Kleermakerskrijt: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 5:
[[Bestand:Kopierräder.jpg|thumb|Scherpe radeerwielen voor bont]]
'''Kleermakerskrijt''' is afkrijtgereedschap
Gewoonlijk is dit een [[krijtje]], in de vorm van een platte [[Wig (gereedschap)|wig]] of plat staafje. Het is meestal gemaakt van [[talk (mineraal)|talk]]. Zonder kleurstoffen is het wit, maar er zijn andere kleuren verkrijgbaar, niet alleen voor gebruik op lichtgekleurde kleding, maar ook om bijvoorbeeld voor kniplijnen en [[naad|naden]] verschillende kleuren te gebruiken.
== Samenstelling en varianten ==▼
De krijtjes worden gemaakt van bindmiddel, gemalen [[speksteen]] (talk) en eventueel kleurstof. Speksteen is een zachte steensoort die gemakkelijk te bewerken is en die zeepachtig aanvoelt. Om een scherpe lijn te kunnen trekken is het krijtje toch harder dan [[schoolkrijt]] of [[stoepkrijt]]. In plaats van talk wordt ook [[kaoliniet]] (chinaklei) wel gebruikt. Verder wordt markeerkrijt op basis van [[was (substantie)|wasachtige]] of [[zeep (scheikunde)|zeepachtige]] stoffen aangeboden als kleermakerskrijt. Archeologen hebben [[19e eeuw|19e-eeuws]] krijt van [[pijpaarde]] gevonden.▼
== Geschiedenis ==
Regel 14 ⟶ 13:
Archeologen vonden kleermakerskrijtjes van [[pijpaarde]] in een [[kleermaker]]szaak in [[St. John's (Newfoundland en Labrador)|St. John's]] (Canada), waar ze door de [[Grote brand van 1892]] als het ware gebakken waren. Daardoor waren ze niet vergaan. In de klei was de tekst W.WHITE/GLASGOW gedrukt, wat erop duidt dat ze geleverd waren door de vooraanstaande Schotse pijpenmaker [[White's Clay Pipe Factory]]. Qua vorm leken ze opmerkelijk veel op het huidige kleermakerskrijt.<ref>{{en}}{{fr}} [https://web.archive.org/web/20151020122642/http://digitalcommons.buffalostate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=neha '''Blair Temple''' and '''Barry C. Gaulton''', 2008: A “Fashionable Tailor” on Water Street: Nineteenth-century Tailor’s Chalks from St. John’s, Newfoundland] Geraadpleegd 22 juli 2013</ref>
▲== Samenstelling en varianten ==
▲De krijtjes worden gemaakt van bindmiddel, gemalen [[speksteen]] (talk) en eventueel kleurstof. Speksteen is een zachte steensoort die gemakkelijk te bewerken is en die zeepachtig aanvoelt. Om een scherpe lijn te kunnen trekken is het krijtje toch harder dan [[schoolkrijt]] of [[stoepkrijt]]. In plaats van talk wordt ook [[kaoliniet]] (chinaklei) wel gebruikt. Verder wordt markeerkrijt op basis van [[was (substantie)|wasachtige]] of [[zeep (scheikunde)|zeepachtige]] stoffen aangeboden als kleermakerskrijt. Archeologen hebben [[19e eeuw|19e-eeuws]] krijt van [[pijpaarde]] gevonden.
== Gebruik ==
Kleermakerskrijt is niet schadelijk voor weefsels en stoffen. Een paar keer kloppen of wassen en de krijtstrepen zijn weg. Kleermakerskrijt werkt het best als het scherp is. Het kan geslepen worden met een speciaal soort [[puntenslijper]] of door het te schuren of met een mes af te schrapen.
