Geschiedenis van Luxemburg: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix
Regel 34:
 
[[Bestand:Early settlements in LuxbrgCity-english.jpg|miniatuur|links|Romeinse opgravingen in Luxemburg]]
 
== Romeins ==
Tijdens het Romeinse tijdperk bestond er een houten brug over de [[Alzette]], alsook een grote wachttoren die uitkeek over de verbindingsweg tussen de twee belangrijkste steden van [[Gallia Belgica|Belgica]]: [[Reims]] en [[Trier]]. De Romeinse plaatsnaam van Luxemburg is onbekend.<ref>{{Citeer web | url = http://dare.ht.lu.se/ | titel = Digital Atlas of the Roman Empire | bezochtdatum = | auteur = | achternaam = Ahlfedt| voornaam = Johan | auteurlink = | medeauteurs = | datum = 2015 | formaat = | werk = Pelagios | uitgever = [[universiteit van Lund]] | paginas = | taal = en | archiefurl = | archiefdatum = | dodeurl = | citaat = }}</ref>.
 
== Graafschap ==
Regel 45 ⟶ 46:
== Hertogdom ==
{{Zie hoofdartikel|Hertogdom Luxemburg}}
[[graaf (titel)|Graaf]] [[Keizer Karel IV|Karel van Luxemburg]], die ook keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]] was, verhief in [[1354]] het graafschap Luxemburg tot hertogdom. Keizer Karel IV schenkt de hertogskroon aan zijn halfbroer Wenceslas I. In 1364 bereikt het hertogdom Luxemburg zijn grootste oppervlak (10.000 vierkante km) in de geschiedenis met de aanhechting van het uitgestrekt [[graafschap Chiny]]. Dit romaanstalig graafschap was in handen van de graven van [[Graafschap Loon|Loon]], en was omwille van de afstand tot Borgloon moeilijk bestuurbaar. Het graafschap Chiny werd al lang met begerige ogen bekeken door het [[hertogdom Bouillon]], stroomafwaarts de Semois en in handen van de Luikse prins-bisschop, en door het hertogdom Luxemburg, stroomopwaarts de Semois. Luxemburg haalt het in 1364 en wordt alzo gemengd tweetalig: Luxemburgs-Duits (bvb stad Luxemburg en stad Aarlen) en Lotharings-Frans (bvb stad Chiny en stad Yvois).
 
 
Luxemburg raakt in [[1437]] in de [[Hertogdom Bourgondië|Bourgondische]] [[statenbond]] opgenomen door met militaire pressie ondersteunde aanspraken van de Bourgondiërs op Luxemburg. In [[1443]] wordt [[Filips de Goede]] hertog van Luxemburg. In 1546 laat Keizer Karel V de meest zuidelijke stad van het hertogdom, Yvois, versterken tegen Franse invallen. Door [[keizer Karel V]] wordt Luxemburg in 1547 definitief opgenomen in de [[Lage Landen (staatkunde)|Nederlanden]], door het regelen van de erfopvolging via de [[Pragmatieke Sanctie (1549)|Pragmatieke Sanctie]].
 
 
Regel 64 ⟶ 65:
== Groothertogdom in de Duitse Bond 1815-1866 ==
{{Zie hoofdartikel|Groothertogdom Luxemburg (1815-1890)}}
Door de grootmachten werd de kaart van [[Europa (werelddeel)|Europa]] grondig hertekend op het [[Congres van Wenen]]. [[Willem I der Nederlanden|Willem I]] lobbyde voor een vereniging van [[Nederland|Noord-Nederland]], [[Zuidelijke Nederlanden|Zuid-Nederland]] en delen van het [[Rijnland (Duitsland)|Rijnland]]. Dit laatste faalde, maar Luxemburg werd wel toegewezen aan Willem. Het werd opgewaardeerd tot [[groothertog]]dom en maakte deel uit van de [[Duitse Bond]]. Het koninkrijk Pruisen vroeg aan Willem hiervoor wel een prijs: gans het oostelijk deel van het oude hertogdom Luxemburg werd aangehecht aan Pruisen (bvb stad Bitburg); bovendien eiste Pruisen een militaire aanwezigheid van zichzelf in de citadel van Luxemburg-stad. Willem schakelde Luxemburg in in zijn [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]]..<ref name="Thewes, Guy 2006 p. 208">Thewes, Guy (2006) (PDF). Les gouvernements du Grand-Duché de Luxembourg depuis 1848 (2006), p. 208</ref><ref name="LUXEMBURG Geschiedenis">{{citeCiteer web|url=http://www.landenweb.net/luxemburg/geschiedenis/ |title=LUXEMBURG Geschiedenis |publisher=Landenweb.net |date= |accessdate=1 February 2013}}</ref><ref name="Central Intelligence Agency">{{citeCiteer web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2088.html |title=Central Intelligence Agency |publisher=Cia.gov |date= |accessdate=1 February 2013}}</ref><ref name="Encarta">Microsoft Encarta Encyclopedia 1997</ref>
 
