Schildmeer: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
75
Regel 21:
 
== Naam ==
Voor de herkomst van de naam Schildmeer bestaan meerdere verklaringen. Een goederenlijst van het [[klooster Werden]] uit het tweede kwart van de 11e eeuw bevat de naam ''Extra Scaldmeda''. De preciese ligging van deze plek is onduidelijk. Volgens [[Kornelis ter Laan|Ter Laan]] zou deze term verwijzen naar de plek van het huidige dorp [[Overschild]] in de betekenis van 'aan de ander zijde van het Schildmeer', maar andere auteurs hebben daarover hun twijfels.<ref name=Heidema>Heidema, K., 'Plaatsnamen en hun betekenis in de Woldstreek', in: ''Het Wold: een tijdschrift over de geschiedenis van de dorpen Slochteren, Schildwolde, Overschild, Luddeweer, Woudbloem, Froombosch en Kolham'', nr. 2, november 2002, p. 18. Zie verder onder [[Overschild]]. </ref> De eerste vermelding van de naam van het meer is in 1295 in de [[kroniek van Bloemhof]], wanneer de continuator spreekt over de ''aqua sive mare Skeld'' ('het water of meer Schild'). De naam ging tevens over op de watergang [[Schildmaar]] (het huidige [[Afwateringskanaal van Duurswold]]). Rond 1470 onderscheidde men landerijen die buiten en binnen ''de Schylt'', dat is ten noorden en ten zuiden van Schidmeer en Sclhildmaar waren gelegen; in 1544 was sprake van landerijen ''over den Schylt''. Nog op de provinciekaarten uit de 17e eeuw wordt het Schildmeer aangeduid als ''Schilt'' of ''De Schildt''. Op de kaartkaarten van [[Theodorus Beckeringh]] uit de jaren na 1750 zien we voor het eerst het '''t Schilt meer'' en het '''t Schilt maar''. De westelijke uitham van het meer bij het eiland Vossebult wordt hier ''Kleyne't Kleijne Schilt'' genoemd.<ref>[https://hdl.handle.net/21.12105/d0e04d2c-54ff-8732-1c94-9ce4139ee57e Kaart 67 uit De Atlas van Beckeringh, Zwolle 2016.]</ref>
 
Bij het verklaren van de naam van het meer wordt vaak de link gelegd met de benaming ''Sc(a)elfremaere'' die opduikt in een Engelse tekst uit 1022 en verwijst naar een deel van het vroegere [[Whittlesey Mere]] in het Engelse laaglandgebied [[The Fens]].<ref>{{Citeer web|url=http://www.british-history.ac.uk/report.aspx?compid=66174|titel=A History of the County of Huntingdon: Volume 3|auteur=William Page, Granville Proby & S. Inskip Ladds [red.]|jaar=1936|paginas=pp. 184-188}}</ref><ref>Het betreffende stuk is opgenomen in de 'Codex diplomaticus aevi Saxonici', die tussen 1839 en 1848 door [[John Mitchell Kemble]] werd samengesteld uit meerdere bronnen. Het betreffende stuk staat in deel 4: ''Chartae Anglosaxonicae'' {{Citeer web|url=http://books.google.nl/books?id=-KQJqFduuuIC&pg=PA12|titel=pagina 12}}. Voor de verklaring zie de link naar het stuk van Page et al. uit 1936.</ref> [[Oudengels]] ''scald'' of ''sceald'' betekent 'ondiep' en ''sceldu'' 'ondiepe plaats'. ''Skeld'' zou ook kunnen zijn afgeleid van het [[Oudhoogduits]]e woord ''scaltan'', wat 'drijven' betekent.<ref>Moerman, H.J. (1956), "Nederlandse plaatsnamen: Een overzicht", in: ''Nomina geographica Flandrica: Studiën'', VII. p. 199.</ref> Volgens [[Wobbe de Vries|De Vries]] betekent ''schild'' echter waarschijnlijk net als bij het Engelse meer 'riet' of 'biezen', verwijzend naar het vele riet dat er groeide.<ref>Vries, W. de & G. Overdiep (1946), ''Groninger Plaatsnamen''. pp. 206-207.</ref> Een [[volksetymologie|volksetymologische]] verklaring stelt dat het woord afkomstig is van '[[schild (bescherming)|schild]]', waarbij [[Hellum]] dan naar 'helm' zou verwijzen.