Neogotiek: verschil tussen versies

 

De gebieden die later het Koninkrijk België zouden vormen kenden in de late middeleeuwen een belangrijke gotische bouwtraditie. Met name in de burgerlijke en stedelijke architectuur (stadhuizen, gildehuizen etc.) waren 15de- en vroeg 16de-eeuwse realisaties zoals het [[Stadhuis van Leuven]] en het [[Stadhuis van Brussel]] zelfs internationaal toonaangevend. Voor religieuze architectuur werd de gotische bouwtrant nog tot diep in de 17de eeuw aangewend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de stijl al snel een belangrijke heropflakkering kende, zeker na de Belgische revolutie. In bepaalde middens ging men deze stijl uit het glorierijke verleden al snel als een 'nationale' stijl propageren. De Belgische revolutie betekende ook een overwinning voor de katholieke kerk. Het jonge België was een homogeen katholieke natie, weliswaar met een kleine maar invloedrijke liberale en antiklerikale elite. Omdat de gotiek bij uitstek de stijl was van katholieke kerken en kloosters uit de tijd van voor de reformatie ging de heropleving van de stijl dan ook soms gepaard met een conservatief katholiek reveil. Deze sterke levensbeschouwelijke en politieke associatie was zeker in het begin nog niet duidelijk aanwezig.

 

=== De vroege neogotiek ===

 

De eerste sporen van neogotische of neomiddeleeuwse architectuur in België zijn te plaatsen in de geest van de vroege romantiek. Zo lieten de landvoogden [[Albrecht Casimir van Saksen-Teschen]] en zijn vrouw [[Maria Christina van Oostenrijk (1742-1798)|Maria Christina van Oostenrijk]] al in de jaren 1780 in het romantische landschapspark van het [[Kasteel van Laken]] een gotische burchtruïne bouwen die evenwel niet bewaard bleef. Het ging om een romantische fantasiestijl die vooral het pittoreske en geheimzinnige van de middeleeuwse architectuur wilde evoceren. Het ging overigens over niet meer dan een 'folly', een nep-middeleeuws bouwsel dat was bedoeld om de tuin op te sieren. De romantische en pittoreske geest kenmerkt ook alle andere vroege voorbeelden van neogotische bouwkunst. Het gaat om een heel decoratieve stijl die losjes elementen en motieven uit verschillende tijdvakken en scholen van de gotiek combineert. Deze romantische stijl werd ook wel 'Troubadourstijl' genoemd.

 

De eerste verwezenlijkingen in deze stijl waren van de hand van Gentse architect [[Jean Baptiste Pison]]. Hij bouwde omstreeks 1800 het portiershuis van het [[Kasteel van Moregem]] bij [[Oudenaarde]]. In het eerste decennium van de 19de eeuw gaven de architecten Pisson en [[François Verly]] een romantisch neogotisch uiterlijk aan het door hen verbouwde [[Kasteel Wissekerke]] (1803-1811). Deze realisatie inspireerde zich duidelijk op vroege Engelse voorbeelden zoals [[Strawberry Hill]]. Een zo romantisch en pittoresk mogelijk uitzicht was duidelijk het uitgangspunt. Verly bouwde voor het overige in de Neoklassieke trant maar vervaardigde ook romantische landschappen in aquarel. Ander vroege creaties zijn de aankleding van de 'Gotische zaal' van het Brusselse stadhuis (1825) en het fraaie landgoed 'Les Masures'(1835-1837) bij [[Pepinster]].<ref>https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be%3AA7D4738E-9F29-11DF-818C-955FC2C209CF#?c=0&m=0&s=0&cv=0&r=0&xywh=-230%2C-61%2C2159%2C1218</ref> Van dit grote landhuis, opgetrokken in een duidelijk Engels geïnspireerde neo-[[Tudorstijl]] door architect [[Auguste Marie Vivroux]] (1795-1867) voor de industriël Edouard de Biolley rest helaas alleen nog het poortgebouw met een schilderachtige brug over de [[Vesder]].<ref>https://www.booking.com/hotel/be/mazures.nl.html</ref>