Amsterdamse metro: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 46.244.63.81 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door MrAronymous
Regel 30:
De eerste metrolijnen werden op [[14 oktober]] [[1977]] geopend. Sindsdien is het net uitgebreid tot vier lijnen met een totale lengte van 42,5 kilometer. Het grootste deel ligt bovengronds; slechts het deel van het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]] tot kort voorbij het [[Wibautstraat (metrostation)|station Wibautstraat]], dat deel uitmaakt van de lijnen 51, 53 en 54, ligt onder de grond. De Amsterdamse metro wordt geëxploiteerd door [[GVB (Amsterdam)|GVB]].
 
== Geschiedenis ==
=== Planning ===
{{Zie hoofdartikel|Plangeschiedenis van de Amsterdamse metro}}
Regel 42:
De verwachting was dat het metronet rond de eeuwwisseling voltooid zou zijn.
 
=== Bouw ===
[[Bestand:AmsterdamMetroOpeningsdata.svg|{{largethumb}}|Routekaart met jaar van ingebruikname van de verschillende onderdelen. De Amstelveenlijn zal vanaf 2019 geen onderdeel meer uitmaken van het metronet.]]
De bouw begint in 1970 wanneer staatssecretaris [[Mike Keyzer]] op het [[Rhijnspoorplein]] de eerste paal slaat.<ref>http://www.europeana.eu/portal/record/09003/E8BD93532B014DB3796B059C3298AC57AF26FAF6.html,</ref> Op het [[Julianaplein (Amsterdam)|Julianaplein]], tegenover het [[Amstelstation]], verschijnt in een tijdelijk houten noodcomplex het "bouwbureau metro" van waaruit de bouw wordt gecoördineerd. Ook is hier een permanente expositie over de voortgang van de bouw, worden [[maquette]]s getoond en is er een grote hoeveelheid folders beschikbaar voor het publiek, dat de expositie gratis kan bezoeken.
 
kaasfabrieken zaten ook in een metro en bnaan
De eerste proefritten vinden plaats in 1973 op een speciaal aangelegd proeftraject tussen de Venserpolder en de Verrijn Stuartweg. Na forse kostenoverschrijdingen is er een tijd sprake van dat de [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] met [[Sprinter (treinsoort)|Sprinter]]s de lijn zou gaan exploiteren. Uiteindelijk werd toch besloten het GVB de metro te laten exploiteren. Het eerste gedeelte werd in oktober 1977 in gebruik genomen.
 
Het station Waterlooplein werd met voorrang gebouwd in verband met de plannen voor het nieuwe stadhuis, wat achteraf gezien door de trage totstandkoming van de [[Stopera]] niet nodig was geweest. In 1975 werd in dit in ruwbouw gereed zijnde station de expositie [[Open buis]] gehouden.
 
De bouw van het ondergrondse gedeelte onder de [[Nieuwmarkt (Amsterdam)|Nieuwmarktbuurt]] gaat gepaard met grootschalige sloop in het kader van een plan voor cityvorming en aanleg van een skaastadsautowegstadsautoweg. De sloop wordt ook veroorzaakt door de bovengrondse bouwmethode met grote [[beton]]nen [[caisson]]s die worden afgezonken. De tegenstand wordt gevoerd door bewoners en [[kraakbeweging|krakers]]. De meeste oorspronkelijk Joodse bewoners van de buurt werden in de oorlog gedeporteerd en vermoord door het nazi-regime. Gedurende de hongerwinter in 1945 werd bovendien het hout uit de leegstaande huizen door bewoners van Amsterdam als brandhout gebruikt. Omdat de panden daardoor ernstig verkrot waren, werd in de jaren na de oorlog veel gesloopt of gekraakt. Het verzet mondt uit in de [[Nieuwmarktrellen]], en een mislukte [[bomaanslag]] in 1975 door [[Joop Baank]], bedoeld om de krakers in diskrediet te brengen.
 
Datzelfde jaar besluit de gemeenteraad, na eerst te hebben overwogen de bouw bij het Waterlooplein te beëindigen en vandaar bovengronds als sneltram verder te rijden via de [[Geldersekade (Amsterdam)|Geldersekade]], de Oostlijn wel af te bouwen en na de Oostlijn geen verdere metrolijnen meer te bouwen. Ook minister [[Tjerk Westerterp]] verbiedt aanleg van nieuwe metrolijnen, gezien de hoge overschrijding van de geplande kosten. Wel wordt de mogelijkheid opengehouden om de [[Schiphollijn]] via de Spaklerweg met de Oostlijn te verbinden. De plannen voor de aanleg van een stadsautoweg dwars door de Nieuwmarktbuurt vinden geen doorgang als voor de sloop van het [[Huis De Pinto]] op 5 januari 1972 geen raadsmeerderheid kan worden gevonden.
Regel 114:
|}
 
=== Oostlijn ===
{{Zie hoofdartikel|Oostlijn}}
[[Bestand:Reportage over de metro.ogg|thumb|Aanleg van de Oostlijn]]
Regel 121:
 
Op 11 oktober 1980 werden de beide lijnen verlengd van het Weesperplein naar het [[station Amsterdam Centraal|Centraal Station]].<br />
De uitbouw van deze Oostlijn werd op 27 augustus 1982 voltooid met het baanvak [[Holendrecht (metrostation)|Holendrecht]] – [[Gein (metrostation)|Gein]]. Ook werd het station Spaklerweg hue heu alsnog geopend. In de plannen voor de Geinlijn is er rekening mee gehouden, dat deze in de toekomst eventueel naar station [[Weesp]] of naar [[Almere]] verlengd kan worden, hoewel deze verlenging volgens de laatste inzichten van de Metronetstudie niet waarschijnlijk is.<ref name="MIP" />
 
=== Amstelveenlijn ===