Hagedissen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Skelet en spieren: zie overleg |
kleine wijzigingen |
||
Regel 127:
=== Skelet en spieren ===
Het skelet van de hagedis bestaat van neus tot staartpunt uit de schedel, de [[halswervel]]s, de [[schoudergordel]], de voorpoten, de [[rib (anatomie)|ribbendragende]] [[borstwervel]]s, de [[bekken (anatomie)|bekkengordel]], de achterpoten en ten slotte de [[staartwervel]]s. Slangen verschillen qua skelet op een aantal gebieden, zo hebben slangen geen schoudergordel en slechts enkele slangen hebben restanten van een bekkengordel. Bij slangen en wormhagedissen komen soms gevorkte ribben voor maar bij hagedissen niet.
Door de bouw van hagedissen, hun flexibele skelet en gespierde ledematen zijn veel soorten behoorlijk snel. Enkele soorten halen een snelheid van 24 kilometer per uur,<ref>Australian Museum Online - '''
{{Clearboth}}
Regel 141:
=== Uitscheiding ===
Hagedissen gebruiken de [[cloaca (anatomie)|cloaca]] voor afgifte van urine en ontlasting. De ontlasting bestaat uit een waterige witte massa (urinezuur) en een bruine dikkere substantie die bestaat uit de verteerde voedselresten.<ref name="VKN" /> Ze hebben een goed ontwikkeld [[Urinewegstelsel|urinair stelsel]], alle soorten hebben gepaarde, symmetrische [[Nier (biologie)|nieren]]. De afvalstoffen uit de nieren worden geconcentreerd tot [[urinezuur]] en afgegeven door de cloaca. Het urinezuur is slecht oplosbaar in water en slaat neer, waardoor er slechts een relatief kleine hoeveelheid water nodig is om het urinezuur uit te scheiden. De afscheiding heeft een hoge [[viscositeit]] en is zichtbaar als de helder witte substantie in de ontlasting van de hagedis. Omdat urinezuur neerslaat en niet oplosbaar is wordt de [[glomerulus]], een deel van de nier dat oplosbare stoffen uit het bloed filtert, overbodig en bij een aantal reptielen ontbreekt de glomerulus zelfs volledig.<ref name="VKN">{{Citeer web|url = http://
Hagedissen hebben in de regel een [[urineblaas]] wat een duidelijk verschil is met de uit hagedissen geëvolueerde slangen.<ref name="VKN" /> Bij de slangen en de [[krokodilachtigen]] ontbreekt een urineblaas. De blaas wordt met name bij woestijnbewonende soorten gebruikt als waterreservoir. Het water wordt bij uitdroging teruggevoerd in het lichaam om het tekort aan te vullen. Bij sommige soorten, zoals het [[gilamonster]] (''Heloderma suspectum''), kan het water weken tot maanden worden bewaard.<ref>Jon R. Davis & Dale F. DeNardo - '''The urinary bladder as a physiological reservoir that moderates dehydration in a large desert lizard, the Gila monster ''Heloderma suspectum''''' - [http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/210/8/1472 Website]</ref> Naast verschillende andere aanpassingen in uiterlijk en gedrag, zoals inactiviteit bij droogte, draagt de blaas in belangrijke mate bij aan de overleving van hagedissen in zeer droge omgevingen.
|