Late oudheid: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Herschikking
Regel 166:
=== Van de antieke wereld naar de middeleeuwen ===
{{Zie ook|[[Vroege middeleeuwen]]}}
In de loop van de 6e eeuw onderging het Westen een langzame transformatie naar een Germaans-Romeinse wereld. In [[Britannia (Romeinse provincie)|Britannia]] ging de Romeinse cultuur al in de 5e eeuw ten onder na de verovering door de Angelen, Saksen en Juten, die oorspronkelijk, na de aftocht van de keizerlijke troepen rond 407, door de Romeinse bevolking als foederaten naar hun land waren geroepen. Alleen in Wales werden nog in de 6e eeuw Latijnse teksten geschreven. Het [[Visigotische rijk|Tolosaanse rijk]] van de [[Visigoten]], dat zich sinds de late 5e eeuw over geheel Spanje uitbreidde, is daarentegen in veel opzichten een voorbeeld voor de [[symbiose]] van de Romeinse samenleving en Germaanse heerschappij. De Westgoten verloren het grootste deel van Gallia reeds rond 507 aan de Franken en trokken zich grotendeels terug op het Iberisch Schiereiland. Hoofdstad werd nu [[Toledo (Spanje)|Toledo]] (''Toledaanse rijk''). Hun rijk werd in de vroege 8e eeuw door de, naar het noorden opdringende, moslims overlopen en vernietigd. Het door [[Geiserik]] in Noord-Afrika gestichte rijk van de [[Vandalen]] beleefde in de 5e eeuw een bloeitijd, kwam vervolgens onder steeds sterker wordende druk van Mauretanische stammen, en ging in 533 ten onder door de aanval van het Oost-Romeinse leger onder leiding van [[Belisarius]].
 
Het [[Visigotische rijk|Tolosaanse rijk]] van de [[Visigoten]], dat zich sinds de late 5e eeuw over geheel Spanje uitbreidde, is daarentegen in veel opzichten een voorbeeld voor de [[symbiose]] van de Romeinse samenleving en Germaanse heerschappij. De Westgoten verloren het grootste deel van Gallia reeds rond 507 aan de Franken en trokken zich grotendeels terug op het Iberisch Schiereiland. Hoofdstad werd nu [[Toledo (Spanje)|Toledo]] (''Toledaanse rijk''). Hun rijk werd in de vroege 8e eeuw door de, naar het noorden opdringende, moslims overlopen en vernietigd.
In Italië had de Oostgoot [[Theoderik de Grote]] zijn rijk naar Romeins voorbeeld laten inrichten, maar het Rijk van de Oostgoten verdween rond het midden van de 6e eeuw in de veldtochten die door Justinianus I werden ingezet (''[[Restauratio Imperii]]''). Toen de [[Longobarden]] in 568 grote delen van Italië veroverden, was dit de laatste Germaanse rijksstichting op West-Romeinse bodem en daarmee tegelijk het einde van de grote [[Grote Volksverhuizing|volksverhuizing]]. De [[Senaat (Rome)|West-Romeinse Senaat]] verdween aan het einde van de 6e eeuw uit de bronnen.
 
Het door [[Geiserik]] in Noord-Afrika gestichte [[Vandaalse Rijk|rijk van de Vandalen]] beleefde in de 5e eeuw een bloeitijd, kwam vervolgens onder steeds sterker wordende druk van Mauretanische stammen, en ging in 533 ten onder door de aanval van het Oost-Romeinse leger onder leiding van [[Belisarius]].
Slechts een van de Germaanse rijken van het eerste uur hield duurzaam stand; het [[Frankische Rijk|Frankenrijk]] van de [[Merovingers]]. Al in het jaar 498 had de Frankenkoning [[Clovis I]] zich laten dopen en daarmee het Romeinse erfgoed in Gallia geadopteerd. De geschiedenis van het Frankenrijk gaat vloeiend over in de middeleeuwen, zodat het moeilijk is, hier een duidelijke grens te trekken (zie ook [[Gallo-Romeinse Rijk]]).
 
[[Bestand:Denar koenig chlotar i.png|thumb|left|''[[Denarius]]'' met de afbeelding van de Merovingische [[Clovis I]], die als de laatste laat-antieke Frankenkoning geldt.]]
SlechtsIn een443 vanstichtten de Germaanse[[Bourgondiërs]] rijkenhun vaneigen het[[Koninkrijk eersteBourgondië|koninkrijk]] uurin hieldde duurzaamstreek stand;rond [[Genève (stad)|Genève]]. Enkele decenia later stichtte [[Aegidius]] het [[FrankischeGallo-Romeinse Rijk|Frankenrijk]], die in 486 een deel werd van dehet [[MerovingersFrankische Rijk]]. Al in het jaar 498 had de Frankenkoning [[Clovis I]] zich laten dopen en daarmee het Romeinse erfgoed in Gallia geadopteerd. De geschiedenis van het Frankenrijk gaat vloeiend over in de middeleeuwen, zodat het moeilijk is, hier een duidelijke grens te trekken (zie ook [[Gallo-Romeinse Rijk]]).
 
InOndertussen had Odoaker Italië hadveroverd en er zijn [[Rijk van Odoaker|eigen rijk]] gesticht. Op vraag van keizer Zeno werd hij door de Oostgoot [[Theoderik de Grote]] verjaagd, die op zijn rijkbeurt het [[Ostrogotische Rijk]], naar Romeins voorbeeld laten inrichten, maarstichtte. hetHet Rijk van de Oostgoten verdween rond het midden van de 6e eeuw in de veldtochten die door Justinianus I werden ingezet (''[[Restauratio Imperii]]''). Toen de [[Longobarden]] in 568 grote delen van Italië veroverden, was dit de laatste Germaanse rijksstichting op West-Romeinse bodem en daarmee tegelijk het einde van de grote [[Grote Volksverhuizing|volksverhuizing]]. De [[Senaat (Rome)|West-Romeinse Senaat]] verdween aan het einde van de 6e eeuw uit de bronnen.
 
Over het algemeen accepteerden de Germaanse rijken nog lang de Oost-Romeinse keizer als opperste heer. Hun heersers zochten de keizerlijke erkenning en de verlening van Romeinse titels. Een duidelijk teken dat alleen de keizer en de Sassanidische [[grootvorst]] echte soevereine monarchen waren, was onder andere het privilege om de afbeelding van de vorst op gouden munten te slaan. In de 6e eeuw werd dit ook nog door de meeste Germaanse koningen geaccepteerd. Zij beeldden hun eigen portret alleen af op de zilveren munten. Alleen de Merovingische koning [[Theodebert I]] liet gouden munten met zijn afbeelding slaan. Dit veranderde fundamenteel toen de keizers sinds ongeveer 600 te verzwakt waren door de aanvallen van de Perzen en Arabieren om verder aandacht te kunnen schenken aan het Westen. De Arabische invasie vernietigde daarmee definitief de betrekkelijke eenheid van de wereld rond de Middellandse Zee (zie ook [[Verspreiding islam (632-661)|Islamitische expansie]] en vgl. [[Henri Pirenne|Pirenne-these]]). Ook de contacten tussen Constantinopel en het Westen verslapten nu zienderogen.