Nationaalsocialisme: verschil tussen versies

[[Bestand:Flag_of_Nazi_Germany_Flag of Nazi Germany (1933-1945).svg|thumb|Vlag van nazi-Duitsland]]

Het nationaalsocialisme bevat, zoals in veel andere autoritaire ideologieën, [[Antiparlementarisme|antiparlementaire]], [[liberalisme|antiliberale]] (het kant zich enerzijds tegen [[economisch liberalisme]], en bijv. [[vrijheid van meningsuiting]]) en [[marxisme|anti-marxistische]] elementen. Het opvallendste verschil met andere ideologieën zijn vooral de extreem [[racisme|''racistische'']] elementen. Volgens de nationaalsocialistische propaganda zijn de "[[Ariërs]]" (in nazi-ogen de blanke West-Europeanen) de bron van alle menselijke beschaving en zouden alleen "[[Arisch ras|Arische]]" mensen in staat zijn cultuur en wetenschap te bevorderen. Andere '[[Menselijk ras|rassen]]', door de nazi's als niet waardevol aangemerkt, zouden slechts voor slavenwerk geschikt zijn, en vooral "[[Joden]]" -– gezien als een apart ras -– zouden, volgens de nazi-propaganda, zelfs extreem gevaarlijk zijn en uit zijn op de vernietiging van de 'Ariërs'. Racisme leefde in veel Europese staten en in bijvoorbeeld de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]] en [[Zuid-Afrika]] was het zelfs een onderdeel van het toenmalige regeringsbeleid (zie [[Rassensegregatie]]). Maar het Duitse nationaalsocialisme voerde dit vrij algemene westerse racisme tot zijn uiterste consequenties door, culminerend in massamoord ([[genocide]]).

Het nationaalsocialisme wordt veelal gezien als een ideologie, gebaseerd op een racistische [[pseudowetenschap]]. Als een van de geestelijke vaders kan worden gezien [[Arthur Moeller van den Bruck]] (1876-1925), boegbeeld van de 'Konservative Revolution' en auteur van het boek 'Das dritte Reich' (1923). Hij droomde van een 'Duits socialisme'. In het werk 'Das Recht der jungen Völker' (1919) brak hij een lans voor de belangen van het Duitse en het Russische volk als 'jonge volkeren', volkeren dus die omwille van hun dynamiek de toekomst zou toebehoren. Tussen 1906 en 1922 gaf Moeller van den Bruck ook de Duitse vertaling van het werk van Dostojevski uit.

Het nationaalsocialisme ontleent veel van zijn ideeën aan het [[sociaal darwinisme]] dat de door [[Charles Darwin]] geïntroduceerde [[evolutietheorie]] ook op de menselijke samenleving van toepassing achtte. Het sociaal darwinisme leefde sterk onder intellectuele kringen in het Westen rond het ''[[fin de siècle]]'' (rond 1900), de tijd toen de jonge Hitler zijn wereldbeeld vormde. Vooral [[evolutionisme|evolutionistische]] begrippen als '[[natuurlijke selectie]]' en 'overleving van de sterkste/geschiktste' (''[[survival of the fittest]]'') werd door het nationaalsocialisme van toepassing geacht op de mens wat blijkt uit het feit dat men het 'biologisch bepaald' achtte om sociaal zwakkere elementen in de samenleving te doden. In de vrije natuur verliezen zieke, gewonde en gehandicapte dieren immers ook de strijd om het bestaan en sterven meestal snel. Men beriep zich aldus op de natuur waarin 'ook het recht van de sterkste overheerst'. Met deze redenatie rechtvaardigden de nazi's de grootschalige [[euthanasie]] van geestelijk en/of lichamelijk gehandicapten. Onder de codenaam [[Aktion T4]] werden voor en tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] tienduizenden gehandicapte Duitsers gedood. Er werden zelfs propagandafilms gemaakt waarin het werd voorgesteld alsof de euthanasie op gehandicapten eigenlijk heel 'humanitair' was en 'het beste' voor de slachtoffers was: zo werd hen en hun familie 'verder leed bespaard'.

De nationaalsocialistische leer bevatte sterke [[nationalisme |Duits-nationalistische]] kenmerken. [[Politiek revisionisme|Revisionisme]] was een element waarop de partij dreef: het [[Duitse Rijk]] zou in de [[Eerste Wereldoorlog]] door 'de revolutionairen' (in nazi-ogen de socialisten, communisten en joden) zijn verraden ([[dolkstootlegende]]) en gedwongen zijn een nadelige vredesverdrag (de [[Vrede van Versailles (1919)|Vrede van Versailles van 1919]]) te accepteren. Dit "onrecht" moest volgens de nazi's uiteraard ongedaan worden gemaakt. De Duitsers moesten de, volgens de bepalingen van dit vredesverdrag, toen afgestane gebieden binnen Europa en ook hun vroegere koloniën terugkrijgen, en het zou afgelopen moeten zijn met de herstelbetalingen en geallieerde bezetting van de westelijke Rijnoever. De nazi's herhaalden voortdurend dat de geallieerden Duitsland opzettelijk beletten in zijn groei en dat het 'zijn plaats onder de zon' werd misgund.

