Prisoner's dilemma: verschil tussen versies

De vraag is: wat kan een gevangene het beste doen (optimale strategie), een coöperatieve strategie (zwijgen) of een niet-coöperatieve strategie (bekennen)?

De kern van het dilemma is dat het voor beide verdachten samen weliswaar beter is om te zwijgen, maar dat elke verdachte alleen aan zijn eigen voordeel denkt. Bovendien kunnen ze niet met elkaar communiceren. Ongeacht wat de ander doet, is het voor elke verdachte beter om te bekennen. Immers: als de ander zou zwijgen, heeft bekennen het grootste voordeel (in plaats van een geldboete vrijspraak), en als de ander bekent, heeft bekennen ook het grootste voordeel (in plaats van 10 jaar gevangenisstraf 5 jaar). Zelfs wanneer de verdachten kunnen communiceren en vooraf afspreken te zwijgen, is het gunstig de ander te verraden en alsnog te bekennen. Onderstaande tabel geeft de gedachtegang van elk van de verdachten weer:

Speltheoretisch bezien is het voornaamste kenmerk van dit spel dat het een niet-[[nulsomspel]] is: de gezamenlijke straf is, afgezien van de geldboete, nul ''of'' tien jaar. Vergelijkbare situaties komen in het dagelijks leven vaak voor. Is het in dergelijke situaties beter om samen te werken met de ander, of om voor de snelle winst te gaan? Als men voorziet dat een dergelijke situatie met dezelfde partijen vaker zal voorkomen (repeated prisoner's dilemma), is het beter om samen te werken (en beiden te zwijgen in het voorbeeld). Is de ontmoeting eenmalig of is het aantal spelronden beperkt, dan kan dit anders liggen.

In het algemeen spreekt men in het ''prisoner's dilemma'' van 'samenwerken' en 'deserteren' of van een 'coöperatieve strategie' of een 'niet-coöperatieve strategie'.<ref>De in deze context enigzins verwarrende termen coöperatief en niet-coöperatief zien hier uiteraard op coöperatie jegens de andere verdachte, niet jegens Justitie!</ref> In het klassieke dilemma is het samenwerken dus zwijgen (want als beide spelers dat doen, komen ze er gezamenlijk het beste vanaf) en deserteren is bekennen: men kiest dan voor het eigen hachje.