Varjagen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k indeling, doorverwijzing, aanvulling, categoriën
Regel 1:
[[Bestand:Varangians guard.jpg|thumb|200px|Getekende Varjaagse wachters in een [[handschrift (boek)|manuscript]] van de Byzantijn [[Johannes Skylitzes]] (11e eeuw)]]
'''Varjagen''', '''Warjagen''' of '''Varangiërs''' ([[Oudnoors]]: Væringjar; [[Grieks]]: Βάραγγοι ''Varangoi'', Βαριάγοι ''Variagoi''; [[Oekraïens]]: Варяги; [[Russisch]]: Варяги, ''Varjagi'') is een benaming voor [[Vikingen]] of Noormannen die vanuit [[Scandinavië]] naar het oosten trokken, de grote [[Russisch Laagland|Russische Laagvlakte]], om handel te drijven, om te dienen als [[huursoldaat]] of om er zich te vestigen. Een deel van hen, de [[Roes (volk)|Roes]], stichtte het rijk der [[Kievse Rijk|Kievse Roes]].
 
Een deel van hen, de [[Roes (volk)|Roes]], stichtte het rijk der [[Kievse Rijk|Kievse Roes]], een voorloper van het latere [[Rusland]].
 
==Etymologie==
Het [[Grieks]]eGriekse woord ''Várangos'' en het [[Oudrussisch]]e ''varengŭ'' zijn beide afgeleid van het [[Oudnoords]]eOudnoordse ''væringi'', van oorsprong een samenstelling uit ''vár'' (belofte) en ''gengi'' (metgezel), dit betekent ongeveer "een gezworen persoon" of "een vreemdeling die zich gezworen heeft tot dienst bij een nieuwe [[heer (feodalisme)|heer]] als dienaar of beschermeling".
 
==Geschiedenis==
In de [[vroege middeleeuwen]] zakten Zweedse Vikingen de Russische rivieren af en bouwden [[Handelspost|handelsnederzettingen]] langs deze rivieren, de zogenaamde [[Handelsroute van de Varjagen naar de Grieken]]. Met de Grieken werd het welvarende [[Byzantijnse Rijk]] bedoeld (wat oorspronkelijk het oostelijke deel van het vroegere [[Romeinse Rijk]] was) dat het oostelijke [[Middellandse Zee]] gebied, [[Anatolië]], de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] en de [[Zwarte Zee]] beheerste.
Na verloop van tijd begonnen deze Vikingen nederzettingen te stichten tussen de [[Oostelijke Slaven|Slaven]] en [[Fins-Oegrische volkeren|Finnen]] in Rusland, waar zij onder de naam [[Roes (volk)|Roes]] de heersende elite vormden. Het door hen beheerste gebied werd bekend als het [[Kanaat van Roes]].
 
Volgens de [[Nestorkroniek]] werden zij eens verjaagd door een inheemse opstand der [[Tsjoeden]], [[Ilmenslovenen|Slovenen]], [[Merja]] en [[Krivitsjen]]. Deze zouden echter direct daarna zodanig onder elkaar zijn beginnen te vechten, dat ze de Varjagen vroegen of ze hen weer wilden leiden. Uiteindelijk wist de Varjaag [[Rurik]] in 860 een groot aantal van dergelijke nederzettingen in Noord-Rusland te verenigen, en viel de Byzantijnse hoofdstad [[Constantinopel]] zelfs aan. Deze en volgende overvallen bleven zonder resultaat, maar sommige Varjagen boden wel hun diensten als huurling aan aan de Byzantijnen. Ze werden ondergebracht in de [[lijfwacht]] van de keizer en hun naam, Varjagen, werd op den duur ook de naam van dit militaire elitekorps, de ''Varjaagse Garde''.
Na verloop van tijd begonnen deze Vikingen nederzettingen te stichten tussen de [[Oostelijke Slaven|Slaven]] en [[Fins-Oegrische volkeren|Finnen]] in Rusland, waar zij onder de naam Roes de heersende elite vormden. Het door hen beheerste gebied werd bekend als het [[Kanaat van Roes]].
Geleidelijk gingen de Varjagen in Rusland op in de lokale bevolking. De benaming [[Land van de Roes]] werd uiteindelijk tot hetde huidige [[Oekrïene]], [[Rusland]] en [[Wit-Rusland]].
 
==Germaanse Varjagen==
Volgens de [[Nestorkroniek]] werden zij eens verjaagd door een inheemse opstand der [[Tsjoeden]], [[Ilmenslovenen|Slovenen]], [[Merja]] en [[Krivitsjen]]. Deze zouden echter direct daarna zodanig onder elkaar zijn beginnen te vechten, dat ze de Varjagen vroegen of ze hen weer wilden leiden. Uiteindelijk wist de Varjaag [[Rurik]] in 860 een groot aantal van dergelijke nederzettingen in Noord-Rusland te verenigen, en viel de Byzantijnse hoofdstad [[Constantinopel]] zelfs aan. Deze en volgende overvallen bleven zonder resultaat, maar sommige Varjagen boden wel hun diensten als huurling aan aan de Byzantijnen. Ze werden ondergebracht in de [[lijfwacht]] van de keizer en hun naam, Varjagen, werd op den duur ook de naam van dit militaire elitekorps.
 
Geleidelijk gingen de Varjagen in Rusland op in de lokale bevolking. De benaming [[Land van de Roes]] werd uiteindelijk tot het huidige [[Rusland]].
 
De Oost-Slavische volkeren en Byzantijnen maakten geen onderscheid tussen Scandinaviërs en andere [[Germanen|Germaanse]] volkeren. Met de term Varjagen werden in het [[Kievse Rijk]] tussen 850 en 1110 ook de [[Engelsen (volk)|Engelsen]] bedoeld. Engeland was in die tijd dan ook grotendeels onder Deens bestuur ([[Danelaw]]).
== Literatuur ==
 
{{aut|Hans Thuis}}, ''Nestorkroniek'' (Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2015), ISBN 978 94 6004 2287
{{Commonscat|Varangians|Varjagen}}
 
[[Categorie:GeschiedenisHistorisch vanvolk dein VikingenEuropa]]
[[Categorie:Volk in Oekraïene]]
[[Categorie:Volk in Rusland]]
[[Categorie:Volk in Scandinavië]]
[[Categorie:Volk in Wit-Rusland]]
[[Categorie:Kievse Rijk]]
[[Categorie:Geschiedenis van Oekraïne]]
[[Categorie:Geschiedenis van Rusland]]
[[Categorie:Geschiedenis van Oekraïnede Vikingen]]
[[Categorie:Geschiedenis van Wit-Rusland]]