Een ander gemeenschappelijk element met het fascisme was het [[populisme]] en het [[totalitarisme]] waarop de ideologie dreef. Het volk diende zich in te zetten voor de 'goede zaak', en doordat iedereen dit -– al dan niet gedwongen -– deed, legitimeerden de leiders zich. Een van de meest sprekende elementen hierin is het ''"[[gesundes Volksempfinden]]"''. Dit begrip werd in de [[strafrecht]]opvattingen van de ideologie van het nationaalsocialisme verheven tot een buitenwettelijke [[rechtsbron]], een pseudo[[Identificatie (recht)|legitimatie]] van [[willekeur (recht)|willekeur]], waarmee ten behoeve van een gewenste [[strafvervolging|vervolging]] en [[veroordeling]] de bestaande strafwet kon worden opzijgeschoven: enerzijds konden gedragingen die volgens de wet weliswaar strafbaar waren met een beroep op dat beginsel straffeloos blijven, terwijl anderzijds gedragingen die volgens de wet juist geoorloofd of althans niet verboden zouden zijn, desalniettemin toch konden worden vervolgd en bestraft.

Binnen de nationaalsocialistische beweging bestonden er verschillende opvattingen over [[religie]] en het [[christendom]].<ref>Richard Steigmann-Gall: ''The Holy Reich: Nazi Conceptions of Christianity, 1919-1945''; 2003.</ref> De overgrote meerderheid van de NSDAP-leden bleven trouw aan het [[katholicisme]] en het [[protestantisme]].<ref name="conway">John S. Conway: ''The Nazi Persecution of the Churches, 1933-1945''; 1968.</ref> Tijdens een toespraak op 12 april 1922 noemde Hitler zichzelf christen.<ref>[http://archive.org/stream/TheSpeechesOfAdolfHitler19211941/hitler-speeches-collection_djvu.txt Adolf Hitler: "Munich - Speech of April 12, 1922".]</ref> Hitler steunde het christendom publiekelijk, maar in privégesprekken heeft hij een aantal antichristelijke opmerkingen gemaakt. Historicus Laurence Rees is van mening dat de acceptatie van het christendom door Hitler slechts [[Opportunisme|opportunistisch]] was.<ref>Laurence Rees; ''The Dark Charisma of Adolf Hitler''; 2012; p. &nbsp;135.</ref>

Sinds 1920 stond in het beginselprogramma van de NSDAP dat de partij een voorstander was van het [[positieve christendom]]. Het positieve christendom was een religieuze stroming dat de ideeën van het nationaalsocialisme combineerde met het christendom. Adolf Hitler en de NSDAP steunden de organisatie [[Deutsche Christen]] om het gedachtegoed van het positieve christendom in het Duitse protestantisme in te voeren.<ref>Doris Bergen: ''Twisted Cross: The German Christian Movement in the Third Reich''; 1996.</ref> De Deutsche Christen werd gesteund door 3.000 van de 17.000 [[pastoor]]s in Duitsland.<ref>William L. Shirer: ''The Rise and Fall of the Third Reich''; 1960; blzp.&nbsp;234-238.</ref> De aanhang van de Deutsche Christen bestond naar schatting uit een derde of een vierde van de 40 miljoen protestanten in Duitsland.<ref>Susannah Heschel: ''The Aryan Jesus: Christian Theologians and the Bible in Nazi Germany''; 2008.</ref>

Heinrich Himmler steunde de [[gottgläubig]]-beweging. Deze beweging bestond uit mensen die in God geloofden, maar niet verbonden waren aan een kerkgenootschap.<ref name="burleigh">Michael Burleigh: ''The Third Reich: A New History''; 2012; p. &nbsp;196-197.</ref> Tegelijkertijd maakte Himmler het verboden voor [[atheïsme|atheïsten]] om lid te worden van de SS.<ref name="burleigh" />

