Monarchie in Nederland: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Tijdlijn: 2017,10 is begin februari |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 32:
* [[Willem III der Nederlanden|Willem III]] was in de jaren voorafgaand aan zijn tweede huwelijk volledig onberekenbaar en zeer impopulair. Door zijn huwelijk met [[Emma van Waldeck-Pyrmont|Emma]] en de geboorte van [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]] kwam de vorst meer tot rust. Het was vooral Emma die, tijdens haar periode als koningin-regentes (1890-1898), veel moeite deed om het aanzien van het koningshuis te herstellen.
* Tussen 1890 en 1909 was koningin Wilhelmina de enige vertegenwoordigster van het Huis Oranje-Nassau in Nederland. Zolang de jonge vorstin niet getrouwd was en kinderen had, was de kans niet denkbeeldig dat zij moest worden opgevolgd door een van de kinderen of kleinkinderen van haar tante [[Sophie van Oranje-Nassau|Sophie]]. Met name haar kleinzoon [[Willem Ernst van Saksen-Weimar-Eisenach]] gold tot de geboorte van prinses Juliana in 1909 als een soort reservekroonprins. Sophie had zelf ook altijd met de mogelijkheid van opvolging door een van haar nazaten rekening gehouden en zag erop toe dat deze vloeiend Nederlands spraken. Bij de grondwetsherziening van 1922 werd de erfopvolging dusdanig beperkt dat Duitse verwanten van de koninklijke familie niet automatisch meer in aanmerking kwamen.
* De [[vergissing van Troelstra]]: in november 1918 meende de sociaaldemocratische voorman [[Pieter Jelles Troelstra|Troelstra]] dat Nederland rijp was voor grootschalige politieke veranderingen. De revoluties in Rusland, Duitsland en Oostenrijk wekten grote verwachtingen. De door de [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij]] geformuleerde eisen stuitten echter op een ferme houding van de regering. Minister-president [[Charles Ruijs de Beerenbrouck]] stelde zich op het standpunt dat staatkundige en maatschappelijke hervormingen in samenspraak tussen regering en volksvertegenwoordiging dienden plaats te vinden. Terwijl de steun voor Troelstra's oproep beperkt bleef, bleek een tegenbeweging, die de democratische principes wilde handhaven, beter georganiseerd. Een huldiging van de koningin en haar familie op het Haagse [[Malieveld]], 18 november 1918, maakte duidelijk dat er geen revolutionaire stemming in Nederland heerste.
* In 1940 werd Nederland [[bezetting (militair)|bezet]] en gingen [[Londense kabinetten|koningin en regering in ballingschap]].
* In 1956 waren koningin en prins verwikkeld in een felle echtelijke ruzie die men de [[Greet Hofmans|Greet Hofmans-affaire]] is gaan noemen. Tussen koningin en ministerraad waren grote verschillen in inzicht en het heeft premier [[Willem Drees]] veel moeite gekost om de situatie te laten bedaren.
Regel 38:
== Het Huis Oranje-Nassau ==
{{Zie hoofdartikel|Huis Oranje-Nassau}}
Het Huis Oranje-Nassau komt voort uit het [[Huis Nassau]], een familie uit Duitsland. Stamvader van het Huis Nassau was [[Walram I van Nassau|Walram van Laurenburg]] (ca. 1146-1198), de eerste graaf van [[Graafschap Nassau|Nassau]]. Zijn zoon [[Hendrik II van Nassau|Hendrik ''de Rijke'' van Nassau]] (ca. 1180-ca. 1250) was gehuwd met Machteld van Gelre en kreeg een aantal zonen, waarvan [[Walram II van Nassau|Walram]] (ca. 1220-ca. 1276) en [[Otto I van Nassau|Otto]] (vermoedelijk gestorven in 1289) de bezittingen van hun vader erfden en die later verdeelden. Het Huis van Oranje-Nassau stamt historisch gezien af van Otto, de Ottoonse linie van het Huis Nassau.
Regel 68:
== Kosten ==
{{Zie hoofdartikel|Kosten van het Koninklijk Huis}}
De totaal geschatte kosten die de Nederlandse staat betaalt voor het koningshuis bedragen ongeveer 110 miljoen euro. Jaarlijks wordt in een jaarverslag verantwoording afgelegd voor de gemaakte kosten. In het verslag van 2014 staat de verantwoording over zo’n 40 miljoen euro, voor de salarissen van de koning en zijn personeel, de Rijksvoorlichtingsdienst en het Militair Huis. Daarbovenop worden door het koningshuis nog zo’n 70 miljoen euro aan kosten gemaakt die niet in het jaarverslag staan voor onder meer staatsbezoeken, paleizen en beveiliging.<ref>[http://www.nrcq.nl/2015/05/20/wat-er-welniet-in-zijn-jaarverslag-staat
== Beknopte stamboom en erfopvolging ==
Regel 166:
from: 2013.3 till: 2017.8 color:orange text:~[[Willem-Alexander der Nederlanden|Willem-Alexander]]
# NB: jaartallen worden decimaal weergegeven, dus 2012.5 is halverwege 2012, niet mei 2012.
#
</timeline>
Regel 172:
Volgens de grondwet (tot 1983) kregen alleen mannelijke troonopvolgers in rechte lijn de titel "Prins van Oranje". Sinds een wetswijziging in 2002 krijgen vrouwelijke troonopvolgers de equivalente titel "Prinses van Oranje". Prinses [[Catharina-Amalia der Nederlanden]] was op 30 april 2013 de eerste ooit die deze titel kreeg.
{| class="wikitable"
! rowspan="2"|Monarch
! rowspan="2"|Troonopvolger
Regel 183:
! Datum
! Reden
! Datum
! Reden
|-
Regel 221:
|rowspan="2"|vader werd koning
|rowspan="2"|7 oktober 1840
|rowspan="2"|vader afgetreden,<br />werd koning
|[[Frederik van Oranje-Nassau (1797-1881)|Prins Frederik]], 1815–1817
|broer
Regel 234:
|vader werd koning
|17 maart 1849
|vader overleden,<br />werd koning
|[[Willem van Oranje-Nassau (1840-1879)|Prins Willem]], 1840–1849
|zoon
Regel 271:
|broer overleden
|23 november 1890
|vader overleden,<br />werd koningin
|[[Sophie van Oranje-Nassau|Sophie]], 1884–1890
|tante
Regel 281:
|rowspan="2"|nicht werd koningin
|rowspan="2"|23 maart 1897
|rowspan="2"|overleden
|[[Karel August Willem Nicolaas van Saksen-Weimar-Eisenach|Karel-August]], 1890–1894
|zoon
Regel 305:
|rowspan="3"|geboren
|rowspan="3"|4 september 1948
|rowspan="3"|moeder afgetreden,<br />werd koningin
|[[Willem Ernst van Saksen-Weimar-Eisenach|Willem Ernst]], 1909–1922
|achterneef
Regel 320:
|rowspan="3"|moeder werd koningin
|rowspan="3"|30 april 1980
|rowspan="3"|moeder afgetreden,<br />werd koningin
|[[Irene der Nederlanden|Prinses Irene]], 1948–1964
|zuster
Regel 336:
|rowspan="2"|moeder werd koningin
|rowspan="2"|30 april 2013
|rowspan="2"|moeder afgetreden,<br />werd koning
|[[Friso van Oranje-Nassau van Amsberg|Prins Friso]], 1980–2003
|broer
| |||