Oeigoers: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
versie van Pietje11 van 14 nov 2017 15:43 (50370247) teruggeplaatst - nooit uit eigen duim zonder bron - https://www.ethnologue.com/language/uig
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Infobox taal
| Naam in Nederlands = Oeigoers
| Naam in taal = ئۇيغۇرچە,biz uyghur Uyghurche, уйғурчә
| gesproken = [[Sinkiang]] ([[Volksrepubliek China|China]])
| vitaliteit =
| uitgestorven =
| sprekers =9 10 miljoen
| rang =
| taalfamilie =
Regel 14:
| dialecten =
| creolen =
| alfabet = [[Arabisch alfabet]], [[Latijns alfabet]], [[Cyrillisch alfabet]]
| officieelin =
| organisatie =
| 639-1 = ug
| 639-2 = uig
| 639-3 = uig
| gebarentaal =
}}
Het '''Oeigoers''' is een [[Turkse talen|Turkse taal]], die door ongeveer 910 miljoen mensen in de [[Oeigoeren|Oeigoerse]] [[Autonome regio (China)|autonome regio]] [[Sinkiang]] in [[Volksrepubliek China]] wordt gesproken. Het is de taal van de [[Oeigoeren]].
 
== Alfabet ==
Van oorsprong werd het Oeigoers geschreven met het [[orchon-alfabet]], dat was afgeleid van of geïnspireerd op het [[Sogdische alfabet]] (dat weer was afgeleid van het [[Aramees alfabet]]).
Vanaf de [[10e eeuw]] werd het Oeigoers geschreven met een Perzische aangepaste variant van het [[Arabisch alfabet]] (''Kona Yezik''). Van de jaren '20 tot de jaren 40 werd in [[Sinkiang]] (tijdens de [[Eerste Oost-Turkestaanse Republiek|Eerste]] en de [[Tweede Oost-Turkestaanse Republiek]]) geëxperimenteerd met [[Latijns alfabet|Latijnse]] en [[cyrillisch alfabet|cyrillische alfabetten]]. De Chinese overheid introduceerde in [[1969]] voor meerdere Turkse talen het ''Yengi Yezik''-Latijns alfabet dat dicht in de buurt kwam van het [[Uniform Turks alfabet]] van de [[Sovjet-Unie]], maar was gebaseerd op de [[Hanyu pinyin|Hànyǔ Pīnyīn]]-[[transcriptie (taal)|transcriptie]] (bijvoorbeeld 'x' voor 'ش' [ʃ] en 'q' voor 'چ' [ʧ]). In [[1987]] werd het oorspronkelijke ''Kona Yezik''-Perzisch-Arabisch alfabet echter opnieuw ingevoerd, ditmaal met extra [[diakriet]]en om alle [[klinker (klank)|klinkers]] van het Oeigoers te onderscheiden. In vroeger door Rusland overheerste gebieden wordt het [[cyrillisch alfabet]] gebruikt. Een ander Latijns alfabet wordt gebruikt in [[Turkije]] en op het internet.
 
In de onderstaande tabel zijn de volgende schrijfwijzen met elkaar vergeleken: