Pils: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekst vervangen door "macancer" Label: Vervangen |
|||
Regel 1:
{{Infobox bier
| naam = Pils
| afbeelding= Pilsner Bier.jpg
| gistsoort = [[ondergisting]]
| graansoort = [[gerst]]
| alcoholpct = 5%
| oorsprong= [[Pilsen]] (Tsjechië)
| kleur= helder
}}
'''Pils''' (ook '''pilsener''' of '''pilsner''' genoemd) is een soort [[bier]] dat voor het eerst door de [[Duitsland|Duitser]] [[Josef Groll]] in de stad [[Pilsen]] ([[Tsjechisch]]: ''Plzeň'') in het voormalige [[Oostenrijk-Hongarije]] en het huidige [[Tsjechië]] werd gebrouwen. De naam is afgeleid van de naam van de stad. Pils bevat ongeveer 5% [[ethanol|alcohol]]. Het is een [[ondergisting|ondergistend]] bier met een goudgele kleur. Pils komt het beste tot zijn recht bij een temperatuur van 4 graden [[Celsius]].
Pils wordt gebrouwen uit [[mout]], water, [[hop (plant)|hop]] en [[gist]]. Soms worden suiker en ongemoute granen ([[maïs]], [[gerst]] en anderen) toegevoegd. Deze laatste ingrediënten verhogen wel het alcoholgehalte, maar voegen weinig toe aan de smaak. Soms wordt er [[karamel]] toegevoegd om de kleur wat donkerder te maken. Het toevoegen van hulpstoffen is echter hoogst ongebruikelijk in Duitsland ([[Reinheitsgebot]]). Na het [[lageren]] wordt het bier meestal gefilterd, waardoor een heldere vloeistof ontstaat en een groot deel van de smaak verloren gaat.
Pils heeft de reputatie een vrij zwakke smaak te hebben.<sup>[Bron?]</sup> Zeker de grote merken gebruiken een commerciële receptuur die een zo groot mogelijk publiek moet aanspreken en daardoor weinig karakteristiek is. Kleinere pilsbrouwers komen vaker met uitgesproken hoppige, ongefilterde pilseners, die ook door liefhebbers van speciaalbier worden gewaardeerd.
== Historie ==
[[Bestand:Pilsner glass Belgian style.jpeg|thumb|Een (oud) Belgisch pilsglas]]
Toen in de negentiende eeuw in Pilsen de koeltechnologie werd ontwikkeld, en dus [[ondergisting|ondergistende]] bieren veel gecontroleerder gebrouwen konden worden, werd het eenvoudig om bier van constante kwaliteit te brouwen. Daarnaast kon de [[mout]] veel beheerster worden gedroogd, waardoor deze licht van kleur bleef. Vandaar de licht- tot goudgele kleur van pils. Door het goed controleerbare brouwproces ontstond een bier met geringe smaakafwijkingen, dat gemakkelijk wegdronk. Een belangrijke factor in het succes van pils was de industrialisering van de glasproductie, waardoor drinkglazen voor een groter publiek betaalbaar werden. De heldere pils werd door veel mensen aantrekkelijker gevonden dan de troebele bieren die men kort daarvoor nog uit ondoorzichtige bekers dronk. De populariteit van pils nam enorm toe; [[Bovengisting|bovengistende]] bieren werden beetje bij beetje van de markt verdrongen.
Het eerste succesvolle pils werd in [[1842]] gebrouwen en bestaat nog steeds: [[Pilsner Urquell]]. De pilsbrouwerijen waren echter afhankelijk van grotten en groeven voor de koeling, zodat het pils niet overal kon worden gebrouwen. In de jaren 70 van de 19e eeuw kwamen [[koelmachine]]s ter beschikking, zodat het pils ook elders kon worden gebrouwen. De aanwezigheid van koelinstallaties maakte dat een brouwerij sindsdien ook wel als [[IJsfabriek|ijsfabriek]] fungeerde.
==Pils in België en Nederland==
In [[Nederland]] en [[België]] is pils het meest gedronken bier. In Nederland bestond in 2004 nog geen 20% van de bierconsumptie uit andere biersoorten, in België ligt dit percentage hoger, rond de 30%.<sup>[Bron?]</sup> In beide landen verliest de consumptie van pilsener al jarenlang terrein ten voordele van speciaalbieren van [[Bovengisting|hoge gisting]]. In het verleden was dat juist omgekeerd: in de 19e eeuw werd er in de Lage Landen bijna uitsluitend bier van hoge gisting gedronken, tot het moderne pils de markt veroverde.
In [[België]] wordt een glas pilsbier ook wel een [[pintje]] genoemd. Belgische pilsglazen zijn het traditionele Belgische geribbelde pintglas, het [[fluitje (bierglas)|fluitje]], boerke of het [[prinske]]. In Nederland wordt pils vooral uit fluitjes en [[vaasje]]s ("amsterdammertjes") gedronken. In Duitsland en Tsjechië wordt pilsbier vaak in hoge slanke voetglazen geserveerd met een inhoud van 0,5 liter.
== Merken ==
[[Bestand:Pilsnerurquell.jpg|thumb|Een bierpul met het Pilsner Urquell-logo.]]
De meeste grote biermerken hebben een pils in hun assortiment. Bij kleinere brouwerijen die zich op speciaalbier toeleggen, is dat vaak niet het geval. In Nederland zijn [[Alfa bier|Alfa]], [[Amstel (bier)|Amstel]], [[Bavaria (bier)|Bavaria]], [[Brand (brouwerij)|Brand]], [[Dommelsch]], [[Grolsch]], [[Gulpener]], [[Heineken (bier)|Heineken]] en [[Hertog Jan (bier)|Hertog Jan]] de bekendste pilsmerken. In België zijn dit [[Stella Artois]], [[Cristal Alken|Cristal]], [[Maes (bier)|Maes]], [[Jupiler]], [[Bavik]], [[Vedett]], [[Bel Pils|Bel]] en [[Primus (pils)|Primus]].
Verder staan vooral Tsjechië en Duitsland internationaal bekend als pilsbierlanden bij uitstek. De pils uit de originele brouwerij in Pilsen wordt nog steeds op de markt gebracht onder de naam [[Pilsner Urquell]]. Andere Tsjechische merken zijn bijvoorbeeld Bernard, [[Budweiser Budvar]], Gambrinus, [[Krušovice (brouwerij)|Krušovice]], Litovel, Primátor en [[Staropramen]]. Enkele bekende Duitse merken zijn [[Beck's]], [[Bitburger]], [[Jever]], [[Krombacher]] (het meest gedronken pils in Duitsland), Riedenburger en [[Warsteiner]].
==Andere betekenissen==
Gemeentepils is [[kraanwater]].
== Zie ook ==
* [[Evenementenbier]]
* [[Lijst van Nederlandse bieren]]
* [[Lijst van Belgische bieren]]
{{Commonscat|Pilsner}}
[[Categorie:Biersoort]]
[[Categorie:Pilsen (stad)]]
[[Categorie:Belgische pils]]
| |||