Mesolithicum: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
A. ter Hoek (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 2A02:1812:C12:8D00:4C4:C2C1:3F96:D02D (Overleg) hersteld tot de laatste versie door BoH
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Zijbalk drieperiodensysteem}}
Het '''mesolithicum''' (midden[[steentijd]]) is een cultuurperiode die in Europa begint na het aflopen van de laatste [[Weichselien|ijstijd]] ca. [[10e millennium v.Chr.|10.500 v.Chr.]] en eindigt wanneer een samenleving overschakelt op landbouw en veeteelt en tal van nieuwe technologieën ontwikkelt of overneemt ([[neolithicum]]). Jagen, vissen en verzamelen waren de middelen van bestaan van de mensen in mesolithische culturen, die doorgaanstesamen als rondtrekkende [[jager-verzamelaar|jager-verzamelaarsneolithicum]] leefden;benoemd nederzettingen zijn zeldzaam en meestal tijdelijkworden. Vondsten uit het mesolithicum tonen aan dat steenbewerkingstechnieken verfijnder werden en dat magisch-religieuze gebruiken veelvuldiger voorkwamen.
 
Jagen, vissen en verzamelen waren de middelen van bestaan van de mensen in mesolithische culturen, die doorgaans als rondtrekkende [[jager-verzamelaar|jager-verzamelaars]] leefden; nederzettingen zijn zeldzaam en meestal tijdelijk. Vondsten uit het mesolithicum tonen aan dat steenbewerkingstechnieken verfijnder werden en dat magisch-religieuze gebruiken veelvuldiger voorkwamen.
De term "mesolithicum" wordt overigens bij voorkeur niet gebruikt voor die gebieden waar de ijstijden geen grote invloed hadden, zoals Zuid- en Zuidoost-[[Europa (continent)|Europa]]. In die gebieden spreekt men liever van het [[epipaleolithicum]] aangezien een zinnig criterium voor de overgang van [[paleolithicum]] naar mesolithicum ontbreekt. (Dat heeft onder andere te maken met het feit dat het einde van het paleolithicum niet wordt gedefinieerd door een verandering in de cultuur maar door het einde van de ijstijd). Sommige archeologen zien het mesolithicum dan ook als een voortzetting van het paleolithicum.
 
Het einde van het paleolithicum wordt niet gedefinieerd door een verandering in de cultuur maar door het einde van de ijstijd. De term "mesolithicum" wordt overigensdaarom bij voorkeur niet gebruikt voor die gebieden waar de ijstijden geen grote invloed hadden, zoals Zuid- en Zuidoost-[[Europa (continent)|Europa]] of Zuid-Azë. In die gebieden spreekt men liever van het [[epipaleolithicum]] aangezien een zinnig criterium voor de overgang van [[paleolithicum]] naar mesolithicum ontbreekt. (DatSommige heeftarcheologen onderzien anderehet temesolithicum makendan metook hetslechts feitals dateen het eindevoortzetting van het paleolithicum. nietVoor Oost-Azië wordt gedefinieerdde doorterm minder gebruikt. In China ziet men een veranderingzeer ingeleidelijke deovergang cultuurvan maareen doorpaleolithische hetsamenleving eindenaar een neolithische, en spreekt men eerder van deeen ijstijd)"vroeg-neolithicum". SommigeOok archeologenin zien[[Sub-Sahara|Sub-Sahara-Afrika]] hetspreekt men niet van een mesolithicum danmaar ookvalt alsde eenperiode voortzettingonder vande hetveel paleolithicumruimer gedefinieerde [[Later Stone Age]].
Het mesolithicum begint en eindigt niet overal tegelijkertijd; de landbouw verspreidde zich geleidelijk over Europa. In het Nabije Oosten volgde de [[neolithische revolutie]] vrij snel op het einde van de ijstijd; het mesolithicum is daar om die reden slechts lokaal gedefinieerd. In Nederland zijn bij archeologisch onderzoek sporen van Mesolithische culturen gevonden bij onder andere [[Swifterbantcultuur|Swifterbant]] en het [[Hoetmansmeer]]. Ook de [[boot van Pesse]] en het [[Mannetje van Willemstad]] zijn een product van het mesolithicum.
 
Het Europese mesolithicum begint en eindigt niet overal tegelijkertijd; de landbouw verspreidde zich geleidelijk over Europa. In het Nabije Oosten volgde de [[neolithische revolutie]] vrij snel op het einde van de ijstijd; het mesolithicum of epipaleolithicum is daar om die reden slechts lokaal gedefinieerd. In Nederland zijn bij archeologisch onderzoek sporen van Mesolithischemesolithische culturen gevonden bij onder andere [[Swifterbantcultuur|Swifterbant]] en het [[Hoetmansmeer]]. Ook de [[boot van Pesse]] en het [[Mannetje van Willemstad]] zijn een product van het mesolithicum.
In het zuiden van [[Scandinavië]] konden mesolithische culturen door de overvloed aan vis en wild duizenden jaren naast zuidelijker neolithische culturen voortbestaan. De [[Fosna-Hensbackacultuur]] (ca. [[9e millennium v.Chr.|8300-7300 v.Chr.]]) in Zweden en Noorwegen maakte de overgang van paleolithicum naar mesolithicum en werd opgevolgd door de [[Nøstvet- en Lihultcultuur]]. Meer naar het zuiden, vooral in Denemarken en het zuiden van Zweden, volgden de [[Maglemosecultuur]] (vanaf ca. [[8e millennium v.Chr.|7500 v.Chr.]], verspreid over een groot deel van noordelijk Europa), de [[Kongemosecultuur]] en de [[Ertebøllecultuur]] elkaar op. Tussen [[4e millennium v.Chr.|4000 en 3200 v.Chr.]] namen de neolithische [[trechterbekercultuur]] en de nog grotendeels mesolithische [[pitted-warecultuur]] hun plaats in.
 
In het zuiden van [[Scandinavië]] konden mesolithische culturen door de overvloed aan vis en wild duizenden jaren naast zuidelijker neolithische culturen voortbestaan. De [[Fosna-Hensbackacultuur]] (ca. [[9e millennium v.Chr.|8300-7300 v.Chr.]]) in Zweden en Noorwegen maakte de overgang van paleolithicum naar mesolithicum en werd opgevolgd door de [[Nøstvet- en Lihultcultuur]]. Meer naar het zuiden, vooral in Denemarken en het zuiden van Zweden, volgden de [[Maglemosecultuur]] (vanaf ca. [[8e millennium v.Chr.|7500 v.Chr.]], verspreid over een groot deel van noordelijk Europa), de [[Kongemosecultuur]] en de [[Ertebøllecultuur]] elkaar op. Tussen [[4e millennium v.Chr.|4000 en 3200 v.Chr.]] namen de neolithische [[trechterbekercultuur]] en de nog grotendeels mesolithische [[pitted-warecultuur]] hun plaats in.
In Noordoost-Europa en aangrenzend Siberië drong door klimatologische omstandigheden het Neolithicum slechts beperkt door en volhardde de Mesolithische leefwijze tot aan het begin van de Bronstijd.
 
In Noordoost-Europa en aangrenzend Siberië drong door klimatologische omstandigheden het Neolithicum slechts beperkt door en volhardde de Mesolithischemesolithische leefwijze tot aan het begin van de Bronstijd.
 
== Begrafenis van Théviec - Museum van Toulouse ==