===
[[Epidemiologie|Epidemiologisch onderderzoek]] gaf verband aan tussen blootstelling aan [[talkpoeder]] in hoge concentratie en [[longkanker]], maar het was niet duidelijk of dit aan de talk lag, of aan sporen of vezels van andere mineralen. Daarom is onderzoek gedaan waarbij [[Laboratoriumrat#Laboratoriumratten|laboratoriumratten]] en -muizen langdurig blootgesteld werden aan talk van [[cosmetica]]kwaliteit (goed gezuiverd [[gehydrateerd]] [[magnesium]]-[[silicaat]]). In het experiment werd geen verhoogde sterfte vastgesteld, maar wel meer [[tumor]]cellen, zowel schadelijke als goedaardige. Ook hadden de proefdieren een verminderde [[longcapaciteit]], [[bindweefsel]]vorming in de [[luchtwegen]] en [[ontstekingsreactie]]s in de longen.<ref>{{en}} [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12616290?dopt=Abstract '''National Center for Biotechnology Information''': NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Talc (CAS No. 14807-96-6)(Non-Asbestiform) in F344/N Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies). : Abstract] Geraadpleegd 22 juli 2013</ref>▼
Kleermakerskrijt op talkbasis laat geen blijvende sporen achter en is simpel, goedkoop en veelzijdig. Anderzijds vraagt het een vaste hand en scherp oog om bijvoorbeeld de horizontale rechte lijn voor een broekzoom aan te geven. Bij het markeren voor het inkorten van broeken en lange rokken zal de klant vaak op een stoel of kruk moeten gaan staan. Fijne stoffen kunnen opstropen door het stroeve krijt. [[bont (huid)|Bont]] kan alleen aan de achterkant, de leerzijde, goed gemarkeerd worden. Verder wordt kleermakerskrijt gemakkelijk bot, waardoor de lijn dikker en minder afgetekend is. Ook op zachte of pluizige stof is de lijn niet scherp. In heel wat gevallen zal zachte of pluizige stof gewassen moeten worden om de krijtlijn te verwijderen.
==== Mogelijke schade aan luchtwegen ====
== Alternatieven ==▼
▲[[Epidemiologie|Epidemiologisch onderderzoek]] gaf verband aan tussen blootstelling aan [[talkpoeder]] in hoge concentratie en [[longkanker]], maar het was niet duidelijk of dit aan de talk lag, of aan sporen of vezels van andere mineralen. Daarom is onderzoek gedaan waarbij [[Laboratoriumrat#Laboratoriumratten|laboratoriumratten]] en -muizen langdurig blootgesteld werden aan talk van [[cosmetica]]kwaliteit (goed gezuiverd [[gehydrateerd]] [[magnesium]]-[[silicaat]]). In het experiment werd geen verhoogde sterfte vastgesteld, maar wel meer [[tumor]]cellen, zowel schadelijke als goedaardige. Ook hadden de proefdieren een verminderde [[longcapaciteit]], [[bindweefsel]]vorming in de [[luchtwegen]] en [[ontstekingsreactie]]s in de longen.<ref>{{en}} [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12616290?dopt=Abstract '''National Center for Biotechnology Information''': NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Talc (CAS No. 14807-96-6)(Non-Asbestiform) in F344/N Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies). : Abstract] Geraadpleegd 22 juli 2013</ref>
▲=== Alternatieven ===
[[Bestand:Tailors tacks.jpg|thumb|left|Krijtlijnen en stiksel. Het stiksel is gebruikt om de stof aan het patroon vast te zetten.]]
Regel 40 ⟶ 42:
* [[Schildersplakband]] wordt ook gebruikt, maar moet niet langer dan enkele dagen blijven zitten en kan op sommige stoffen lijmresten achterlaten.
{{
* [http://books.google.ie/books?id=S8w4nHjRgUEC&pg=PA1109&lpg=PA1109&dq=%22kleermakerskrijt%22&source=bl&ots=XDdVNW_GEk&sig=MiyKbuLy1N74rPUNe3s7MuWRBjI&hl=en&sa=X&ei=i9DrUcq_HsPChAeR7IBA&ved=0CCoQ6AEwADgK#v=onepage&q=%22kleermakerskrijt%22&f=false '''Woordenboek van de Brabantse dialecten II-4''': Beschrijving en gebruik van kleermakerskrijt] Geraadpleegd 22 juli 2013
----
| |||