Purusa: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''''Purusa''''' is in de vroege ''[[Veda's]]'' de Grootste ([[Heelal|Kosmische]]) Persoon en ontwikkelde zich in de ''[[Upanishad]]s'' tot de geest of het bewustzijn. In de ''[[samkhya]]''-school van [[Kapila]] met zijn [[Dualisme (filosofie van de geest)|dualistische]] karakter staat het geestelijke passieve ''purusa'' tegenover het stoffelijke actieve ''[[prakrti]]''.
 
In de ''[[Rig-Veda]]'' is de ''purusa'' nog een van de [[Schepping|scheppende]] krachten. In [[mandala 10]], hymne 90, ''[[Purusha Sukta]]'', wordt de ''purusa'' beschreven waarbij in vers 12 wordt verhaald over hoe de vier ''[[Varna (kaste)|varna's]]'' (sociale klassen) uit hem worden geboren. In de vroege Veda's was Purusha een kosmische reus, die door de goden werd geofferd om al het leven te creëren. Purusha had duizend hoofden, duizend ogen en duizend voeten. Hijen heerstheerste over de onsterfelijkheid. Zijn mond werd de [[brahmaan]], de krijger ontstond uit zijn armen, het volk uit zijn dijen en de dienaren uit zijn voeten. De maan werd uit zijn gedachten geboren, de zon uit zijn oog. [[Indra (mythologie)|Indra]] en [[Agni]] kwamen uit zijn mond en de wind werd uit zijn levensadem geboren. Uit Purusha's navel kwam het middelste gebied van de ruimte op. Uiten uit zijn hoofd ontwikkelde zich de hemel. Van zijn voeten kwam de aarde en de hemelkwartieren van zijn oor. Ook het lichaam van [[Viswakarma]], de Al-Maker en kunstenaar van de goden, wordtwerd aan zichzelf geofferd. [[Wendy Doniger]] ziet in de ontleding van Purusha een parallel met andere Indo-Europesche ontledingshymnes, zoals die van [[Ymir]].<ref>{{aut|Wendy Doniger|Doniger, W.}} (1981): ''The Rig Veda'', Penguin Classics, 1981, ppp. 29-31, 34-36</ref>
 
In de ''samkhya''-school werd ''purusa'' uiteindelijk gelijkgesteld met ''[[Atman (hindoeïsme)|Atman]]'', maar gold niet meer als overkoepelend zelf, maar als een verzameling individuen. Daarmee verdween ook de noodzaak tot een godsbegrip. Tegenover ''purusa'' stond de ''prakrti'', een reële werkelijkheid, dit in tegenstelling tot het [[Monisme (filosofie)|monisme]] van de ''Upanishads'' en de ''vedanta''-school waar de werkelijkheid een illusie is, de ''[[Maya (begrip)|maya]]''.