Vrijheid van geweten: verschil tussen versies

==Nationaal==

===De Nederlanden===

In de [[Spaanse Nederlanden|Nederlanden]] werd in [[1579]] in artikel 13 van de [[Unie van Utrecht (1579)|Unie van Utrecht]] al een vorm van gewetensvrijheid vastgelegd. Alleen het houden van openbare erediensten was beperkt, en mocht uitsluitend worden uitgeoefend door de [[Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)|Nederduitse Gereformeerde Kerk]] (de staatskerk). Hoewel de Unie aanvankelijk protestant was, mochten ''goedwillende steden en gewesten die katholiek wensten te blijven'' zich volgens een nadere verklaring gewoon aansluiten.<ref>Encarta - Encyclopedie (1993-2002) ''Utrecht, Unie van [geschiedenis]''. Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref>. Daarmee was er geen godsdienstvrijheid, maar wel gewetensvrijheid. Individuele personen werden niet geacht tegen hun geweten in een bepaalde religieuze overtuiging aan te nemen.

 

 

===Rooms-Katholieke Kerk===

Tot de vierde eeuw stonden thema's als [[naastenliefde]] en [[menselijke waardigheid]] voorop. Met de mogelijkheden die geschapen werden door de invoering van het christendom als staatsgodsdienst, kwamen gehoorzaamheid aan de staat en kerk meer op de voorgrond. anaf 1175 was er sprake van vervolging van [[ketter]]s door de [[Inquisitie]]. Ter handhaving van de rooms-katholieke leer werd in 1478 de [[Spaanse Inquisitie]] ingesteld. Deze had als primaire taak de bestrijding van het protestantisme, maar dreef grote groepen [[Joden]] weg en trad op tegen de moslims in het zuiden van [[Spanje]], de [[Moren]]. Beide groepen werden vaak gedwongen tot [[bekering]].

 

 

===Protestantisme===

De leer die Luther aanhing, was dat geloofs- en gewetensvrijheid gebonden waren aan het Woord Gods, de Bijbel. Een belangrijk detail daarbij is dat de opvatting ervan niet mag worden ingegeven door een autoriteit.

{{citaat|''Wenn ich nicht durch Schriftzeugnisse oder helle Gründe werde überwunden werden, so bin ich überwunden durch die von mir angeführten Schriftzeugnisse, und mein Gewissen ist gebunden in Gottes Wort. Widerrufen kann und will ich nichts, weil wider das Gewissen zu handeln nicht sicher und nicht lauter ist. Gott helfe mir. Amen''<ref>{{Aut|Bainton, Roland}} ''Martin Luther - Rebell für den Glauben.'' Wilhelm Heyne Verlag, München 1980</ref>|Maarten Luther}}