Een groot verschil met het fascisme was dat [[antisemitisme]] een integraal onderdeel en ééneen van de belangrijkste onderdelen van de nazileer vormde. Dit antisemitisme werd geïntegreerd in een breder concept, dat van de [[rassenleer (nationaalsocialisme)|nationaalsocialistische rassenleer]]. Die hield in dat er een rangorde van mensenrassen kon worden gemaakt. Redenerend vanuit het [[sociaal darwinisme]] kwam men tot het idee dat er betere en mindere rassen bestonden. Hitler zette de rassentheorie uiteen in zijn biografie [[Mein Kampf]], en de theorie werd later 'wetenschappelijk' onderbouwd, onder meer door [[Alfred Rosenberg]] in ''Der Mythus des 20. Jahrhunderts''. [[Natuurlijke selectie]] werd gezien als de voorwaarde voor iedere menselijke ontwikkeling. In die selectiestrijd wonnen de sterksten en werden de zwakkeren afgemaakt. Aldus hadden volgens de nazi-ideologen alle rassen een verschillende staat van perfectie, waarbij het recht, en zelfs de plicht, van het meest perfecte ras was de andere rassen te overheersen en indien nodig uit te roeien. Uitroeien van minderwaardige rassen en minderwaardige elementen binnen het eigen ras was noodzakelijk om te voorkomen dat minderwaardigen zich zouden voortplanten en zich (in het geval van minderwaardige rassen) met het eigen ras zouden vermengen om het te 'bevuilen'. Als 'minderwaardige elementen binnen het eigen ras' werden onder meer homoseksuelen, politiek andersdenkenden, [[Vrijmetselarij|vrijmetselaars]] en gehandicapten gezien. Deze ideologie werd later, toen de nazi's eenmaal aan de macht waren, onder de naam "rassenleer" een verplicht vak op scholen.

Volgens de nazi’s was het Arische (of Germaanse) ras het meest perfecte. Dit omvatte in de ogen van de nazi's alle Duitsers en verwante [[Germanen|Germaanse volkeren]] ([[Nederlanders]], [[Scandinavië|Scandinaviërs]]rs, [[Zwitsers]], [[Engelsen (volk)|Engelsen]], [[Vlamingen]], [[Denemarken|Denen]]). Daarnaast werd de [[Italianen]] een bijzondere status toegekend wegens hun verwante ideologie. [[Kroaten]], [[Japanners]] en bepaalde personen kregen om politieke redenen de status van "ere-Ariër". [[Fransen]], [[Spanjaarden]], [[Portugezen]] en [[Grieken]] werden gezien als weliswaar Europees maar minderwaardig aan de Germaanse volkeren. Volgens Hitler lieten de Fransen zich zelfs zodanig 'bevuilen' door vermenging met zwarten uit hun koloniën, dat Frankrijk in feite 'een Afrikaanse staat in Europa was, reikend van de [[Frans-Kongo|Congo]] tot de Rijn'. [[Slavische volkeren]], het [[Mongolen|mongoloïde]] en het [[Neger|negroïde ras]] waren, evenals Amerikaanse [[indianen]] en de volkeren van Centraal-Azië, minderwaardig in de ogen van de nazi's. Zij waren hooguit geschikt om hard te werken en zouden in de verre toekomst uitgeroeid moeten worden. Ook hier werden overigens om politieke redenen uitzonderingen op gemaakt, want Slavische staten als [[Slowakije]] en [[Bulgarije]] streden wel aan de zijde van de [[Asmogendheden|As]]. Binnen deze groep waren de Russen het 'laagst', omdat zij niet slechts 'minderwaardig' zouden zijn, maar eveneens het verderfelijke [[communisme]] hadden omhelsd. Krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie kregen dan ook een extra zware behandeling.

== De term 'nazi' ==

Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] gebruikten Nederlandse nationaalsocialisten de twee varianten ''nationaal-socialisme'' en ''nationaalsocialisme'' naast elkaar. De term ''nationaal-socialisme'' was in gebruik bij de [[Nationaal-Socialistische Beweging|Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland]], kortweg NSB, terwijl de term ''nationaalsocialisme'' in zwang was in de kringen van de [[Nederlandsche SS]].<ref>''[[Storm (tijdschrift)|Storm]]'', 12 december 1941, pagina 1 – geciteerd naar: M.C. van den Toorn: ''Wij melden u den nieuwen tijd: een beschouwing van het woordgebruik van de Nederlandse nationaal-socialisten''. Den Haag, 1991, pagina 58. Zie ook: ''Leven in tweespalt'' van [[George Kettmann Jr.|George Kettmann]], Hilversum 1999, p. &nbsp;20, noot 10, waarin dit onderwerp eveneens aan de orde wordt gesteld.</ref><ref>Volgens de [http://woordenlijst.org/zoek#/?q=nationaalsocialisme&w=w TaalUnie]{{dode link|datum=maart 2018 |bot=InternetArchiveBot }} is is nationaalsocialisme tegenwoordig de juiste schrijfwijze</ref>