Wapenboek Gelre: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Wasily (overleg | bijdragen)
verwijzing naar gravin d'Yve
Wasily (overleg | bijdragen)
toevoeging bij intro en schema
Regel 1:
[[Bestand:Wapenboek Heraut van Gelre fol. 88 verso en fol. 89.jpg|{{largethumb}}|Gelderse wapens (ff. 88v en 89r)]]
[[Bestand:Herald Gelre of the Duke of Gueldres.jpg|thumb|Heraut Gelre in Wapenboek Gelre (f. 122r)]]
Het '''Wapenboek Gelre''' (1395-1402) is een heraldisch ambtsboek met een verzameling van ruim 1700 getekende [[Europa (continent)|Europese]] [[Wapen (heraldiek)|heraldische wapens]] van de hand van [[Claes Heynensoon]], bekend als [[heraut]] Gelre. Het handschrift heeft een belangrijke cultuurhistorische en [[heraldiek|heraldische]] waarde en is internationaal bekend. Het is bekend als ''Codex Gelre'', in het Frans als ''L'Armorial du héraut Gelre'', en in het Duits als ''Wappenbuch Gelre''.<br> Het
De bestaatCodex globaal,Gelre bestaat zowel inhoudelijk als codicologisch, uit twee delen: het eigenlijke wapenboekgedeelte van ca 2000 [[wapen (heraldiek)|wapens]] en de achteraf door de heraut Gelre, later voor het wapenboekgedeelte toegevoegde tekstverzameling van 16 gedichten (Van de ever, De slag bij Stavoren, Kroniek van de hertogen van Brabant, Kroniek van de graven van Holland en lofdichten op 12 ridders). <ref> Herman Liebaers, ''Karel Van Hulthem. Tenoonstellingscatalogus 200ste verjaardag geboorte'', Brussel, 1964, blz 271. </ref> <ref group="noot">Dat de tekstverzameling door de Heraut Gelre zelf is toegevoegd is vastgesteld op grond van dat beide delen van het handschrift hetzelfde formaat hebben.</ref> Het wordt getypeerd als een ''universeel wapenboek met hiërachische opzet''. In [[autograaf]] wordt het bewaard te Brussel in de [[Koninklijke Bibliotheek van België]] (KB Albert I) als hs. (handschrift) 15652-56.
 
==Geschiedenis==
Regel 9 ⟶ 10:
 
== [[Codicologie|Codicologische]] omschrijving ==
Bij overlijden van Heraut Gelre bestond het handschrift uit 115 [[perkament]]en [[Folium (blad)|folia]] van goede kwaliteit. De folia meten 22 bij 14&nbsp;cm maar zijn alle bijgesneden en vormen tezamen 18 katernen. Het oorspronkelijke handschrift bevatte 14 [[katern]]en (de nrs. 5 t/m 18) zijnde de oude kern van het handschrift het *wapenboek,<ref group="noot">Zoals thans het Wapenboek Gelre bekend is bevat het 19 katernen plus een vijftiende-eeuws dubbelblad. Katern 1 t/m 4: het literaire voorwoord; katern 5 t/m 16: het wapenboekgedeelte; katern 17 en 18: diversen; een in de zestiende eeuw toegevoegd katern: katern 19; en achter katern 19 een vijftiende-eeuws dubbelblad en een enkelblad (f.122r). Om de oude kern te markeren wordt deze aangeduid met een asterisk: *wapenboek katern I t/m XIII. Van Anrooij (1990) p. 78</ref> waaraan achteraf door Heraut Gelre katern 1 t/m 4 zijn toegevoegd zijnde het literaire voorwerk. De versenverzen zijn aan de voorzijde geplaatst omdat de achterzijde nog niet af was.
 
De interne kernstructuur bestaat uit het basisprincipe van drie ineengeschoven dubbelbladen. De katernen 4, 8 (IV), 13 (IX) en 14 (X) zijn vermeerderd met een enkelblad. Handschriften met dit soort basisprincipe zijn zeldzaam.
Regel 68 ⟶ 69:
Ge III vóór ca. 1402/1404<br />
|afdeling 1: ff.1ra-6vb teksttype littera textualis<br />
Ge I ''Van den ever'' (uitdagingen van 17 ridders tot Jan III, hertog van Brabant, en diens antwoord daarop)<br />
Ge II ''Gedicht op de slag bij [[Slag bij Warns|Stavoren]]<br />
Ge III ''[[Jan van Boendale#De korte kroniek van Brabant .281322.29|Korte Kroniek van Brabant]]''
Regel 79 ⟶ 80:
|[[Bestand:Blason Famille fr Rossillon.svg|thumb|60px|Rutger Raitz]]
afdeling 2: ff.6vb-12 teksttype littera cursiva formata<br />
Ge IV ''Korte kroniek van de graven van Holland<br />
Ge V ''Ererede op Heinriic van Nueft''<br />
Ge VI ''Ererede op [[Rutger Raitz]]'' (f.11v)