Dwergnova: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Datums, cat. |
||
Regel 1:
[[File:HTCas-LB1-2010Nov12.jpg|250px|thumb|right|Een uitbarsting van dwergnova HT Cas ([[ magnitude]] ~13.4) op 2 November 2010]][[File:HT Cas-LC.jpg|250px|thumb|right|De [[lichtkromme]] van dwergnova HT Cas tijdens een eclips, gedurende een uitbarsting op 4 November 2010; te zien zijn dipjes tijdens de eclips en superpieken veroorzaakt door de accretieschijf.]]
Een '''U Geminorum-type [[dubbelster]]''', of '''dwergnova''' (meervoud ''novae'' of ''nova's'') bestaat uit een nauw stersysteem waarin een van de componenten een [[witte dwerg]] betreft, die materie afsnoept van zijn partner door middel van een [[accretieschijf]]. <ref name="GCVS">{{en}}{{cite web |url=http://www.sai.msu.su/groups/cluster/gcvs/gcvs/iii/vartype.txt |title=GCVS Variability Types and Distribution Statistics of Designated Variable Stars According to their Types of Variability |deadurl=no |accessdate=2013-02-08 |author1=N.N. Samus |author2=O.V. Durlevich |date=
Normaal gesproken zijn [[Supernova#Type Ia: witte dwergen|"klassieke novae"]] het resultaat van [[kernfusie]] en ontploffing van de aanhechting van [[waterstof (element)|waterstof]] op het oppervlak van het object. De huidige theorieën suggereren echter dat dwergnovae veroorzaakt worden door instabiliteit van de accretieschijf, wanneer de geïoniseerde materie een kritieke [[temperatuur]] bereikt wat een verandering in [[viscositeit]] betekent, waardoor er een tijdelijke toename van massatransport in de schijf ontstaat, zodat de gehele schijf word verwarmd en daardoor toeneemt in helderheid. De toename van massa van de donor ster is minder dan het versnelde transport in de schijf, dus de schijf vervalt uiteindelijk weer in een koelere, minder heldere toestand..<ref name="CV intro">{{en}}{{cite web |url=http://home.mindspring.com/~mikesimonsen/cvnet/id1.html |title=CVnet: "Introduction to CVs" (
Dwergnovae verschillen op nog meer manieren van de klassieke type 1a; hun [[lichtkracht]] is minder sterk, ook vertonen zij een periode op een schaal van dagen tot decennia.<ref name="CV intro"/> De lichtkracht van de uitbarsting neemt toe met het terugkerende interval, alsmede met de omlooptijd; recent onderzoek met de [[ruimtetelescoop Hubble]] lijkt er op te duiden dat dwergnovae weleens handig kunnen zijn voor [[Astronomische afstandsmeting|astronomische afstandmeting]].<ref name="CV intro" /><ref name="S&T" />
Het U Geminorum stertype is onderverdeeld in 3 sub-typen:<ref name="Darling UG">{{en}}{{cite web |url=http://www.daviddarling.info/encyclopedia/U/U_Geminorum_star.html |title=U Geminorum star |work=Daviddarling.info |date=1 februari 2007
#SS Cygni sterrem (UGSS), welke in lichtkracht toenemen met zo'n 2 tot 6 [[magnitude]] in [[absolute helderheid]] in een specifiek gedeelte van het spectrum, in het engels genaamd 'V band', gedurende 1-2 dagen, om terug te keren naar de originele helderheid in de daaropvolgende dagen.
#SU Ursae Majoris sterren (UGSU), die een langere en helderdere uitbarsting vertonen, in additie tot de gewone uitbarstingen. Variaties op SU Ursae Majoris zijn o.a. ER Ursae Majoris stersystemen en WZ Sagittae stersystemen.<ref name="Darling UGSU">{{en}}{{cite web|url=http://www.daviddarling.info/encyclopedia/S/SU_Ursae_Majoris_star.html |title=SU Ursae Majoris star |work=Daviddarling.info |date=1 februari 2007
#Z Camelopardalis stersystemen (UGZ), welke een pauze vertonen op een bepaald helderheidspunt onder hun maximum.
Bovenop de grote uitbarstingen vertonen sommige dwergnovae hevige, periodieke helderheidstoenames. Deze worden veroorzaakt door het vervormen van de accretieschijf als de rotatie hiervan samenvalt met de omloopbaan van de dubbelster.
== Externe links ==
* {{en}}[http://spaceflightnow.com/news/n0305/30distance/ Spaceflight Now: "New Method of Estimated Dwarf Novae Distances"],
* {{en}}[https://www.aavso.org/vsots_suuma AAVSO: SU Ursae Majoris]
* {{en}}[http://www.eso.org/sci/publications/messenger/archive/no.80-jun95/messenger-no80-43-45.pdf Amateur Astronomers and Dwarf Novae]
{{Appendix}}
[[Categorie:Astronomie]]
| |||