste keizer van de nieuwe dynastie, die zo de nieuwe [[Zoon des Hemels]] werd.▼
Voor de [[Indische filosofie]] geldt de cyclische benadering als basis met ''[[samsara]]'' als de eeuwigdurende cyclus van dood en [[Reïncarnatie|wedergeboorte]].▼
== Geschiedenis ==
[[Polybios]] zag in de tweede eeuw v.Chr. in zijn ''[[Historiën (Herodotos)|Historiën]]'' een [[anacyclose]] of politieke evolutie van [[monarchie]], [[Koning (titel)|koningschap]], [[tirannie]], [[aristocratie]], [[oligarchie]], [[democratie]] naar [[ochlocratie]]. Dit wordt gevolgd door chaos en uiteindelijk de machtsovername door een [[demagoog]], weer uitmondend in monarchie. Tot [[Francesco Petrarca|Petrarca]] (1304–1374) gold het cyclische karakter van geschiedenis als norm in het Westen. Hoewel geen historicus, zag hij daar als eerste een lineaire ontwikkeling. Gedurende de vijftiende en zestiende eeuw zagen de meeste historici geschiedenis echter als cyclisch.
Regel 11 ⟶ 8:
[[Giambattista Vico|Vico]] (1668-1744) stelde in ''[[Scienza Nuova]]'' dat elk volk drie fases doormaakt. In het tijdvak der goden komt religie op, het gezin en andere elementaire instellingen. In het tijdvak van de helden gaat het volk gebukt onder het juk van de heersende adel, waarna in het tijdvak van de mensen het volk in opstand komt en gelijkheid verwerft. Dit zet ook het uiteenvallen van de maatschappij in gang. De invloed van Vico tijdens en kort na zijn leven was echter beperkt en zette pas vanaf de negentiende eeuw in.
Ten tijde van de [[Verlichting (stroming)|
Het [[cultuurpessimisme]] is sterk terug te vinden in ''[[Der Untergang des Abendlandes]]'' van [[Oswald Spengler]] (1880-1936). Dit werk kwam uit na de [[Eerste Wereldoorlog]], waarna
Minder pessimistisch was [[Arnold Joseph Toynbee]] (1889–1975), die leefde in de periode dat de hegemonie van het [[Britse Rijk]] ten einde kwam en werd overgenomen door de [[Verenigde Staten]] en de [[Sovjet-Unie]]. In ''A Study of History'' beschreef hij de vier stadia die elke beschaving door zou maken. In de eerste fase is de natuurlijke omgeving nog een uitdaging voor de relatief primitieve bevolking. Als deze overwonnen wordt, dan ontstaat een [[beschaving]]. In de tweede fase van groei verschuift de nadruk van het fysieke naar het geestelijke. Gedurende de derde fase treedt de neergang in door een gebrek aan creativiteit, gevolgd door het uiteenvallen in de vierde fase. Toynbee zag dertig beschavingen, waarvan er vijf niet voorbij de groeifase waren geraakt. Hij zag in zijn tijd zeven beschavingen die nog niet ten einde waren gekomen.
== Azië ==
▲De [[Chinese historiografie]] werd beschreven volgens het vaste patroon van een steeds terugkerende [[dynastieke cyclus]]. De eerste keizer verkreeg het [[Hemels Mandaat]] door zijn kwaliteiten, maar zijn opvolgers bezaten steeds minder kwaliteiten. Het wanbestuur van de laatste keizer was een [[Legitimiteit (politiek)|rechtvaardiging]] van het [[recht van opstand]], zodat deze afgezet mocht worden. Het Hemels Mandaat kwam daarna toe aan de eerste keizer van de nieuwe dynastie, die zo de nieuwe [[Zoon des Hemels]] werd.
▲Voor de [[Indische filosofie]] geldt de cyclische benadering als basis met ''[[samsara]]'' als de eeuwigdurende cyclus van dood en [[Reïncarnatie|wedergeboorte]].
== Literatuur ==
| |||