François-Joseph Talma: verschil tussen versies

In Parijs woonde hij bij zijn oom in de rue Mauconseil. Aanvankelijk werkte hij als tandarts, maar in 1786 gaf hij die loopbaan definitief op toen hij zich inschreef aan de enkele jaren eerder opgerichte École royale de chant et de déclamation. Op 21 november 1787 maakte hij zijn debuut bij de [[Comédie-Française]] als Seide in [[Voltaire]]s ''Mahomet''. Hoewel zijn prestaties van meet af aan gewaardeerd werden, kreeg hij gedurende de volgende twee jaren alleen secundaire rollen aangeboden. Zijn aanvankelijk wat monotone spreekstijl ontwikkelde zich tot een zeer krachtige en welluidende stem. Zijn uiterlijk, met een klassiek profiel en een grote mond met volle lippen, maakte hem uitermate geschikt om helden en keizers uit te beelden.<ref name=ns>[http://www.napoleonicsociety.com/english/riauda1.htm François-Joseph Talma (1763-1826), a dentist and Napoleon’s favorite actor] op ''napoleonicsociety.com''.</ref> Mogelijk beïnvloed door zijn vriend, de schilder [[Jacques-Louis David]], ontpopte hij zich als voorstander van realistische kostuums en decors, in die tijd ongebruikelijk in het theater. Zo speelde hij omstreeks 1788 de (kleine) rol van Proculus in [[Voltaire]]s ''Brutus'' in [[Toga (Rome)|toga]] en met een (kort) Romeins kapsel. Mogelijk beïnvloedde hij op die manier de haarmode voor mannen omstreeks 1800. In november 1789 speelde hij zijn eerste hoofdrol, de titelrol in ''Charles IX'' van [[Marie-Joseph-Blaise de Chenier]], een anti-monarchistische stuk waarin de verwoesting van de [[Bestorming van de Bastille|Bastille]] werd voorspeld. Het stuk werd een overweldigend succes, maar de 33e uitvoering ervan werd op last van de Kerk afgebroken. Toen men het een jaar later toch weer speelde, zorgde dit voor een breuk tussen revolutionairen en koningsgezinden binnen de Comédie-Française. Eerstgenoemden, onder leiding van Talma, begonnen in 1791 een nieuw theater, het Theatre de la République in de rue Richelieu.

 

 

Tussen 1803 en 1806 gaf het echtpaar Talma gastoptredens in de [[Stadsschouwburg Amsterdam|Amsterdamse schouwburg]], waar zij onder andere [[Othello (toneelstuk)|Othello]] speelden. In 1808 maakte hij met zijn vrouw opnieuw een Europese tournee, waarbij hij onder andere in [[Erfurt]] voor Napoleon optrad in ''Mort de Cesar''. Deze benadrukte bij die gelegenheid dat hij nog steeds een grote fan van Talma was, maar uitte zijn ongenoegen over Charlottes optreden.<ref>{{aut|P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.)}} (1921): ''Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek'', Deel 5, p. 875. A.W. Sijthoff, Leiden ([http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu05_01/molh003nieu05_01_1113.php online tekst op dbnl.org)</ref> In 1811 speelde hij opnieuw in de Stadsschouwburg bij het bezoek van Napoleon aan Amsterdam. Zijn tegenspeelster in de tragedie ''Phèdre'' was de Frans-Nederlandse steractrice [[Johanna Cornelia Wattier]]. Talma speelde zijn rol in het Frans; Wattier in het Nederlands. Talma was diep onder de indruk van haar spel; Napoleon noemde haar de "grootste tragédienne van Europa".<ref>{{aut|Anna de Haas}} (2014): [http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Wattier,%20Johanna 'Wattier, Johanna Cornelia (1762-1827)'] op ''resources.huygens.knaw.nl''.</ref> In 1812 zou Talma een liefdesrelatie hebben gehad met Napoleons zuster [[Pauline Bonaparte|pauline]]. In 1813 reisde Talma opnieuw naar Duitsland ([[Dresden]]) om voor Napoleon te spelen. Hoewel Talma meteen na Napoleons verbanning naar [[Elba]] optrad voor de nieuwe koning [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]], vergaf Napoleon hem dit tijdens zijn [[Honderd Dagen (1815)|Honderd Dagen]].