Met de [[Belgische Revolutie]] van 1830 werd Luxemburg-stad gehouden door een [[Pruisen|Pruisisch]] garnizoen dat loyaal bleef aan de Nederlandse koning. De rest van het land integreerde in de [[België|Belgische]] instellingen, hoewel het daarmee weinig affiniteit had.
Regel 74 ⟶ 75:
In [[1842]] sloot Luxemburg een [[Douane-unie|tolunie]], de [[Zollverein]], met [[Pruisen]].
 
In 1870 werd het bisdom Luxemburg opgericht, los van het Pruisische bisdom Trier; Belgisch-Luxemburg hoorde daar niet bij. Dit bisdom vormt op zich een kerkprovincie en werd in 1988 een aartsbisdom.<ref>http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dluxe.html</ref>.
 
== Onafhankelijke staat vanaf 1839 ==
Luxemburg werd een onafhankelijke staat binnen de Duitse Bond bij het eerste [[Verdrag van Londen (1839)|Verdrag van Londen]] in [[1839]], hoewel de Nederlandse koning er groothertog bleef.<ref name="Thewes, Guy 2006 p. 208" /><ref name="LUXEMBURG Geschiedenis" /><ref name="Central Intelligence Agency" /><ref name="Encarta" />
 
Aan die situatie kwam een einde met de dood van [[Willem III der Nederlanden|koning Willem III]] in [[1890]]. Terwijl deze in Nederland werd opgevolgd door [[Wilhelmina der Nederlanden|koningin Wilhelmina]], deden de Luxemburgers (dus in strijd met de [[Pragmatieke Sanctie (1830)|Pragmatieke Sanctie]]) een beroep op de [[Salische Wet]], en kozen zo een andere groothertog, uit een andere tak van de [[Huis Nassau|Nassau]] familie, [[Adolf van Luxemburg|Adolf]]. Hiermee kwam er een eind aan de [[personele unie]] tussen Nederland en Luxemburg.
Regel 90 ⟶ 91:
 
==Tweede Wereldoorlog==
{{Zie hoofdartikel|Tweede Wereldoorlog}}
De Duitsers bezetten Luxemburg op 10 mei 1940, en lijfden het land vrijwel onmiddellijk in bij Duitsland. De regering en groothertogin Charlotte vluchtten. Dat leidde tot veel tegenstand en in 1942 tot een algemene staking, de tweede na Nederland in bezet Europa. De Duitsers sloegen hard terug, en zonden onder meer ruim 400 Luxemburgers naar [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]], en ook naar andere kampen, in totaal bijna 4000. Ruim 11.000 mannen werden onder dwang in het leger ingelijfd. De 3500 Luxemburgse Joden werden vrijwel geheel gedeporteerd en in totaal werd ongeveer 71% van hen vermoord. Het land werd bevrijd op 10 september 1944 door de Amerikanen, maar leed daarna nog zwaar onder de [[Slag om de Ardennen]]. Na de bevrijding bezette het Luxemburgse leger tot 1946 een klein gedeelte van de omgeving van [[Trier]], wat daarna werd overgedragen aan Frankrijk.<ref>Dr. Klaas Reimer https://www.reisen-in-die-geschichte.de/archiv/archivtxt/luxemburg.htm</ref>
 
Regel 105 ⟶ 106:
 
== Literatuur ==
{{References}}
<references />{{Navigatie geschiedenis Europa}}
 
[[Categorie:Geschiedenis van Luxemburg| ]]