De ontmoeting tussen VOC en de Xhosa leidde al snel tot wat bekendstaat als de eerste [[Grensoorlogen|Xhosa-oorlog]]. De Xhosa werden in die tijd formeel aangeduid met het (tegenwoordig zeer pejoratieve) ''[[Kaffer]]s''. In 1806 werd de Kaap voorgoed Engels en gedurende de gehele 19e eeuw trachtte het Britse koloniale bestuur de Xhosa te onderwerpen in een serie conflicten van 1779 tot 1879 die bekendstaan als de [[Grensoorlogen|Xhosa-oorlogen]]. Afhankelijk van hoe men ze telt - er was eigenlijk voortdurend geweld tussen Xhosa en amaJoni - zijn er 8 tot 10.
[[Bestand:Baines1848.jpg|thumb|left|Migratie van Xhosa in 1848]]
Eerst trachttentrachten de Britten het westelijke gebied tussen Vis- en [[Groot-Kei (rivier)|Keirivier]] te koloniseren en wel met Engelse kolonisten in plaats van [[Afrikaners|Boeren]], onder andere om zo het proces van geleidelijke uitbreiding van de Boeren naar het oosten een halt toe te roepen. De Britse kolonisten staan bekend als de [[kolonisten van 1820]]. Het gebied werd tot de aparte kolonie [[Brits-Kaffrarië]] (waarin het woord ''Kaffer'' weer te herkennen is) verklaard en op vele plaatsen werden forten gebouwd, zoals [[Fort Beaufort]], [[Fort Hare]], [[Fort Fordyce]] etc. Rond het huidige [[Grahamstad]] werd aan Britse kolonisten land gegeven, maar deze waren eigenlijk stadsmensen en trokken zich onder voortdurende belaging van de plaatselijke bevolking al snel in de stad terug. Daarna haalde de Britse overheid kolonisten uit [[Duitsland]] die wel van het platteland kwamen. Deze kolonisatie was een wat groter succes, maar het gebied, ook bekend als [[Ciskei]] is nooit helemaal rustig geworden. Ten oosten van de Kei - de [[Transkei]] - was zelfs na de vorming van de [[Unie van Zuid-Afrika]] nog vrijwel geheel in handen van de Xhosa en in 1913 werd bepaald dat dat zo zou blijven. Er zijn dus in dat gebied ooit maar weinig blanken metterwoon gevestigd. De weinigen die er waren zijn met de vorming van de 'onafhankelijke' [[bantoestan]] Transkei onteigend en moesten vertrekken. Hetzelfde is gebeurd met de schaarse blanke bevolking van de Ciskei, die goeddeels van Duitse afkomst was.
[[Bestand:Bantustans in South Africa.svg|thumb|Ten tijde van apartheid leefden de Xhosa in de bantoestans [[Transkei]] en [[Ciskei]]]]
===Apartheid===
Gedurende de lange kolonisatie van de Ciskei vond er ook [[Christelijke zending|zending]] plaats en de zendelingen hebben een belangrijke rol gespeeld in de latere geschiedenis niet alleen van de Xhosa maar van geheel Zuid-Afrika. Zij stonden bijvoorbeeld aan de wieg van het ontstaan van de [[Universiteit van Fort Hare]]. Dit was de tweede oudste universiteit van het land en het eerste onderwijsinstituut op tertiair niveau dat toegankelijk was voor zwarten in heel Afrika.
